Advertisement
พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของไทย โดย ดร. ศักดิ์ชัย สายสิงห์
พระพุทธรูปสำคัญที่จัดเป็นพระพุทธรูป คู่บ้านคู่เมือง ที่ควรกล่าวถึงมี ๒ องค์ คือ
|
|
หัวข้อ
๑. พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร (พระแก้วมรกต)
พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร (พระแก้วมรกต) ปัจจุบันประดิษฐานใน พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ใน พระบรมมหาราชวัง
ประวัติความเป็นมาของพระแก้วมรกตปรากฏในตำนานของชาวล้านนา กล่าวว่าพระแก้วมรกตสร้างขึ้นในอินเดีย และได้อัญเชิญมายังเมืองนครศรีธรรมราช ละโว้ อยุธยา ชัยนาท สุโขทัย กำแพงเพชร จน กระทั่งมาถึงล้านนาตามลำดับ หลักฐานที่พบ และสามารถสืบค้นได้คือ ประวัติพระแก้ว-มรกตจากพงศาวดาร ซึ่งกล่าวว่า ได้ค้นพบ พระแก้วมรกต ใน พ.ศ ๑๙๗๙ ตรงกับสมัยของพระเจ้าสามฝั่งแกน ผู้ปกครองล้านนา โดยพบในเจดีย์แห่งหนึ่งในจังหวัดเชียงราย ซึ่งถูกฟ้าผ่าพังทลายลงมา
หลังจากที่ได้พบพระแก้วมรกตแล้ว ได้มีการอัญเชิญเพื่อจะนำมาประดิษฐานยังเมืองเชียงใหม่ แต่ก็เกิดปาฏิหาริย์ จึงได้นำพระแก้วมรกตมาประดิษฐานที่วัดพระแก้วดอนเต้า เมืองลำปาง จนมาถึงรัชกาลพระเจ้า- ติโลกราช ครั้นเมื่อสร้างวัดเจดีย์หลวงเสร็จแล้ว จึงโปรดให้อัญเชิญพระแก้วมรกตจาก เมืองลำปาง มาประดิษฐานในจระนำซุ้มด้านทิศตะวันออกของเจดีย์หลวง เมืองเชียงใหม่ ต่อมาพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช พระอุปราช แห่งอาณาจักรล้านช้าง มาปกครองล้านนา เป็นเวลา ๒ ปี เมื่อพระราชบิดาสิ้นพระชนม์ พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชจึงเสด็จกลับไปครอง อาณาจักรล้านช้าง พร้อมกับอัญเชิญพระแก้วมรกตไปยังเมืองหลวงพระบาง และในภายหลังได้ย้ายมาประดิษฐานยังวัดพระแก้ว ในเมืองเวียงจันทน์ เป็นเวลานานกว่า ๒๐๐ ปี จนถึงสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช แห่ง กรุงธนบุรี สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก
ได้อัญเชิญพระแก้วมรกตจากเมืองเวียงจันทน์ มายังกรุงธนบุรี ต่อมาเมื่อย้ายราชธานีมายังกรุงเทพมหานคร พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯให้อัญเชิญพระแก้วมรกตมาประดิษฐานในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ซึ่งเป็นวัดสำคัญในเขตพระบรมมหาราชวัง
พระแก้วมรกตเป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ ประทับนั่งขัดสมาธิราบเหนือฐานหน้ากระดาน เกลี้ยง ตามความจริงแล้ว เนื้อวัสดุนั้นไม่ใช่ มรกต แต่เป็นหินสีเขียว (หยก) ได้มีข้อสันนิษ-ฐานเกี่ยวกับการกำหนดอายุพระแก้วมรกตอยู่ ๒ ข้อ คือ ข้อแรก เชื่อว่าสร้างขึ้นในอินเดีย และได้อัญเชิญมายังเมืองต่างๆตามที่ปรากฏในตำนาน กับอีกข้อหนึ่งเชื่อว่า สร้างขึ้นในล้านนา ซึ่งความเป็นไปได้น่าจะสร้างขึ้นในล้านนามากกว่า เพราะการพบครั้งแรก รวมทั้งประวัติความเป็นมาล้วนแต่เกิดขึ้นในล้านนาทั้งสิ้น แต่ก็ยังมีข้อสงสัยในขณะนั้นว่า รูปแบบของพระแก้วมรกตไม่เหมือนกับพระพุทธรูปกลุ่มใดๆในล้านนา
อย่างไรก็ตาม ได้พบหลักฐานสนับสนุนว่า พระแก้วมรกตน่าจะสร้างขึ้นในล้านนา และเป็นฝีมือช่างในแหล่งที่พบคือ แถบเมืองเชียงรายพะเยา กล่าวคือ ได้พบพระพุทธรูปหินทรายในสกุลช่างพะเยากลุ่มหนึ่ง มีลักษณะเช่นเดียวกับพระแก้วมรกต ทั้งรูปแบบและวิธีการสร้าง รายละเอียดเกี่ยวกับอายุสมัยและรูป-แบบของพระแก้วมรกตนั้น เนื่องจากพระ-แก้วมรกตมีรูปแบบใกล้เคียงกับพระพุทธรูปแบบล้านนาระยะแรก แต่ก็มีอิทธิพลของศิลปะสุโขทัยผสมแล้ว จึงเชื่อว่า พระแก้ว-มรกตเป็นพระพุทธรูปศิลปะล้านนาระยะแรกที่รับอิทธิพลของศิลปะสุโขทัยในสมัยพระเจ้ากือนา ที่ได้อาราธนาพระสุมนเถระจากสุโขทัยขึ้นไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาในล้านนา ใน พ.ศ. ๑๙๑๓ ดังนั้น ปีที่สร้าง พระแก้วมรกตจึงน่าจะอยู่ในระหว่าง พ.ศ. ๑๙๑๓ - ๑๙๗๙
ประกอบกับในตำนานที่กล่าวถึงพระ-แก้วมรกต ระบุว่า ได้มาปรากฏในล้านนาใน สมัยของท้าวมหาพรหม ซึ่งเป็นพระอนุชาของ พระเจ้ากือนา โดยพระองค์ได้เป็นผู้อัญเชิญพระ-แก้วมรกตจากเมืองกำแพงเพชรมาประดิษฐานยังเมืองเชียงราย จึงนับเป็นหลักฐานที่สัมพันธ์กับการแผ่อิทธิพลของสุโขทัยในล้านนาในช่วงระยะเวลานี้ พระแก้วมรกตซึ่งเป็นพระพุทธรูปสำคัญ น่าจะเป็นแรงบันดาลใจในการสร้างพระพุทธรูปล้านนาระยะต่อๆมา โดยเฉพาะในกลุ่มพระพุทธรูปหินทรายสกุลช่างพะเยาดังกล่าว ดังนั้น ระยะเวลาในการสร้างงานน่าจะมีความใกล้เคียงกันด้วยคือ อยู่ในราว ๆ ต้น - กลางพุทธศตวรรษที่ ๒๐
[กลับหัวข้อหลัก]
|
|
๒. พระพุทธสิหิงค์
พระพุทธสิหิงค์ มีอยู่รวม ๓ องค์ที่มีชื่ออย่างเดียวกัน องค์แรกประดิษฐานในพระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร ส่วนองค์ที่ ๒ ประดิษฐานในวิหารลายคำ วัดพระสิงห์ จังหวัดเชียงใหม่ และองค์ที่ ๓ ประดิษฐานใน หอพระพุทธสิหิงค์ จังหวัดนครศรีธรรมราช พระพุทธสิหิงค์มีปรากฏอยู่ในตำนานของชาวล้านนา กล่าวว่า สร้างขึ้นในลังกาและได้อัญเชิญมายังนครศรีธรรมราช ละโว้ สุโขทัย อยุธยา ชัยนาท กำแพงเพชร ก่อนที่จะนำมายังล้านนา โดยท้าวมหาพรหม เจ้าเมืองเชียงราย เป็นผู้ไปอัญเชิญมาจากเมืองกำแพงเพชร เมื่อราวๆต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๐
จากรูปแบบของพระพุทธสิหิงค์ทั้ง ๓ องค์ที่พบ มีลักษณะเฉพาะของแต่ละสกุลช่าง แตกต่างกัน และเป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นในแต่ละ ท้องถิ่น ดังนั้น ที่กล่าวว่า ได้อัญเชิญพระพุทธสิหิงค์มาจากลังกานั้น จึงเป็นเพียงตำนาน เมื่อแต่ละท้องถิ่นรับมา จึงได้มาสร้างพระ-พุทธรูปตามรูปแบบของตนเองขึ้น
- พระพุทธสิหิงค์ ประดิษฐานใน พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พิพิธภัณฑสถาน แห่งชาติพระนคร กรุงเทพมหานคร เป็น พระพุทธรูปสมัยสุโขทัย หรือศิลปะล้านนาที่ได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะสุโขทัย อายุราวๆพุทธศตวรรษที่ ๒๐ - ๒๑ เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ ขัดสมาธิราบ พระพักตร์รูปไข่ พระรัศมีเป็นเปลว ชายสังฆาฏิยาวมาจรดพระนาภี
- พระพุทธสิหิงค์ ประดิษฐานในวิหารลายคำ วัดพระสิงห์ จังหวัดเชียงใหม่ เป็นพระพุทธรูปศิลปะล้านนาแบบที่เรียกว่า “เชียงแสน สิงห์หนึ่ง” อายุราวๆต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๐ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ประทับนั่งขัดสมาธิเพชร พระเศียรเดิมถูกตัดไปแล้ว ปัจจุบันเป็นเศียรที่หล่อขึ้นใหม่ พระวรกายอวบอ้วน ชายสังฆาฏิสั้นเหนือพระถัน
- พระพุทธสิหิงค์ ประดิษฐานในหอพระพุทธสิหิงค์ จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ประทับนั่ง ขัดสมาธิเพชร ชายสังฆาฏิสั้นเหนือพระถัน พระวรกายอวบอ้วนอย่างมาก นิยมเรียกว่าแบบ “ขนมต้ม” จัดเป็นสกุลช่างนครศรี-ธรรมราช มีอายุราวๆพุทธศตวรรษที่ ๒๒
ดูเพิ่มเติมเรื่อง การศาสนา เล่ม 5 ประติมากรรม เล่ม 14 พระไตรปิฎกและการชำระพระไตรปิฎก เล่ม 16 ศาสนาและระบบความเชื่อในประเทศไทย เล่ม 20 และวัดไทย เล่ม 28
|
เครื่องนวดมือถือ บรรเทาอาการปวดเมื่อยได้ พกพาสะดวก Fascia Gun massage gun ปืนนวดไฟฟ้า นวดกล้ามเนื้อที่นวดไฟฟ้า ปืนนวด
฿169 - ฿309https://s.shopee.co.th/9pPNtev3WT?share_channel_code=6
Advertisement
![หูสั้นอายุสั้นหูยาวอายุยืน...จริงหรือ? หูสั้นอายุสั้นหูยาวอายุยืน...จริงหรือ?](news_pic/p53350341027.jpg) เปิดอ่าน 18,469 ครั้ง ![กฎหมายตราสามดวง กฎหมายตราสามดวง](news_pic/p99081672305.jpg) เปิดอ่าน 43,198 ครั้ง ![การพระราชทานตราตั้งห้าง สารานุกรมไทย ฉบับกาญจนาภิเษก การพระราชทานตราตั้งห้าง สารานุกรมไทย ฉบับกาญจนาภิเษก](news_pic/p13662800024.jpg) เปิดอ่าน 16,861 ครั้ง ![บุญบั้งไฟ บุญบั้งไฟ](news_pic/p41883361748.jpg) เปิดอ่าน 25,566 ครั้ง ![เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับทะเบียนบ้านกลาง เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับทะเบียนบ้านกลาง](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 119,907 ครั้ง ![ราชวงศ์หยวน (ค.ศ. 1271-1368) ราชวงศ์หยวน (ค.ศ. 1271-1368)](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 21,609 ครั้ง ![ความหมายของตัวเลขบนตั๋วรถเมล์ ความหมายของตัวเลขบนตั๋วรถเมล์](news_pic/p63467981121.jpg) เปิดอ่าน 25,094 ครั้ง ![วันเข้าพรรษา วันเข้าพรรษา](news_pic/p62403680731.jpg) เปิดอ่าน 14,371 ครั้ง !["ประกาศสงกรานต์" ปี 2556 "ประกาศสงกรานต์" ปี 2556](news_pic/p83714630754.jpg) เปิดอ่าน 27,369 ครั้ง ![พุทธคุณ 3 พุทธคุณ 3](news_pic/p39098170231.jpg) เปิดอ่าน 56,263 ครั้ง ![คำอธิษฐานวันลอยกระทง คำอธิษฐานวันลอยกระทง](news_pic/p72574850502.jpg) เปิดอ่าน 30,074 ครั้ง ![มรดกโลกของไทย มรดกโลกของไทย](news_pic/p46982241706.jpg) เปิดอ่าน 22,558 ครั้ง !["เมียนมาร์" "เบอร์มา" ชื่อนั้นสำคัญไฉน "เมียนมาร์" "เบอร์มา" ชื่อนั้นสำคัญไฉน](news_pic/p73645920836.jpg) เปิดอ่าน 15,125 ครั้ง ![พระสยามเทวาธิราช พระสยามเทวาธิราช](news_pic/p24952251454.jpg) เปิดอ่าน 21,954 ครั้ง ![พระนามพระเป็นเจ้าทางศาสนาพราหมณ์ พระนามพระเป็นเจ้าทางศาสนาพราหมณ์](news_pic/p59554340958.jpg) เปิดอ่าน 34,682 ครั้ง ![ประวัติ หลวงพ่อคูณ ปริสุทโธ (พระเทพวิทยาคม) ประวัติ หลวงพ่อคูณ ปริสุทโธ (พระเทพวิทยาคม)](news_pic/p82085301848.jpg) เปิดอ่าน 37,902 ครั้ง
|
![หีบพระศพ หีบพระศพ](news_pic/p20151890840.jpg)
เปิดอ่าน 24,945 ☕ คลิกอ่านเลย |
![ทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์และทหารรักษาพระองค์ ทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์และทหารรักษาพระองค์](news_pic/p68441140849.jpg)
เปิดอ่าน 38,374 ☕ คลิกอ่านเลย | ![พระอุมา พระอุมา](news_pic/p33534851010.jpg)
เปิดอ่าน 17,765 ☕ คลิกอ่านเลย | ![พรหมวิหาร 4 พรหมวิหาร 4](news_pic/p75386471018.jpg)
เปิดอ่าน 45,484 ☕ คลิกอ่านเลย | ![หูสั้นอายุสั้นหูยาวอายุยืน...จริงหรือ? หูสั้นอายุสั้นหูยาวอายุยืน...จริงหรือ?](news_pic/p53350341027.jpg)
เปิดอ่าน 18,469 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ความเป็นมาของพระไตรปิฎก ความเป็นมาของพระไตรปิฎก](news_pic/p87061271659.jpg)
เปิดอ่าน 34,785 ☕ คลิกอ่านเลย | ![การทดลอง LHC ของเซิร์น ที่คล้องกับพุทธศาสนา การทดลอง LHC ของเซิร์น ที่คล้องกับพุทธศาสนา](news_pic/p86504071606.jpg)
เปิดอ่าน 20,524 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![คลิปโจรกระจอก
โดนหนูน้อยยูโดยำน่วมคาลิฟท์ คลิปโจรกระจอก
โดนหนูน้อยยูโดยำน่วมคาลิฟท์](news_pic/p35345900924.jpg)
เปิดอ่าน 16,502 ครั้ง | ![ฟุตซอล(Futsal): วิธีการคาดโทษและไล่ออก ฟุตซอล(Futsal): วิธีการคาดโทษและไล่ออก](news_pic/p18023651208.jpg)
เปิดอ่าน 26,909 ครั้ง | ![เปลือกผลไม้ ไม่ไร้ค่า เปลือกผลไม้ ไม่ไร้ค่า](news_pic/p17954940941.jpg)
เปิดอ่าน 22,150 ครั้ง | !["Li-Fi" เน็ตไร้สายเร็วกว่าไว-ไฟ100เท่า "Li-Fi" เน็ตไร้สายเร็วกว่าไว-ไฟ100เท่า](news_pic/p98402920852.jpg)
เปิดอ่าน 11,806 ครั้ง | ![มหกรรม "ติว" สนองตัณหาใคร เด็กได้อะไร มหกรรม "ติว" สนองตัณหาใคร เด็กได้อะไร](news_pic/p26217960900.jpg)
เปิดอ่าน 14,781 ครั้ง |
|
|