เรารู้กันดีอยู่แล้วว่าการพักผ่อนร่างกายที่ดีที่สุด คือ “การนอน” แต่ถึงอย่างนั้นก็ใช่ว่าทุกคนจะได้รับการนอนหลับพักผ่อนที่เพียงพอ หลายๆคนมักจะหลับไม่ได้อย่างที่คิด หรือในบางครั้งก็เกิดความผิดปกติขึ้นระหว่างนอนหลับ และความผิดปกติเหล่านั้นคือตัวการที่ทำให้สุขภาพของเราแย่ลงมากกว่าที่คิดนั่นเองค่ะ
ความผิดปกติในระยะเวลาของการนอน (Dyssomnia)
ความผิดปกติในระยะเวลาของการนอน คือ ความผิดปกติของระยะเวลาและคุณภาพของการนอนหลับ ซึ่งความผิดปกตินี้จะสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 รูปแบบ คือ 1.อาการนอนไม่หลับ (Insomnia) และ 2.อาการนอนหลับมากเกินไป (hypersomnia) ซึ่งอาการเหล่านี้ ล้วนส่งผลกระทบต่อร่างกายของเราทั้งนั้นค่ะ ไม่ว่าจะเป็น
1.อาการนอนไม่หลับ (Insomnia Disorder)
ผู้ป่วยที่มีอาการนอนไม่หลับ คือ ผู้ป่วยที่ต้องใช้เวลานอนกว่าจะหลับ หรือผู้ป่วยที่ไม่สามารถนอนหลับได้อย่างต่อเนื่อง มีอาการหลับๆตื่นๆ หรือตื่นเร็วกว่าที่ตั้งใจไว้ เมื่อตื่นแล้วไม่สามารถนอนต่อได้ เราสามารถพบบุคคลที่มีปัญหาจากการนอนไม่หลับประมาณร้อยละ 10 ของบุคคลทั่วไป
ซึ่งอาการนอนไม่หลับนั้นส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว ไ ไม่ว่าจะเป็นผลเสียโดยตรงต่อสมอง เช่น การทำงานของสมองมีปัญหา สมาธิไม่ดีเท่าที่ควร มีความจำที่แย่ลง ทำให้กลายเป็นคนตัดสินใจอะไรช้า มีอาการพูดติดขัด หรือพูดผิดๆถูกๆ อีกทั้งยังทำให้ร่างกายเสี่ยงต่อการเป็นโรคอื่นๆได้ง่ายขึ้น
2.อาการนอนหลับมากเกินไป (hypersomnia)
อาการนอนหลับมากเกินไป หรือ เรียกได้อีกอย่างหนึ่งว่า “โรคนอนเกิน” ซึ่งอาการทั้งหมดจะตรงข้ามกับผู้ป่วยที่มีอาการนอนไม่หลับ และจะพบผู้ป่วยอาการนอนเกินนี้เพียงร้อยละ 1 ของบุคคลทั่วไปเท่านั้น
ผู้ป่วยอาการนอนเกิน จะมีอาการขี้เซามากกว่าคนทั่วไป และต้องการนอนหลับที่มากเกินกว่าปกติ แม้จะใช้เวลานอนมากกว่า 7-8 ชั่วโมงก็รู้สึกไม่เพียงพอ อีกทั้งยังมีอาการตื่นยาก เมื่อตื่นแล้วยังมีอาการงัวเงียอยู่นาน นอกจากนี้ยังมีความต้องการนอนกลางวันมากกว่าปกติ ในบางกรณีก็อาจจะหลับไปทั้งๆที่ทำกิจกรรมอย่างอื่นค้างอยู่
ผู้ป่วยโรคนอนเกินส่วนใหญ่จะมีอาการเซื่องซึม เฉื่อยชา ไม่มีชีวิตชีวา อ้วนง่ายแม้จะทานน้อย เนื่องจากการนอนนานๆส่งผลให้กระเพาะอาหารไม่ได้ทำหน้าที่ย่อยอาหารอย่างที่ควรจะเป็น อีกทั้งยังเสี่ยงต่อการเป็นโรคซึมเศร้ากว่าคนทั่วไป และยังเสี่ยงต่อการเกิดภาวะหยุดหายใจเฉียบพลัน (ไหลตาย) อีกด้วย
แม้ว่าความผิดปกติที่เกิดจากการนอน จะเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคต่างๆมากมาย แต่เราสามารถห่างไกลจากความผิดปกติที่เกิดจากการนอนได้ เพียงเริ่มต้นสร้างนิสัยการนอนเสียใหม่ ไม่ว่าจะเป็น
· การพยายามเข้านอนและตื่นในเวลาเดียวกันเป็นประจำทุกวัน
· ไม่นอนกลางวัน หรือ หากต้องการนอนกลางวัน ไม่ควรนอนเกิน 1 ชั่วโมง เนื่องจากการนอนกลางวันจะทำให้ในเวลากลางคืนหลับยากขึ้น
· งดดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็น กาแฟ หรือ ชา (หากจำเป็นไม่ควรดื่มหลังจากเที่ยงวัน)
· ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ (แต่ไม่ควรออกกำลังกายก่อนนอน เนื่องจากการออกกำลังกายทำให้ร่างกายตื่นตัว และนอนหลับยากขึ้น)
· ไม่ทานอาหารก่อนเข้านอน หากมีอาการหิวก่อนนอน แนะนำให้รับประทานอาหารเบาๆ หลีกเลี่ยงอาหารหนักที่ต้องการการย่อยสูง
· เลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้ตื่นเต้นก่อนเข้านอน ไม่ว่าจะเป็นการดูหนังหรือละครที่ตื่นเต้นมากๆ หรือฟังเพลงร็อคเสียงดัง
· เมื่อตื่นแล้วควรลุกจากที่นอนทันที ไม่นอนแช่บนที่นอน
· เมื่อเข้านอนแล้ว แต่รู้สึกว่านอนไม่หลับ ให้ลุกไปทำกิจกรรมที่ไม่เร้าอารมณ์ หรือทำให้ร่างกายตื่นตัวมาก เช่น การอ่านหนังสือ เปิดเพลงสบายๆเบา ไม่เปิดไฟให้สว่างมาก เมื่อรู้สึกง่วงนอนอีกครั้ง ค่อยกลับมาเริ่มต้นนอนใหม่
· หลีกเลี่ยงการคิดเรื่องต่างๆก่อนเข้านอน
· ควรจัดห้องนอนให้มีอากาศถ่ายเทสะดวก เงียบ ไม่มีเสียงรบกวน
จากที่ได้กล่าวไปในข้างต้นจะพบว่า การนอนที่เหมาะสมกับร่างกาย คือ การนอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ ไม่มากเกินไป หรือน้อยเกินไป ไม่อย่างนั้นสิ่งที่เราคิดว่าดีต่อร่างกายของเรา อาจจะกลายเป็นบ่อนทำลายสุขภาพของเราโดยที่ไม่รู้ตัวก็ได้นะคะ