สมุยหอมเป็นไม้พุ่มขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ยอดและใบอ่อนคล้ายกับมะกอก ผิวใบเกลี้ยงเป็นมันวาว ออกดอกเป็นช่อตามปลายกิ่ง ผลเมื่อสุกสีชมพู รสหวานเล็กน้อย ในภาคใต้นิยมนำยอดอ่อนและดอก มาเป็นผักสดรับประทานกับแกงเผ็ด หรือจิ้มน้ำพริก ยอดอ่อน และดอก มีโปรตีน แคลเซียม เหล็ก วิตามินเอ และวิตามินซี คนไทยเมื่อครั้งอดีตจะนำ รากมาฝนผสมกับสุราขาว 35 ดีกรี พอกแผลที่ถูกงูกัดและใช้ใบและรากต้มกับน้ำสะอาดดื่มแก้ปวดท้องและบำรุงหัวใจ
สมุยในบางท้องที่ก็อาจจะเรียกชื่อแตกต่างกันออกไป
เช่น หฺมฺรุยหอม หฺมฺรุยเทศ หมุย
มีชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Clausena cambodiana Guill.
สมุย หรือ หมุย เป็นไม้พุ่มขนาดเล็กถึงขนาดกลาง
สูงประมาณ 3 เมตร เปลือกลำต้นสีเทาคล้ายต้นส้มโอ
- ใบ ประกอบแบบขนนก มีใบย่อย 8-12 คู่ ใบย่อยรูปรีหรือรูปหอกยาว 4-8 เซนติเมตร ลักษณะยอดและใบอ่อนคล้ายกับมะกอก ผิวใบเกลี้ยงเป็นมันวาว
- ดอก เป็นช่อตามปลายกิ่งขนาดเล็กประมาณ 1.5 ซม.สีเทาอ่อน
- ผล สุกสีชมพู รสหวานเล็กน้อย
-
การขยายพันธุ์
ส่วนใหญ่ จะขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ปักชำและตอนกิ่งแต่ แถวบ้านชบาตานีไม่ได้ปลูก มันจะงอกขึ้นมาเองตามธรรมชาติ ตามริมป่า มันงอกในที่ดินของใคร คนนั้นก็เป็นเจ้าของ เก็บกินไปเรื่อย
-
สรรพคุณทางยา
- แก้พิษงู : ใช้รากฝนผสมกับสุราพอกแผล
- เป็นยาบำรุงหัวใจ แก้ปวดท้องจุกเสียด : ใช้ใบและรากต้มกับน้ำสะอาดดื่มแต่น้ำ
-
กระทรวงสาธารณสุขได้วิจัยออกมาแล้วว่า
ผักพื้นบ้านชนิดนี้มีคุณค่ามากมาย กล่าว คือ
- มีเส้นใย 14.2 กรัม ซึ่งใยอาหารในผัก ทำให้ร่างกายขับถ่ายอุจจาระได้เร็วขึ้น ท้องไม่ผูก ช่วยป้องกันโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ และทำให้การดูดซึมน้ำตาลเข้าสู่กระแสเลือดช้าลง ส่งผลให้ลดระดับการใช้อินซูลิน นอกจากนี้ใยอาหารบางชนิด ยังช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
- แบต้าแคโรทีน 5,390 ไมโครกรัม นอกจากนี้ ยังมีโปรตีน แคลเซียม เหล็ก วิตามินเอ และวิตามินซีอีกด้วย
(ข้อมูลจาก http://www.tungsong.com) และ เดลินิวส์