Advertisement
ส่องกล้อง
ส่องกล้องมองคำว่า"ทุกข์"
"ความทุกข์ทั้งหลายที่เป็นความทุกข์ทางใจนี้ เป็นเพราะว่าเรามองดูปรากฏการณ์ในชีวิตด้วยความไม่ชัดเจน"
"ยังไม่สนใจธรรมะ เพราะชีวิตยังไม่มีทุกข์"
คนจำนวนมากคิดเช่นนี้ เพราะคำว่า "ทุกข์" นั้นฟังดูเป็นเรื่องหนักหนาสาหัสในชีวิต ทั้งที่ความจริงแล้ว ความหมายของคำนี้ในธรรมะของพุทธศาสนามีความละเอียดอ่อนยิ่งนัก หากศึกษาจริงๆ แล้วจะรู้สึกทึ่งและอัศจรรย์ใจในอัจฉริยภาพของตัวผู้ค้นพบยิ่งนัก
จะรู้สึกอย่างไรหากบอกว่าในทุกๆ จังหวะและท่วงทำนองของการดำเนินชีวิตมีทุกข์แฝงอยู่ทุกขณะ
ไม่รู้จัก-อย่ารีบบอกว่าไม่มี
อย่าเพิ่งเถียงถ้ายังไม่ได้คำอธิบายในเรื่องนี้ของ ดร.ระวี ภาวิไล ที่ส่องกล้องมองดูคำว่าทุกข์ได้ละเอียดไม่แพ้การส่องกล้องดูดาวบนท้องฟ้าเลย
"คำว่าปัญหากับความทุกข์ในทางพระพุทธศาสนาใช้แทนกันได้ คำว่าปัญหาเป็นคำสมัยใหม่ เราจะพิจารณาได้ว่าสิ่งที่เราเรียกว่าปัญหานี้คือ ความทุกข์นั่นเอง แต่เวลาพูดความทุกข์จะดูเหมือนหนัก พูดคำว่าปัญหาเป็นเรื่องทันสมัย แล้วเราจะพบว่าสิ่งที่เราต้องแก้ก็คือ ความไม่สะดวกสบายที่ทนได้ยากนั่นเอง
"ตามที่บอกว่าชีวิตเป็นความทุกข์เป็นปัญหานั้น ไม่ใช่ว่าการกล่าวเช่นนั้นเป็นการมองโลกในแง่ร้าย แต่เป็นการกล่าวถึงสภาวะที่เป็นจริงในชีวิตของเรา"
ไม่เชื่อลองฟังต่อไปได้
"นับตั้งแต่เรารู้สึกตัวลืมตาขึ้นวันหนึ่งๆ จะพบปัญหาที่ต้องแก้ถัดกันไป แก้ปัญหานั้นปัญหาใหม่ก็เข้ามาเรื่อย ถ้าจะสังเกตตั้งแต่เช้า ปัญหาทำอย่างไรเราจะมาถึงที่ทำงานได้โดยเรียบร้อย แม้เมื่อถึงที่ทำงานเราจะพบปัญหารออยู่บนโต๊ะ จะต้องแก้อันนั้นอันนี้เรื่อยไป ชีวิตก็จะเป็นอย่างนี้
"ปัญหาหรือความทุกข์ทางกายนี้เป็นส่วนหนึ่ง แต่ส่งที่น่าจะสังเกตได้ก็คือว่า ส่วนใจมันพลอยไปกับกายมากน้อยแค่ไหน ทั้งที่ส่วนใจก็มีความทุกข์ทางใจอยู่แล้ว คือความเศร้าโศก ความคับแค้นใจ ซึ่งส่วนของจิตใจนี้อาจจะเกิดขึ้นเพราะความทุกข์ทางกายทำให้เกิด หรืออาจเกิดแม้ความทุกข์ทางกายไม่มีก็ได้
"นับเป็นเรื่องที่มีความซับซ้อนในสาเหตุ และสาเหตุเหล่านี้ทางพฤติกรรมสามารถวิเคราะห์ได้ว่าเกิดขึ้นมาอย่างไร แล้วก็รู้หนทางที่จะบรรเทามันลงไป"
ในบรรดาความทุกข์ที่แบ่งออกเป็นทางกายและทางใจนั้น อ.ระวีบอกว่า
"ความทุกข์ทางใจเกิดขึ้นโดยไม่จำเป็น แล้วเราจะพบว่ามนุษย์ได้สร้างกลไกขึ้นทั้งในตัวเองและสังคม ทำให้เกิดความกดดันและความทุกข์ทางใจขึ้น โดยคนส่วนใหญ่อาจจะมองข้ามไป หรืออาจจะมองไม่เห็น มันก็กลายเป็นปัญหาหรือเป็นทุกข์ ความทุกข์ทางใจเหล่านี้เป็นสิ่งที่การอบรมและการฝึกฝนใจสามารถทำให้มันระงับไปได้"
ความทุกข์ทางใจเกิดขึ้นโดยไม่จำเป็น-เป็นประเด็นที่ควรให้ความสนใจเป็นอย่างมาก เพราะถ้าเป็นเช่นนั้นวันหนึ่งๆ คนเราทุกข์ทางใจไปโดยสิ้นเปลืองไม่ใช่น้อย
บอกแค่นี้คงไม่ทำให้คิ้วที่ขมวดอยู่คลายออกไปได้ ต้องรับรู้การแจกแจงปฏิบัติการของสิ่งที่เรียกว่าทุกข์เสียก่อน
ทุกข์กาย-ทุกข์ใจแน่
กายไม่ทุกข์-ใจทุกข์ไปล่วงหน้า
"ตัวอย่างความพัวพันระหว่างทุกข์ทางกายและทุกข์ทางใจที่อาจจะได้พบกันในชีวิตประจำวัน สมมุติว่าเราเป็นเด็กไม่สบายแล้วไปหาหมอ หมอบอกว่าเราเป็นไข้หวัด ต้องฉีดยา ถ้าเด็กคนนั้นเคยฉีดยามาหนหนึ่งแล้ว พอบอกต้องฉีดยาอีกมันเกิดทุกข์ขึ้นมาทันที ความทุกข์ที่ได้รับฟังว่าต้องเอาเข็มมาแทงลงไปในเนื้อ ในขณะนั้นทุกข์ทางกายยังไม่ได้เกิด แต่ทุกข์ทางใจเกิดขึ้นแล้ว อาจจะเริ่มมีอาการเป็นทุกข์ เริ่มน้ำตาคลอ พอหมอเอาเข็มฉีดยาดูดยาออกมาจากหลอดก็เริ่มจะมีความทุกข์ทางกายบ้าง แต่ไม่เจ็บ น้ำตาไหลได้
"เราเป็นผู้ใหญ่รู้สึกแต่คงไม่ถึงกับน้ำตาไหล เห็นหมอทำอย่างนั้นเราก็เริ่มรู้สึก หมอเอาเข็มฉีดยามาบีบยาให้ยามันไล่ แล้วก็เอามาจรดลง แล้วลองนึกทบทวนดูว่าเรารู้สึกอย่างไร จะรู้สึกไม่สบายใจ หมอเริ่มกดเข็ม บางครั้งเราก็มอง บางครั้งเราก็ไม่อยากมอง ลองมองดูและลองพิจารณาดูตอนที่เข็มมันจรด ความทุกข์ทางกายยังไม่เกิดขึ้น แต่เรามีความไม่สบายใจ พอหมอกดเข็มเข้าไปในเนื้อเรา นึกว่าเราเจ็บ แต่ที่จริงถ้าเราเพ่งใจลงไปในขณะเข็มกดลงไปในเนื้อ จะพบว่ามันยังไม่เจ็บ ความทุกข์ทางกายยังไม่มี แต่เมื่อเข็มมันลงไปลึกพอประมาณแล้ว และเมื่อหมอเริ่มกดยาเข้าไป ความเจ็บมันจะมี
"ถ้ามีสติอยู่กับปัจจุบัน เจ็บที่แล้วไปอย่าไปนึกถึงมันอีก เจ็บที่กำลังเจ็บดูมัน เจ็บที่ยังไม่มา อย่าเพิ่งไปเจ็บก่อน เราจะพบว่าความเจ็บได้เป็นทุกข์ก้อนใหญ่ที่เราจะต้องแบกไว้ แต่ความเจ็บนั้นมันเป็นชั่วขณะๆ พอหมอถอนเข็มออกแล้วขยี้ตอนนั้นเราจะเจ็บมากชั่วขณะ แล้วก็จะชา แต่ถ้าเราไม่ทำอย่างนั้นจะรู้สึกว่าความเจ็บจริงๆ กับความที่ใจเราเป็นทุกข์มันปนเปกันไปหมด ไม่รู้ส่วนไหนเป็นทุกข์ทางกาย ส่วนไหนเป็นทุกข์ทางใจ
"ถ้าเป็นเด็ก เด็กจะร้องก่อนเข็มจะถูก เมื่อถูกเข็มแทงก็ร้องลั่น พอหมอถอนเข็มออกก็ยังร้องอยู่ เพราะโกรธหมอ นี่คือตัวอย่างที่ยกขึ้นมาเพื่อให้เห็นกลไกของสิ่งที่เรียกว่าความทุกข์"
"ความทุกข์ทั้งหลายที่เป็นความทุกข์ทางใจนี้ เป็นเพราะว่าเรามองดูปรากฏการณ์ในชีวิตด้วยความไม่ชัดเจน ทำอย่างไรจะเห็นสภาวะชัดเจน ทำอย่างไรจะรู้ทัน"
โจทย์นี้หาคำตอบได้ไม่ยาก!
**********
คอลัมน์ ร้อยเหลี่ยมพันมุม
โดย วีณา โดมพนานคร
วันที่ 5 มี.ค. 2552
Advertisement
![อ่านตรงนี้ก่อนยอมแพ้ อ่านตรงนี้ก่อนยอมแพ้](news_pic/p75599862229.jpg) เปิดอ่าน 6,443 ครั้ง ![เกลือกับปัญหาความดันโลหิตสูง เกลือกับปัญหาความดันโลหิตสูง](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,412 ครั้ง ![ความตาย คือ "เพื่อน" ผู้มาเตือน ความตาย คือ "เพื่อน" ผู้มาเตือน](news_pic/p29552011450.jpg) เปิดอ่าน 6,680 ครั้ง ![น่ากินทั้งหมดเลย น่ากินทั้งหมดเลย](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,410 ครั้ง ![คลายเครียด คลายเครียด](news_pic/p89756821134.jpg) เปิดอ่าน 6,403 ครั้ง ![เลิกแล้ว ยังรักมั้ย? เลิกแล้ว ยังรักมั้ย?](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,414 ครั้ง ![ฝนสวย ฝนสวย](news_pic/p30735581438.jpg) เปิดอ่าน 6,425 ครั้ง ![ขอแสดงความยินดีกับบัณฑิตใหม่......ราชมงคล....(เกษตรกระทิง.....) ขอแสดงความยินดีกับบัณฑิตใหม่......ราชมงคล....(เกษตรกระทิง.....)](news_pic/p12779261824.jpg) เปิดอ่าน 6,418 ครั้ง ![15 ประการที่ทำให้ชีวิตดูดีขึ้น 15 ประการที่ทำให้ชีวิตดูดีขึ้น](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,443 ครั้ง ![ผู้หญิงแบบไหน...ที่ผู้ชาย ?เซ็ง? ผู้หญิงแบบไหน...ที่ผู้ชาย ?เซ็ง?](news_pic/p47121761908.jpg) เปิดอ่าน 6,439 ครั้ง ![10 เคล็ดลับง่ายๆ....ขจัดคราบสกปรก 10 เคล็ดลับง่ายๆ....ขจัดคราบสกปรก](news_pic/p25192740407.jpg) เปิดอ่าน 6,473 ครั้ง ![ไปดู..ดุสิตธานี..หัวหิน....โรงแรม5ดาว เตรียมรับอาเซียนซัมมิท หัวหินเงินสะพัด 500 ล ไปดู..ดุสิตธานี..หัวหิน....โรงแรม5ดาว เตรียมรับอาเซียนซัมมิท หัวหินเงินสะพัด 500 ล](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,414 ครั้ง ![30 เทคนิคดีๆ ของการใช้ "Windows"ที่คุณอาจจะยังไม่รู้...... 30 เทคนิคดีๆ ของการใช้ "Windows"ที่คุณอาจจะยังไม่รู้......](news_pic/p60148271126.jpg) เปิดอ่าน 6,405 ครั้ง ![ความเชื่อเกี่ยวกับสีเหลืองของคนโบราณ... ความเชื่อเกี่ยวกับสีเหลืองของคนโบราณ...](news_pic/p70686251323.jpg) เปิดอ่าน 6,518 ครั้ง ![เข้าครัวดีกว่า กับ ฉู่ฉี่ปลาทู 6 ตำรา เข้าครัวดีกว่า กับ ฉู่ฉี่ปลาทู 6 ตำรา](news_pic/p59371711228.jpg) เปิดอ่าน 6,414 ครั้ง ![การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนด้วยบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนด้วยบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน](news_pic/p73288542053.jpg) เปิดอ่าน 6,415 ครั้ง
|
![แนะวิธี....วิธีเจียวไข่ให้นุ่มถึงระดับ DNA แนะวิธี....วิธีเจียวไข่ให้นุ่มถึงระดับ DNA](news_pic/p57564850459.jpg)
เปิดอ่าน 6,400 ☕ คลิกอ่านเลย |
![10 สุดยอดเขาวงกต.....มึนแต่ก็สีเขียวสวยงามจังเลยค่ะ !!! 10 สุดยอดเขาวงกต.....มึนแต่ก็สีเขียวสวยงามจังเลยค่ะ !!!](news_pic/p92303312013.jpg)
เปิดอ่าน 6,406 ☕ คลิกอ่านเลย | ![เผยแพร่งานวิจัย โดย ศศิกาญจน์ ชมชื่น โรงเรียนเมืองราดวิทยาคม เผยแพร่งานวิจัย โดย ศศิกาญจน์ ชมชื่น โรงเรียนเมืองราดวิทยาคม](news_pic/p94669381926.jpg)
เปิดอ่าน 6,429 ☕ คลิกอ่านเลย | ![หน้าสวยใสปิ๊ง.....ที่หนุ่มๆ ต้องเหลียวมอง หน้าสวยใสปิ๊ง.....ที่หนุ่มๆ ต้องเหลียวมอง](news_pic/p96510381230.jpg)
เปิดอ่าน 6,405 ☕ คลิกอ่านเลย | ![การเลื่อนวิทยฐานะที่เป็นข่าว การเลื่อนวิทยฐานะที่เป็นข่าว](news_pic/arrow.jpg)
เปิดอ่าน 6,410 ☕ คลิกอ่านเลย | ![เนื้อคู่กับพรหมลิขิต......เพราะพรหมลิขิตใช่ไหม??? เนื้อคู่กับพรหมลิขิต......เพราะพรหมลิขิตใช่ไหม???](news_pic/arrow.jpg)
เปิดอ่าน 6,413 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ภาพกำลังใจ ชุด 2 ภาพกำลังใจ ชุด 2](news_pic/p12931452343.jpg)
เปิดอ่าน 6,400 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![ปฏิรูปการศึกษาไทย ไปทางไหน ? ปฏิรูปการศึกษาไทย ไปทางไหน ?](news_pic/p38081490839.jpg)
เปิดอ่าน 8,782 ครั้ง | ![กรมอนามัย เตือน นมข้นหวานห้ามใช้เลี้ยงทารก ให้กินนมแม่อย่างเดียวต่อเนื่อง 6 เดือน ดีที่สุด กรมอนามัย เตือน นมข้นหวานห้ามใช้เลี้ยงทารก ให้กินนมแม่อย่างเดียวต่อเนื่อง 6 เดือน ดีที่สุด](news_pic/p51101470414.jpg)
เปิดอ่าน 2,141 ครั้ง | ![กรมอนามัย ย้ำดื่มน้ำเปล่าดีที่สุด ดื่มให้เหมาะสม พอเพียง ดีต่อร่างกาย กรมอนามัย ย้ำดื่มน้ำเปล่าดีที่สุด ดื่มให้เหมาะสม พอเพียง ดีต่อร่างกาย](news_pic/p77376771854.jpg)
เปิดอ่าน 5,653 ครั้ง | ![พันธุ์หอมแดง พันธุ์หอมแดง](news_pic/p94932020613.jpg)
เปิดอ่าน 4,270 ครั้ง | ![ระวัง 5 สารพิษใกล้ตัว ระวัง 5 สารพิษใกล้ตัว](news_pic/p25970041015.jpg)
เปิดอ่าน 23,969 ครั้ง |
|
|