Advertisement
กฎหมายตราสามดวง โดย นายกฤษฎา บุณยสมิต
คือ ชื่อประมวลกฎหมายโบราณของไทย ซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้นักปราชญ์ราชบัณฑิตจำนวน ๑๑ คน นำตัวบทกฎหมายต่างๆ ที่ใช้กันมาตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น มาชำระ และปรับปรุงแก้ไขตัวบทกฎหมายต่างๆ ให้มีความยุติธรรมและเหมาะสมกับยุคสมัยมากขึ้น โดยโปรดเกล้าฯ ให้ชำระขึ้น และได้ประกาศใช้เมื่อวันที่ ๓๐ มกราคม พ.ศ. ๒๓๔๗* นอกจากจะนำกฎหมายเก่าที่ใช้กันในสมัยอยุธยามาชำระแล้ว ก็ยังได้ตรากฎหมายใหม่เพิ่มเติมอีกด้วย
ประเทศไทยใช้กฎหมายตราสามดวงเป็นหลักในการปกครองบ้านเมืองในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น จนกระทั่งไทยต้องเผชิญกับลัทธิจักรวรรดินิยมตะวันตก และในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวต้องทำสนธิสัญญาเบาว์ริงกับอังกฤษในพ.ศ. ๒๓๙๘ และทำสนธิสัญญาในลักษณะเดียวกันกับชาติตะวันตกอื่นๆ ชาติตะวันตกเหล่านั้นมีระบบกฎหมายที่แตกต่างไปจากกฎหมายของไทย และมองว่ากฎหมายไทยป่าเถื่อน จึงเรียกร้องสิทธิสภาพนอกอาณาเขตจากไทย เพื่อจะได้ไม่ต้องอยู่ภายใต้บังคับของกฎหมายไทยและศาลไทย ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงต้องเร่งรีบปฏิรูปกฎหมาย และการศาลของไทยให้เป็นที่ยอมรับของชาติตะวันตก เพื่อไทยจะได้เอกราชทางกฎหมายและการศาลคืนมา โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งคณะกรรมการตรวจชำระกฎหมาย และจัดทำประมวลกฎหมายใหม่ขึ้น การชำระและการร่างกฎหมายใหม่นั้นได้กระทำอย่างต่อเนื่องมาเป็นระยะๆเมื่อกฎหมายลักษณะใดเสร็จ ก็ประกาศใช้ไปพลางๆ ก่อน จนใน พ.ศ. ๒๔๗๘ จึงประกาศใช้กฎหมายใหม่ได้ครบทุกลักษณะ และกฎหมายตราสามดวงก็ได้ยกเลิกไปในที่สุด
ที่มาของกฎหมายตราสามดวง
การทำความเข้าใจเกี่ยวกับที่มาของกฎหมายตราสามดวงนั้น ควรเข้าใจความหมายของคำว่า “กฎหมาย” ก่อน ซึ่งพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้ให้ความหมายของกฎหมายว่า“กฎที่สถาบันหรือผู้มีอำนาจสูงสุดในรัฐตราขึ้น หรือที่เกิดขึ้นจากจารีตประเพณีอันเป็นที่ยอมรับนับถือ เพื่อใช้ในการบริหารประเทศ เพื่อใช้บังคับบุคคลให้ปฏิบัติตาม หรือเพื่อกำหนดระเบียบแห่งความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลหรือระหว่างบุคคลกับรัฐ” ดังนั้นที่มาของตัวบทกฎหมายต่างๆ ที่ใช้กันมานานกว่า ๔๐๐ ปีในสังคมไทย และได้นำมาประมวลไว้ในกฎหมายตราสามดวง จึงสะท้อนความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ ทั้งทางด้านการเมือง การปกครอง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมของไทย ในสมัยอยุธยากฎหมายไทยได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดีย โดยผ่านมาทางมอญ คือ “คัมภีร์พระธรรมศาสตร์” ซึ่งมอญเรียกว่า “คัมภีร์ธัมมสัตถัม” คัมภีร์พระธรรมศาสตร์ถือว่าเป็นคัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์ ตามความเชื่อว่ามิได้เกิดขึ้นจากสติปัญญาของ มนุษย์ แต่เป็นผลงานที่พระผู้เป็นเจ้าประทานมาให้เป็นหลักในการอำนวยความยุติธรรมของพระมหากษัตริย์ คัมภีร์พระธรรมศาสตร์ได้เผยแพร่ไปในดินแดนต่างๆ ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดีย ซึ่งกฎหมายของอยุธยาที่ได้มีการประกาศใช้ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (พระเจ้าอู่ทอง พ.ศ. ๑๘๙๓ - ๑๙๑๒) ก็ได้รับอิทธิพลมาจากคัมภีร์พระธรรมศาสตร์เช่นกัน และได้มีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายลักษณะต่างๆ หลายครั้งในรัชกาลต่อๆ มา รวมทั้งมีการตรากฎหมายใหม่เพิ่มเติมอีกด้วย กฎหมายต่างๆ ที่เป็นการสืบสาขาคดี โดยยึดมูลคดีตามคัมภีร์พระธรรมศาสตร์เป็นหลักนั้น เรียกว่า “พระราชศาสตร์”
ขณะเดียวกันพระมหากษัตริย์ไทยแต่ละพระองค์ก็ได้ทรงออกกฎเกณฑ์ต่างๆ ในการปกครองและการบริหารราชการแผ่นดินตามความจำเป็นและเหมาะสม ซึ่งเป็นเรื่องนอกเหนือไปจากที่มีกำหนดไว้ในมูลคดีตามคัมภีร์พระธรรมศาสตร์ รวมถึงการวินิจฉัยคดีความต่างๆ รวบรวมเป็นกฎหมายของแผ่นดินอีกส่วนหนึ่ง เรียกว่า “พระราชนิติศาสตร์ หรือพระราชนิติคดี” ดังนั้นตัวบท กฎหมายต่างๆ ในกฎหมายตราสามดวงจึงเป็นทั้ง “พระธรรมศาสตร์” และ “พระราชศาสตร์” และ “พระราชนิติศาสตร์ หรือ พระราชนิติคดี” ผสมผสานกันโดยมีคัมภีร์ พระธรรมศาสตร์เป็นแกนหลักที่สำคัญ
เมื่อกรุงศรีอยุธยาเสื่อมอำนาจและสิ้นสุดลงใน พ.ศ. ๒๓๑๐ สมเด็จพระเจ้าตากสิน มหาราชได้ทรงกอบกู้ชาติจนได้รับอิสรภาพกลับคืนมา และทรงเร่งบูรณะฟื้นฟูบ้านเมืองตลอดระยะเวลา ๑๕ ปี จนกระทั่งถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ซึ่งเป็นการเริ่มต้นสมัยรัตนโกสินทร์ พระองค์ก็ได้ทรงทำนุบำรุงประเทศในทุกด้าน โดยเฉพาะสรรพวิชาการความรู้ต่างๆ ที่ขาดตอนไป เนื่องจากการเสียกรุงศรีอยุธยาดังกล่าวมาแล้ว
Advertisement
![เหรียญพิทักษ์เสรีชนชั้นที่ 1 เหรียญพิทักษ์เสรีชนชั้นที่ 1](news_pic/p14788930917.jpg) เปิดอ่าน 29,984 ครั้ง ![เหตุการณ์ในแผ่นดินเมื่อปี พ.ศ. 2475 เหตุการณ์ในแผ่นดินเมื่อปี พ.ศ. 2475](news_pic/p18125051022.jpg) เปิดอ่าน 14,365 ครั้ง ![พระพุทธรูปในศิลปะไทยสมัยต่าง ๆ พระพุทธรูปในศิลปะไทยสมัยต่าง ๆ](news_pic/p98444791703.jpg) เปิดอ่าน 60,341 ครั้ง ![พี่น้องร่วมสาบาน พี่น้องร่วมสาบาน](news_pic/p55009972227.jpg) เปิดอ่าน 18,067 ครั้ง ![เทศกาล "ไหว้บะจ่าง" เทศกาล "ไหว้บะจ่าง"](news_pic/p27311540604.jpg) เปิดอ่าน 19,356 ครั้ง ![เถียงนาน้อย เถียงนาน้อย](news_pic/p41811931111.jpg) เปิดอ่าน 35,703 ครั้ง ![อาหรับ มาจากไหน? อาหรับ มาจากไหน?](news_pic/p93514591622.jpg) เปิดอ่าน 31,275 ครั้ง ![ความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมกับต่างประเทศ ความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมกับต่างประเทศ](news_pic/p74573610820.jpg) เปิดอ่าน 4,358 ครั้ง ![ความสำคัญของวันวิสาขบูชา ความสำคัญของวันวิสาขบูชา](news_pic/p78096290756.jpg) เปิดอ่าน 29,221 ครั้ง ![พระกฤษณะ พระกฤษณะ](news_pic/p24443501009.jpg) เปิดอ่าน 26,097 ครั้ง ![เทศกาล ไหว้พระจันทร์ เทศกาล ไหว้พระจันทร์](news_pic/p89422111716.jpg) เปิดอ่าน 18,094 ครั้ง ![อริยสัจ 4 อริยสัจ 4](news_pic/p38616641015.jpg) เปิดอ่าน 20,002 ครั้ง ![รวมตำนานอิทธิฤทธิ์ ขุนโจรพันธุ์เสือ ตำนานโรบินฮู้ดเมืองไทย รวมตำนานอิทธิฤทธิ์ ขุนโจรพันธุ์เสือ ตำนานโรบินฮู้ดเมืองไทย](news_pic/p67650180608.jpg) เปิดอ่าน 23,331 ครั้ง ![ลอยกระทง วันลอยกระทง ประเพณีลอยกระทง ลอยกระทง วันลอยกระทง ประเพณีลอยกระทง](news_pic/p47851321159.jpg) เปิดอ่าน 28,886 ครั้ง ![วันจักรี วันแห่งการระลึกถึงราชวงศ์จักรี 6 เมษายนของทุกปี วันจักรี วันแห่งการระลึกถึงราชวงศ์จักรี 6 เมษายนของทุกปี](news_pic/p61470080511.jpg) เปิดอ่าน 20,588 ครั้ง ![อียิปต์เผยร่างจริง "ตุตันคาเมน" ต่อสาธารณชน อียิปต์เผยร่างจริง "ตุตันคาเมน" ต่อสาธารณชน](news_pic/p40133611506.jpg) เปิดอ่าน 20,495 ครั้ง
|
![พระนามพระเป็นเจ้าทางศาสนาพราหมณ์ พระนามพระเป็นเจ้าทางศาสนาพราหมณ์](news_pic/p59554340958.jpg)
เปิดอ่าน 30,760 ☕ คลิกอ่านเลย |
![ทิศหก ทิศหก](news_pic/p35779551032.jpg)
เปิดอ่าน 29,368 ☕ คลิกอ่านเลย | ![บารัค โอบามา บารัค โอบามา](news_pic/p57319790828.jpg)
เปิดอ่าน 21,549 ☕ คลิกอ่านเลย | ![พระพรหม (พระธาดา) พระพรหม (พระธาดา)](news_pic/p95525471005.jpg)
เปิดอ่าน 18,046 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ความรู้ ความเชื่อ และการปฏิบัติ ความรู้ ความเชื่อ และการปฏิบัติ](news_pic/p63897650602.jpg)
เปิดอ่าน 21,470 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ศิลปะการเห่เรือ ศิลปะการเห่เรือ](news_pic/p63977410809.jpg)
เปิดอ่าน 33,380 ☕ คลิกอ่านเลย | ![หูสั้นอายุสั้นหูยาวอายุยืน...จริงหรือ? หูสั้นอายุสั้นหูยาวอายุยืน...จริงหรือ?](news_pic/p53350341027.jpg)
เปิดอ่าน 17,534 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![อาหารยอดนิยมในอาเซียน (บรูไนดารุสซาลาม) อาหารยอดนิยมในอาเซียน (บรูไนดารุสซาลาม)](news_pic/p40060121048.jpg)
เปิดอ่าน 22,763 ครั้ง | ![โครงงานคณิตศาสตร์ โครงงานคณิตศาสตร์](news_pic/p45396941523.jpg)
เปิดอ่าน 131,154 ครั้ง | ![ปัดฝุ่น "สถาบันฝึกหัดครู" พัฒนาพลเมืองการศึกษาศตวรรษ 21 ปัดฝุ่น "สถาบันฝึกหัดครู" พัฒนาพลเมืองการศึกษาศตวรรษ 21](news_pic/p69252440650.jpg)
เปิดอ่าน 9,273 ครั้ง | ![PowerPoint ประกอบการประชุมสัมมนาการบริหารงานบุคคลของคณะกรรมการศึกษาธิการจังหวัด (กศจ.) PowerPoint ประกอบการประชุมสัมมนาการบริหารงานบุคคลของคณะกรรมการศึกษาธิการจังหวัด (กศจ.)](news_pic/p98661781119.jpg)
เปิดอ่าน 13,760 ครั้ง | ![ดูให้รู้ : อนุบาลอัจฉริยะ ดูให้รู้ : อนุบาลอัจฉริยะ](news_pic/p75693071015.jpg)
เปิดอ่าน 18,726 ครั้ง |
|
|