Advertisement
กฎหมายตราสามดวง โดย นายกฤษฎา บุณยสมิต
คือ ชื่อประมวลกฎหมายโบราณของไทย ซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้นักปราชญ์ราชบัณฑิตจำนวน ๑๑ คน นำตัวบทกฎหมายต่างๆ ที่ใช้กันมาตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น มาชำระ และปรับปรุงแก้ไขตัวบทกฎหมายต่างๆ ให้มีความยุติธรรมและเหมาะสมกับยุคสมัยมากขึ้น โดยโปรดเกล้าฯ ให้ชำระขึ้น และได้ประกาศใช้เมื่อวันที่ ๓๐ มกราคม พ.ศ. ๒๓๔๗* นอกจากจะนำกฎหมายเก่าที่ใช้กันในสมัยอยุธยามาชำระแล้ว ก็ยังได้ตรากฎหมายใหม่เพิ่มเติมอีกด้วย
ประเทศไทยใช้กฎหมายตราสามดวงเป็นหลักในการปกครองบ้านเมืองในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น จนกระทั่งไทยต้องเผชิญกับลัทธิจักรวรรดินิยมตะวันตก และในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวต้องทำสนธิสัญญาเบาว์ริงกับอังกฤษในพ.ศ. ๒๓๙๘ และทำสนธิสัญญาในลักษณะเดียวกันกับชาติตะวันตกอื่นๆ ชาติตะวันตกเหล่านั้นมีระบบกฎหมายที่แตกต่างไปจากกฎหมายของไทย และมองว่ากฎหมายไทยป่าเถื่อน จึงเรียกร้องสิทธิสภาพนอกอาณาเขตจากไทย เพื่อจะได้ไม่ต้องอยู่ภายใต้บังคับของกฎหมายไทยและศาลไทย ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงต้องเร่งรีบปฏิรูปกฎหมาย และการศาลของไทยให้เป็นที่ยอมรับของชาติตะวันตก เพื่อไทยจะได้เอกราชทางกฎหมายและการศาลคืนมา โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งคณะกรรมการตรวจชำระกฎหมาย และจัดทำประมวลกฎหมายใหม่ขึ้น การชำระและการร่างกฎหมายใหม่นั้นได้กระทำอย่างต่อเนื่องมาเป็นระยะๆเมื่อกฎหมายลักษณะใดเสร็จ ก็ประกาศใช้ไปพลางๆ ก่อน จนใน พ.ศ. ๒๔๗๘ จึงประกาศใช้กฎหมายใหม่ได้ครบทุกลักษณะ และกฎหมายตราสามดวงก็ได้ยกเลิกไปในที่สุด
ที่มาของกฎหมายตราสามดวง
การทำความเข้าใจเกี่ยวกับที่มาของกฎหมายตราสามดวงนั้น ควรเข้าใจความหมายของคำว่า “กฎหมาย” ก่อน ซึ่งพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้ให้ความหมายของกฎหมายว่า“กฎที่สถาบันหรือผู้มีอำนาจสูงสุดในรัฐตราขึ้น หรือที่เกิดขึ้นจากจารีตประเพณีอันเป็นที่ยอมรับนับถือ เพื่อใช้ในการบริหารประเทศ เพื่อใช้บังคับบุคคลให้ปฏิบัติตาม หรือเพื่อกำหนดระเบียบแห่งความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลหรือระหว่างบุคคลกับรัฐ” ดังนั้นที่มาของตัวบทกฎหมายต่างๆ ที่ใช้กันมานานกว่า ๔๐๐ ปีในสังคมไทย และได้นำมาประมวลไว้ในกฎหมายตราสามดวง จึงสะท้อนความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ ทั้งทางด้านการเมือง การปกครอง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมของไทย ในสมัยอยุธยากฎหมายไทยได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดีย โดยผ่านมาทางมอญ คือ “คัมภีร์พระธรรมศาสตร์” ซึ่งมอญเรียกว่า “คัมภีร์ธัมมสัตถัม” คัมภีร์พระธรรมศาสตร์ถือว่าเป็นคัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์ ตามความเชื่อว่ามิได้เกิดขึ้นจากสติปัญญาของ มนุษย์ แต่เป็นผลงานที่พระผู้เป็นเจ้าประทานมาให้เป็นหลักในการอำนวยความยุติธรรมของพระมหากษัตริย์ คัมภีร์พระธรรมศาสตร์ได้เผยแพร่ไปในดินแดนต่างๆ ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดีย ซึ่งกฎหมายของอยุธยาที่ได้มีการประกาศใช้ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (พระเจ้าอู่ทอง พ.ศ. ๑๘๙๓ - ๑๙๑๒) ก็ได้รับอิทธิพลมาจากคัมภีร์พระธรรมศาสตร์เช่นกัน และได้มีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายลักษณะต่างๆ หลายครั้งในรัชกาลต่อๆ มา รวมทั้งมีการตรากฎหมายใหม่เพิ่มเติมอีกด้วย กฎหมายต่างๆ ที่เป็นการสืบสาขาคดี โดยยึดมูลคดีตามคัมภีร์พระธรรมศาสตร์เป็นหลักนั้น เรียกว่า “พระราชศาสตร์”
ขณะเดียวกันพระมหากษัตริย์ไทยแต่ละพระองค์ก็ได้ทรงออกกฎเกณฑ์ต่างๆ ในการปกครองและการบริหารราชการแผ่นดินตามความจำเป็นและเหมาะสม ซึ่งเป็นเรื่องนอกเหนือไปจากที่มีกำหนดไว้ในมูลคดีตามคัมภีร์พระธรรมศาสตร์ รวมถึงการวินิจฉัยคดีความต่างๆ รวบรวมเป็นกฎหมายของแผ่นดินอีกส่วนหนึ่ง เรียกว่า “พระราชนิติศาสตร์ หรือพระราชนิติคดี” ดังนั้นตัวบท กฎหมายต่างๆ ในกฎหมายตราสามดวงจึงเป็นทั้ง “พระธรรมศาสตร์” และ “พระราชศาสตร์” และ “พระราชนิติศาสตร์ หรือ พระราชนิติคดี” ผสมผสานกันโดยมีคัมภีร์ พระธรรมศาสตร์เป็นแกนหลักที่สำคัญ
เมื่อกรุงศรีอยุธยาเสื่อมอำนาจและสิ้นสุดลงใน พ.ศ. ๒๓๑๐ สมเด็จพระเจ้าตากสิน มหาราชได้ทรงกอบกู้ชาติจนได้รับอิสรภาพกลับคืนมา และทรงเร่งบูรณะฟื้นฟูบ้านเมืองตลอดระยะเวลา ๑๕ ปี จนกระทั่งถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ซึ่งเป็นการเริ่มต้นสมัยรัตนโกสินทร์ พระองค์ก็ได้ทรงทำนุบำรุงประเทศในทุกด้าน โดยเฉพาะสรรพวิชาการความรู้ต่างๆ ที่ขาดตอนไป เนื่องจากการเสียกรุงศรีอยุธยาดังกล่าวมาแล้ว
Advertisement
![7 วิชาชีพที่สามารถย้ายแรงงานฝีมืออย่างเสรีในประชาคมอาเซียน 7 วิชาชีพที่สามารถย้ายแรงงานฝีมืออย่างเสรีในประชาคมอาเซียน](news_pic/p59128451041.jpg) เปิดอ่าน 34,845 ครั้ง ![การปกครองสมัยรัตนโกสินทร์ การปกครองสมัยรัตนโกสินทร์](news_pic/p78583260800.jpg) เปิดอ่าน 82,667 ครั้ง ![เส้นทางสายไหม เส้นทางสายไหม](news_pic/p99046830740.jpg) เปิดอ่าน 22,692 ครั้ง !["ดอกปาริชาติ" กับความเชื่อเรื่องระลึกชาติได้ "ดอกปาริชาติ" กับความเชื่อเรื่องระลึกชาติได้](news_pic/p33010220500.jpg) เปิดอ่าน 68,921 ครั้ง ![ทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์และทหารรักษาพระองค์ ทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์และทหารรักษาพระองค์](news_pic/p68441140849.jpg) เปิดอ่าน 36,815 ครั้ง ![ศรัทธา 4 ศรัทธา 4](news_pic/p68827570223.jpg) เปิดอ่าน 41,297 ครั้ง ![รัฐธรรมนูญชั่วคราว 2557 กับฉบับ 2549 เหมือน-ต่างกันตรงไหน รัฐธรรมนูญชั่วคราว 2557 กับฉบับ 2549 เหมือน-ต่างกันตรงไหน](news_pic/p15076910425.jpg) เปิดอ่าน 19,010 ครั้ง ![วันจักรี วันแห่งการระลึกถึงราชวงศ์จักรี 6 เมษายนของทุกปี วันจักรี วันแห่งการระลึกถึงราชวงศ์จักรี 6 เมษายนของทุกปี](news_pic/p61470080511.jpg) เปิดอ่าน 20,604 ครั้ง ![ที่มาของคำว่า "อัสสัมชัญ" ที่มาของคำว่า "อัสสัมชัญ"](news_pic/p97033211011.jpg) เปิดอ่าน 18,055 ครั้ง ![หลวงประจักษ์ศิลปาคม นักรบคู่พระราชหฤทัยพระพุทธเจ้าหลวง หลวงประจักษ์ศิลปาคม นักรบคู่พระราชหฤทัยพระพุทธเจ้าหลวง](news_pic/p32683772127.jpg) เปิดอ่าน 31,620 ครั้ง ![24 กันยายน วันมหิดล 24 กันยายน วันมหิดล](news_pic/p99903591342.jpg) เปิดอ่าน 20,301 ครั้ง ![สงครามครูเสด สงครามครูเสด](news_pic/p76807942100.jpg) เปิดอ่าน 212,872 ครั้ง ![10 บุคคลสำคัญ ผู้ทรงอิทธิพลของโลก 10 บุคคลสำคัญ ผู้ทรงอิทธิพลของโลก](news_pic/p77616981145.jpg) เปิดอ่าน 243,183 ครั้ง ![ขั้นตอนวิธีการจุดธูปบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ขั้นตอนวิธีการจุดธูปบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์](news_pic/p34558270742.jpg) เปิดอ่าน 77,411 ครั้ง ![พระสรัสวดี พระสรัสวดี](news_pic/p96727571016.jpg) เปิดอ่าน 14,884 ครั้ง ![ที่ราชพัสดุ คืออะไร? ที่ราชพัสดุ คืออะไร?](news_pic/p43437750835.jpg) เปิดอ่าน 59,489 ครั้ง
|
![ลอยกระทง วันลอยกระทง ประเพณีลอยกระทง ลอยกระทง วันลอยกระทง ประเพณีลอยกระทง](news_pic/p47851321159.jpg)
เปิดอ่าน 28,912 ☕ คลิกอ่านเลย |
![เหรียญชัยสมรภูมิ เหรียญชัยสมรภูมิ](news_pic/p93884450916.jpg)
เปิดอ่าน 19,734 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ประวัติการสร้างพระมหาพิชัยราชรถ และเวชยันตราชรถ ประวัติการสร้างพระมหาพิชัยราชรถ และเวชยันตราชรถ](news_pic/p49013370851.jpg)
เปิดอ่าน 16,657 ☕ คลิกอ่านเลย | ![พี่น้องร่วมสาบาน พี่น้องร่วมสาบาน](news_pic/p55009972227.jpg)
เปิดอ่าน 18,097 ☕ คลิกอ่านเลย | ![วันพ่อแห่งชาติ 5 ธันวาคม วันพ่อ วันพ่อแห่งชาติ 5 ธันวาคม วันพ่อ](news_pic/p90555590655.jpg)
เปิดอ่าน 21,658 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ความรู้เรื่องเมืองสยาม ความรู้เรื่องเมืองสยาม](news_pic/p59814231116.jpg)
เปิดอ่าน 18,405 ☕ คลิกอ่านเลย | !["บึงกาฬ" จังหวัดที่ 77 ของไทย "บึงกาฬ" จังหวัดที่ 77 ของไทย](news_pic/p80974971938.jpg)
เปิดอ่าน 29,669 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![11 ก.พ.นี้ ห้ามสูบบุหรี่ใน "ผับ-เธค-สวนอาหาร-จตุจักร" 11 ก.พ.นี้ ห้ามสูบบุหรี่ใน "ผับ-เธค-สวนอาหาร-จตุจักร"](news_pic/p53367030742.jpg)
เปิดอ่าน 12,432 ครั้ง | ![สูตรการคำนวณระดับความสำเร็จ กรณีข้อมูลย้อนหลัง 3 ปี สูตรการคำนวณระดับความสำเร็จ กรณีข้อมูลย้อนหลัง 3 ปี](news_pic/arrow.jpg)
เปิดอ่าน 25,660 ครั้ง | ![รวมประกาศเกี่ยวกับการศึกษา รวมประกาศเกี่ยวกับการศึกษา](news_pic/pic/p62734941058.jpg)
เปิดอ่าน 25,547 ครั้ง | ![Area-Based Education สร้างการศึกษาตอบโจทย์จังหวัด Area-Based Education สร้างการศึกษาตอบโจทย์จังหวัด](news_pic/p33884090732.jpg)
เปิดอ่าน 9,041 ครั้ง | ![10 วิธีสร้าง "บ้านสุข" ที่ไม่ใช่แค่ทฤษฎี 10 วิธีสร้าง "บ้านสุข" ที่ไม่ใช่แค่ทฤษฎี](news_pic/p62075010539.jpg)
เปิดอ่าน 12,997 ครั้ง |
|
|