Advertisement
สาเหตุของความดันโลหิตสูง (หมอชาวบ้าน)
โดย นพ.พินิจ ลิ้มสุคนธ์
ปัจจุบันนี้เกือบทุกคนที่เป็นผู้ใหญ่คงคุ้นเคยกับโรคความดันโลหิตสูง ซึ่งประกอบด้วยการมีความดันโลหิตที่มีค่าสูงเกินปกติ และมีผลกระทบต่ออวัยวะต่าง ๆ โดยเฉพาะหัวใจและหลอดเลือด
หัวใจจะทำงานหนักขึ้นเพราะต้องสูบฉีดแรงขึ้น ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจหนาขึ้น หัวใจโตและหัวใจล้มเหลวตามมา หลอดเลือดแดงทั่วทั้งตัวจะมีผนังหนาขึ้น โดยเฉพาะหลอดเลือดแดงขนาดเล็กที่อยู่ในเนื้อเยื่อต่าง ๆ จะได้รับผลกระทบรุนแรงที่สุด จึงเกิดการเสื่อมของผนังหลอดเลือดเหล่านี้ ซึ่งจะนำไปสู่การตีบตันหรือแตก และอวัยวะที่เกี่ยวข้องเกิดความเสียหายและขาดเลือดหรือมีเลือดออก
ความผิดปกติที่เกิดขึ้นเป็นผลของการเปลี่ยนแปลงทั้งทางฟิสิกส์ คือ ความดันหรือแรงดันในหลอดเลือดสูงขึ้น และการเปลี่ยนแปลงทางชีวเคมี คือ การที่เซลล์ของผนังหลอดเลือดมีความผิดปกติ เกิดการเสื่อมและมีการอักเสบเรื้อรัง ซึ่งจะนำไปสู่การเกิดไขมันจับผนังหลอดเลือด และมีการดื้ออินซูลิน ทำให้เกิดโรคเบาหวาน หรือการควบคุมเบาหวานยากขึ้น เกิดภาวะแทรกซ้อนง่ายขึ้น ซึ่งการเปลี่ยนแปลงทางชีวเคมีนี้เป็นเรื่องที่เข้าใจยากและถูกมองข้ามไป แพทย์ส่วนใหญ่จึงให้ความสนใจเพียงแค่ค่าความดันโลหิตที่วัดได้ซึ่งไม่ถูกต้องนัก
นอกจากการมองข้ามผลกระทบทางชีวเคมี ทั้งแพทย์และผู้ป่วยส่วนใหญ่ยังละเลยการสืบค้นสาเหตุของความดันโลหิตสูง ถึงแม้ว่าผู้ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูงเกือบทั้งหมดจะไม่มีสาเหตุที่แน่ชัด โดยมากจะมีปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ เช่น อายุมาก กรรมพันธุ์ การสูบบุหรี่ การบริโภคเกลือเป็นประจำ เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง และความเครียด แต่มีผู้ป่วยทางรายที่มีสาเหตุและบางอย่างก็สามารถแก้ไขได้ ทำให้ไม่ต้องใช้ยาควบคุมความดันโลหิตไปตลอด ซึ่งสาเหตุต่าง ๆ มีดังนี้
โรคไต ได้แก่ ไตพิการเรื้อรัง หรือหลอดเลือดแดงของไตตีบตัน ซึ่งการตรวจร่างกายจะต้องตรวจหาร่องรอยของไตพิการ และต้องฟังที่ท้องและเอวว่ามีเสียงฟู่ของหลอดเลือดตีบหรือไม่ ต้องตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ และตรวจไตด้วยวิธีพิเศษ เช่น อัลตราซาวนด์ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ หรือตรวจด้วยสนามแม่เหล็ก
โรคของต่อมไร้ท่อ โดยเฉพาะต่อมหมวกไต ซึ่งจะผลิตฮอร์โมนบางอย่างทำให้เกิดความดันโลหิตสูง ผู้ป่วยมักจะมีความดันโลหิตสูงมากเป็นพัก ๆ หรือมีความดันโลหิตสูงร่วมกับภาวะโพแทสเซียมในเลือดต่ำ ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนกำลังเป็น ๆ หาย ๆ การตรวจวินิจฉัย คือ การตรวจฮอร์โมนและการใช้อัลตราซาวนด์ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ หรือการตรวจด้วยสนามแม่เหล็ก
นอกจากนี้ ผู้ที่มีโรคของต่อมหมวกไตอาจเกิดอาการผิดปกติที่มีลักษณะพิเศษ คือ ความดันโลหิตสูง อ้วนบางส่วน คือหน้ากลมคล้ายดวงจันทร์ ท้องโต หลังนูนเป็นหนอก แต่แขนขาลีบเล็กลงอ่อนกำลัง มีหนวดขึ้นหรือมีขนที่ใบหน้ามากขึ้น บวมทั้งตัวแต่ไม่มาก ท้องลายเป็นสีม่วงจาง ๆ ต่างจากคนตั้งครรภ์หรือคนอ้วนทั่วไปที่ลายซีด ๆ
โรคหลอดเลือดแดงใหญ่ในอกตีบแคบมาแต่กำเนิด หรือหลอดเลือดขนาดใหญ่อักเสบเรื้อรังจนตีบตัน ตรวจร่างกายพบชีพจรแขนขาแรงไม่เท่ากัน หรือชีพจรบางแห่งเบาผิดปกติ การวัดความดันโลหิตจึงต้องวัดเทียบกันทั้งแขนขวากับแขนซ้ายและแขนกับขา
สาเหตุจากยา ได้แก่ ยากลุ่มสตีรอยด์ ยาต้านการอักเสบ (เช่น ยาแก้ปวดข้อ ข้ออักเสบ) ยาที่มีฤทธิ์หดหลอดเลือด (เช่น ยาแก้คัดจมูก และยาที่กระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติบางอย่าง) จึงต้องตรวจสอบการใช้ยาของผู้ป่วยด้วย แม้แต่ยาสมุนไพรบางอย่างก็มีสารสตีรอยด์ หรือมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุได้เช่นกัน (เช่น ชะเอม)
ดังนั้น ผู้ป่วยความดันโลหิตสูงทุกคน ควรสอบถามแพทย์ที่ตรวจรักษาตนดังนี้
สาเหตุของความดันโลหิตสูงของตนคืออะไร จะเกิดจากโรคไต โรคต่อมหมวกไต โรคหลอดเลือด หรือเกิดจากยาได้หรือไม่
ผลกระทบที่เกิดจากความดันโลหิตสูงคืออะไร ต่อไปจะมีปัญหากับหัวใจและอวัยวะที่สำคัญอื่น ๆ หรือไม่ จะทราบได้อย่างไร รวมถึงจะป้องกันและแก้ไขอย่างไร
ผู้ป่วยรายหนึ่ง เป็นชายไทยวัยทำงาน มาพบผู้เขียนด้วยอาการปวดศีรษะรุนแรงเป็นพัก ๆ ตรวจพบว่าขณะปวดศีรษะผู้ป่วยจะมีความดันโลหิตสูงขึ้นมาก และลดลงเป็นปกติพร้อม ๆ กับหายปวดศีรษะ ลักษณะเช่นนี้สงสัยว่าอาจจะเป็นเนื้องอกชนิดหนึ่งของต่อหมวกไต จึงได้ตรวจฮอร์โมนและทำอัลตราซาวนด์ท้อง ผลออกมาปกติ
แต่เนื่องจากยังข้องใจอยู่จึงส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ปรากฏว่า มีเนื้องอกของปมประสาทข้างต่อมหมวกไต (เป็นชนิดเดียวกับเนื้องอกของต่อมหมวกไต) ซึ่งจะทำให้ความดันโลหิตสูงเป็นพัก ๆ หลังการผ่าตัดเอาเนื้องอกออก อาการปวดศีรษะ จึงหายสนิทและความดันโลหิตปกติดี
ผู้ป่วยจึงกลับบ้านด้วยความรู้สึกทั้งดีใจที่หายสนิท โดยไม่ต้องกินยาความดันไปหลอด และอีกความรู้สึกหนึ่งคือความประหลาดใจที่ตนเองมาพบแพทย์ด้วยอาการปวดที่ศีรษะ แต่กลับมีสาเหตุอยู่ในท้อง จนต้องผ่าตัดมีแผลที่หน้าท้องยาวมากกว่าคีบ
นี่ก็เป็นตัวอย่างหนึ่งที่ชี้ให้เห็นว่าสาเหตุของความดันโลหิตสูงอาจเกิดจากสาเหตุอื่นที่คาดไม่ถึงก็ได้
ขอบคุณที่มาจาก นิตยสารหมอชาวบ้าน
Advertisement
![เอาไฟฉายส่องตา แก้เมาเครื่องบินได้ เอาไฟฉายส่องตา แก้เมาเครื่องบินได้](news_pic/p61737460818.jpg) เปิดอ่าน 10,999 ครั้ง ![1 กรกฎาคม วันสถาปนาลูกเสือแห่งชาติ 1 กรกฎาคม วันสถาปนาลูกเสือแห่งชาติ](news_pic/p32770941603.jpg) เปิดอ่าน 39,663 ครั้ง ![ถอดรหัส SLC แดนปลาดิบ ผ่าน 2 กูรูด้านการศึกษา เดินหน้าปฏิรูปประเทศไทยสู่ โรงเรียนชุมชนแห่งการเรียนรู้ เต็มรูปแบบ ถอดรหัส SLC แดนปลาดิบ ผ่าน 2 กูรูด้านการศึกษา เดินหน้าปฏิรูปประเทศไทยสู่ โรงเรียนชุมชนแห่งการเรียนรู้ เต็มรูปแบบ](news_pic/p79823670808.jpg) เปิดอ่าน 52,651 ครั้ง ![สารทเดือนสิบ ประเพณีประจำภาคใต้ ร่วมระลึกถึงบรรพบุรุษผู้ล่วงลับ สารทเดือนสิบ ประเพณีประจำภาคใต้ ร่วมระลึกถึงบรรพบุรุษผู้ล่วงลับ](news_pic/p94693790240.jpg) เปิดอ่าน 32,351 ครั้ง ![ฟื้นฟูอารมณ์ดีๆ ด้วยของกินสีส้ม ฟื้นฟูอารมณ์ดีๆ ด้วยของกินสีส้ม](news_pic/p50267191431.jpg) เปิดอ่าน 15,495 ครั้ง ![ดูทีวีเวลานอน...ผู้ใหญ่เสี่ยงโรค-เด็กเสี่ยงโง่ ดูทีวีเวลานอน...ผู้ใหญ่เสี่ยงโรค-เด็กเสี่ยงโง่](news_pic/p30132370650.jpg) เปิดอ่าน 19,283 ครั้ง ![10 บัญญัติขจัดโรคน้ำท่วม 10 บัญญัติขจัดโรคน้ำท่วม](news_pic/p46486230818.jpg) เปิดอ่าน 8,962 ครั้ง ![เดนมาร์ก แชมป์โลกความสุข เดนมาร์ก แชมป์โลกความสุข](news_pic/p69086030941.jpg) เปิดอ่าน 9,150 ครั้ง ![นิตยสาร SCIENCE WORLD ขอเชิญชวนคนรักของเล่นวาดภาพออกแบบของเล่นวิทยาศาสตร์ในจินตนาการ นิตยสาร SCIENCE WORLD ขอเชิญชวนคนรักของเล่นวาดภาพออกแบบของเล่นวิทยาศาสตร์ในจินตนาการ](news_pic/p49818612316.jpg) เปิดอ่าน 11,435 ครั้ง ![หลักธรรมของชีวิตคู่ หลักธรรมของชีวิตคู่](news_pic/p15667950832.jpg) เปิดอ่าน 62,906 ครั้ง ![เปิด 10 เมนูสุขภาพ รับปี 2556 สไตล์อายุรวัฒน์ เปิด 10 เมนูสุขภาพ รับปี 2556 สไตล์อายุรวัฒน์](news_pic/p19115210743.jpg) เปิดอ่าน 12,473 ครั้ง ![หนุ่มสาวออฟฟิศ ระวังหมอนรองกระดูกเสื่อมเร็ว หนุ่มสาวออฟฟิศ ระวังหมอนรองกระดูกเสื่อมเร็ว](news_pic/p89922080329.jpg) เปิดอ่าน 10,262 ครั้ง ![วิธีขจัด "สิวผด" ให้หายเกลี้ยง วิธีขจัด "สิวผด" ให้หายเกลี้ยง](news_pic/p12921490730.jpg) เปิดอ่าน 16,812 ครั้ง !["ข้าวลืมผัว"อร่อยจนลืมผัว ข้าวชาวเขา ที่ชาวเมืองก็ควรกิน "ข้าวลืมผัว"อร่อยจนลืมผัว ข้าวชาวเขา ที่ชาวเมืองก็ควรกิน](news_pic/p34324431008.jpg) เปิดอ่าน 20,350 ครั้ง ![งูพันไม้เท้าสัญลักษณ์ของการแพทย์ งูพันไม้เท้าสัญลักษณ์ของการแพทย์](news_pic/p24156422331.jpg) เปิดอ่าน 17,858 ครั้ง ![1 มกราคม วันขึ้นปีใหม่ 1 มกราคม วันขึ้นปีใหม่](news_pic/p97820040847.jpg) เปิดอ่าน 18,752 ครั้ง
|
![สมุนไพรฤทธิ์เย็น ตัวช่วยดูแลผิว ประหยัด..ช่วงปลายฝนต้นหนาว สมุนไพรฤทธิ์เย็น ตัวช่วยดูแลผิว ประหยัด..ช่วงปลายฝนต้นหนาว](news_pic/p73185470650.jpg)
เปิดอ่าน 14,379 ☕ คลิกอ่านเลย |
![ความมืดมีประโยชน์ ช่วยต้านมะเร็ง แถมลดน้ำหนัก ความมืดมีประโยชน์ ช่วยต้านมะเร็ง แถมลดน้ำหนัก](news_pic/p32810821353.jpg)
เปิดอ่าน 16,772 ☕ คลิกอ่านเลย | ![รู้จัก "ไวรัสไข้หวัดหมู" มฤตยูสายพันธุ์ล่าสุด! รู้จัก "ไวรัสไข้หวัดหมู" มฤตยูสายพันธุ์ล่าสุด!](news_pic/p85618920830.jpg)
เปิดอ่าน 10,811 ☕ คลิกอ่านเลย | ![นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ อดีตนายกรัฐมนตรีคนที่ 27 ของไทย นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ อดีตนายกรัฐมนตรีคนที่ 27 ของไทย](news_pic/p90615511106.jpg)
เปิดอ่าน 19,565 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ปวดตึงที่คอและไหล่ อย่าคิดว่ามันเรื่องเล็ก ปวดตึงที่คอและไหล่ อย่าคิดว่ามันเรื่องเล็ก](news_pic/p46751410904.jpg)
เปิดอ่าน 10,916 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ฮวงจุ้ยห้องนอน เพื่อรักยืนยาว ฮวงจุ้ยห้องนอน เพื่อรักยืนยาว](news_pic/p76698600802.jpg)
เปิดอ่าน 14,589 ☕ คลิกอ่านเลย | !["กะเพรา" ราชินีสมุนไพร โบราณเชื่อช่วยให้อายุยืน "กะเพรา" ราชินีสมุนไพร โบราณเชื่อช่วยให้อายุยืน](news_pic/p64810861341.jpg)
เปิดอ่าน 12,372 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![วัสดุหลักที่ใช้เป็นส่วนประกอบในการผลิตโน้ตบุ๊กมีชนิดใดบ้าง วัสดุหลักที่ใช้เป็นส่วนประกอบในการผลิตโน้ตบุ๊กมีชนิดใดบ้าง](news_pic/arrow.jpg)
เปิดอ่าน 9,657 ครั้ง | ![คนหัวล้านเฮ!นวัตกรรมเจ๋งผมงอกภายใน60วินาที(ชมคลิป) คนหัวล้านเฮ!นวัตกรรมเจ๋งผมงอกภายใน60วินาที(ชมคลิป)](news_pic/p25235851952.jpg)
เปิดอ่าน 13,874 ครั้ง | ![สกว. แฉอันตรายเส้นก๋วยเตี๋ยว สกว. แฉอันตรายเส้นก๋วยเตี๋ยว](news_pic/p79758151504.jpg)
เปิดอ่าน 8,879 ครั้ง | ![รัฐธรรมนูญชั่วคราว 2557 กับฉบับ 2549 เหมือน-ต่างกันตรงไหน รัฐธรรมนูญชั่วคราว 2557 กับฉบับ 2549 เหมือน-ต่างกันตรงไหน](news_pic/p15076910425.jpg)
เปิดอ่าน 18,957 ครั้ง | ![การกำหนดภาระการสอนขั้นต่ำของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา สายงานการสอน การกำหนดภาระการสอนขั้นต่ำของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา สายงานการสอน](news_pic/p77150531731.jpg)
เปิดอ่าน 254,664 ครั้ง |
|
|