Advertisement
เมื่อปี พ.ศ. 2337 เจ้าพระพรหมวรราชสุริยวงศ์ เจ้าเมืองอุบลราชธานีคนที่ 2 ได้มีใบบอกลงไปกราบทูลพระกรุณาพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ขอพระราชทานตั้งบ้านโคกก่งกงพะเนียง (ปัจจุบันเป็นตำบลอยู่ในการปกครองของอำเภอชานุมาน) เป็นเมืองเขมราษฎร์ธานี พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งบ้านโคกก่งกงพะเนียงเป็นเมืองเขมราฐธานี ตามที่พระพรหมวรราชสิริยวงศากราบทูล และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อุปฮาดก่ำ บุตรชายคนโตของพระวอจากเมืองอุบลราชธานี มาเป็นเจ้าเมืองเขมราษฎร์ธานี (ที่ตั้งอยู่เมืองบริเวณบ้านคำแห้ว เมืองเก่า อำเภอชานุมาน) ได้รับสถาปนาเป็นพระเทพวงศา (ก่ำ)
ต่อมาในปี พ.ศ. 2369 เกิดศึกระหว่างกรุงเทพมหานครกับกองทัพเจ้าอนุวงศ์ เจ้านครจำปาศักดิ์ได้ยกทัพมายึดเมืองเขมราษฎร์ธานี ขอให้พระเทพวงศา (ก่ำ) เข้าเป็นพวกด้วย แต่พระเทพวงศาไม่ยอมจึงถูกประหารชีวิต พระเทพวงศา (ก่ำ) มีบุตรชาย 3 คน คือ พระเทพวงศา (บุญเฮ้า) คนที่ 3 ท้าวแดง มียศเป็นพระกำจนตุรงค์ ได้เป็นเจ้าเมืองวารินชำราบ พระเทพวงศา (บุญจันทร์) มีบุตรชาย 2 คน คือ ท้าวบุญสิงห์ และท้าวบุญชัย ต่อมา ท้าวบุญสิงห์ได้เป็นเจ้าเมืองเขมราษฎร์ธานี มียศเป็นพระเทพวงศา (บุญสิงห์) มีบุตรชาย 2 คน คือ ท้าวเสือและท้าวพ่วย ซึ่งได้รับยศเป็น ท้าวจันทบุรมหรือจันทบรม ต่อมาในปี พ.ศ. 2401 ได้กราบบังคมทูลยกฐานะบ้านค้อใหญ่ (ปัจจุบันอยู่ในท้องที่อำเภอลืออำนาจ) ขึ้นเป็นเมือง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกฐานะบ้านค้อใหญ่ขึ้นเป็นเมือง ให้ชื่อว่า เมืองอำนาจเจริญ เมื่อ พ.ศ. 2410 และโปรดเกล้าฯ ให้ท้าวจันทบรม (เสือ) เป็นเจ้าเมือง มียศเป็นพระอมรอำนาจ (ต้นสกุลอมรสิน) ดังปรากฏตราสารตั้งเจ้าเมืองอำนาจเจริญ
เมืองอำนาจเจริญจึงได้รับการสถาปนาเป็นเมืองตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา โดยขึ้นการบังคับบัญชาของเจ้าเมืองเขมราษฎร์ธานี โดยมีท้าวจันทบุรม (เสือ) มีพระอมรอำนาจ ซึ่งเป็นบุตรชายของพระเทพวงศา (ท้าวบุญสิงห์) เจ้าเมืองเขมราษฎร์ธานี และเป็นหลานเจ้าพระวอ เจ้าเมืองอุบลราชธานี เป็นเจ้าเมืองอำนาจเจริญคนแรก นับว่าเมืองอำนาจเจริญเป็นเชื้อสายของเจ้าพระวอพระตาโดยตรง
ต่อมา ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงปฏิรูปการปกครองให้เข้าสู่ระบบการบริหารราชการแผ่นดินแบบยุโรปตามแบบสากล เป็นเทศาภิบาล เมื่อ พ.ศ. 2429-2454 โดยยกเลิกการปกครองแบบเดิมที่ให้มีเจ้าเมือง พระอุปราช ราชวงศ์ และราชบุตร ที่เรียกว่า อาญาสี่
นับแต่ปี พ.ศ. 2429-2454 ได้ยกเลิกการปกครองแบบเก่า คือ ยกเลิกตำแหน่งอาญาสี่สืบสกุลในการเป็นเจ้าเมืองนั้นเสีย จัดให้ข้าราชการจากราชสำนักในกรุงเทพมหานครมาปกครอง เปลี่ยนชื่อตำแหน่งผู้ปกครองจากเจ้าเมืองมาเป็นผู้ว่าราชการเมืองแทน และปรับปรุงการปกครองหัวเมืองมณฑลอีสาน จึงยุบเมืองเล็กเมืองน้อยรวมเป็นเมืองใหญ่ ยุบเมืองเป็นอำเภอ เช่น เมืองเขมราษฎร์ธานี เมืองยศ (ยโสธร) เมืองฟ้าหยาด (มหาชนะชัย) เมืองลุมพุก (คำเขื่อนแก้ว) เมืองขุหลุ (ตระการพืชผล) เมืองอำนาจเจริญ ไปขึ้นการปกครองกับเมืองอุบลราชธานี ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา อำเภออำนาจเจริญ จึงได้แต่งตั้งนายอำเภอปกครอง
นายอำเภอคนแรก คือ รองอำมาตย์โทหลวงเอนกอำนาจ (เป้ย สุวรรณกูฏ) พ.ศ. 2454-2459 ต่อมาประมาณ พ.ศ. 2459 ย้ายตัวอำเภอจากที่เดิม (บ้านค้อ บ้านอำนาจ อำเภอลืออำนาจในปัจจุบัน) มาตั้ง ณ ตำบลบุ่งซึ่งเป็นที่ตั้งเมืองในปัจจุบัน ตามคำแนะนำของพระยาสุนทรพิพิธ เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งเลขามณฑลอีสาน ได้เดินทางมาตรวจราชการโดยใช้เกวียนเป็นพาหนะ มีความเห็นว่าหากย้ายอำเภอมาตั้งใหม่ที่บ้านบุ่งซึ่งเป็นชุมชนและชุมทางสี่แยกระหว่างเมืองอุบลราชธานีกับมุกดาหาร และเมืองเขมราฐกับเมืองยศ (ยโสธร) โดยคาดว่าจะมีความเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไปในอนาคต โดยใช้ชื่อว่า อำเภอบุ่ง [เสนอแนะย้ายพร้อมกับอำเภอเดชอุดม ย้ายจากเมืองขุขันธ์ (ในเขตจังหวัดศรีสะเกษปัจจุบัน) มาขึ้นกับจังหวัดอุบลราชธานี] และยุบเมืองอำนาจเจริญเดิมเป็นตำบลชื่อว่าตำบลอำนาจ ซึ่งชาวบ้านนิยมเรียกว่า "เมืองอำนาจน้อย" อยู่ในเขตท้องที่อำเภอลืออำนาจในปัจจุบัน ต่อมาในปี พ.ศ. 2482 จึงเปลี่ยนชื่อจากอำเภอบุ่ง เป็น "อำเภออำนาจเจริญ" ขึ้นการปกครองกับจังหวัดอุบลราชธานี
ต่อมาได้มีพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดอำนาจเจริญ พุทธศักราช 2536 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2536 ตรงกับวันพุธ แรม 3 ค่ำ เดือน 12 ปีระกา ให้แยกอำเภออำนาจเจริญ อำเภอชานุมาน อำเภอปทุมราชวงศา อำเภอพนา อำเภอหัวตะพาน อำเภอเสนางคนิคม และกิ่งอำเภอลืออำนาจ (ปัจจุบันอำเภอลืออำนาจ) รวม 6 อำเภอ 1 กิ่งอำเภอ ออกจากการปกครองจังหวัดอุบลราชธานีรวมกันขึ้นเป็นจังหวัดใหม่ชื่อว่า จังหวัดอำนาจเจริญ และยกฐานะอำเภออำนาจเจริญเป็น อำเภอเมืองอำนาจเจริญ (ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ หน้า 4-5-6 เล่ม 110 ตอนที่ 125 ลงวันที่ 2 กันยายน 2536)
Advertisement
!["ดอกปาริชาติ" กับความเชื่อเรื่องระลึกชาติได้ "ดอกปาริชาติ" กับความเชื่อเรื่องระลึกชาติได้](news_pic/p33010220500.jpg) เปิดอ่าน 68,457 ครั้ง ![25 พฤศจิกายน วันวชิราวุธ 25 พฤศจิกายน วันวชิราวุธ](news_pic/p81563211054.jpg) เปิดอ่าน 19,640 ครั้ง ![แบบธรรมเนียม ประเพณีไทย แบบธรรมเนียม ประเพณีไทย](news_pic/p87750891112.jpg) เปิดอ่าน 24,682 ครั้ง ![พระสรัสวดี พระสรัสวดี](news_pic/p96727571016.jpg) เปิดอ่าน 14,863 ครั้ง ![ประเพณีวันขึ้นปีใหม่ของไทย ประเพณีวันขึ้นปีใหม่ของไทย](news_pic/p57504831055.jpg) เปิดอ่าน 56,306 ครั้ง ![ความศักดิ์สิทธิ์ของ "หลวงพ่อทันใจ" วัดพระธาตุดอยคำ จ.เชียงใหม่ ความศักดิ์สิทธิ์ของ "หลวงพ่อทันใจ" วัดพระธาตุดอยคำ จ.เชียงใหม่](news_pic/p85173280904.jpg) เปิดอ่าน 25,591 ครั้ง ![ราชวงศ์หยวน (ค.ศ. 1271-1368) ราชวงศ์หยวน (ค.ศ. 1271-1368)](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 21,024 ครั้ง ![ยิงปืนขึ้นฟ้า อายุความกี่ปี ? ยิงปืนขึ้นฟ้า อายุความกี่ปี ?](news_pic/p61473010611.jpg) เปิดอ่าน 18,068 ครั้ง ![พระกฤษณะ พระกฤษณะ](news_pic/p24443501009.jpg) เปิดอ่าน 26,096 ครั้ง ![การถวายสังฆทาน การถวายสังฆทาน](news_pic/p70245871655.jpg) เปิดอ่าน 15,669 ครั้ง ![ทำไมพระเรียกผู้หญิงว่า "สีกา" ทำไมพระเรียกผู้หญิงว่า "สีกา"](news_pic/p63546720054.jpg) เปิดอ่าน 36,330 ครั้ง ![เป้าหมายและวัตถุประสงค์ของอาเซียน เป้าหมายและวัตถุประสงค์ของอาเซียน](news_pic/p13472431033.jpg) เปิดอ่าน 192,175 ครั้ง ![ประวัติการสร้างพระมหาพิชัยราชรถ และเวชยันตราชรถ ประวัติการสร้างพระมหาพิชัยราชรถ และเวชยันตราชรถ](news_pic/p49013370851.jpg) เปิดอ่าน 16,635 ครั้ง ![หนังตะลุง หนังตะลุง](news_pic/p12096950004.jpg) เปิดอ่าน 35,624 ครั้ง ![อานิสงค์ของการถวายเทียนพรรษา อานิสงค์ของการถวายเทียนพรรษา](news_pic/p68187301713.jpg) เปิดอ่าน 1,286 ครั้ง ![หลวงประจักษ์ศิลปาคม นักรบคู่พระราชหฤทัยพระพุทธเจ้าหลวง หลวงประจักษ์ศิลปาคม นักรบคู่พระราชหฤทัยพระพุทธเจ้าหลวง](news_pic/p32683772127.jpg) เปิดอ่าน 31,536 ครั้ง
|
![ย้อนรอยสายราชสกุล
ในพระบรมราชจักรีวงศ์ (จบ) ย้อนรอยสายราชสกุล
ในพระบรมราชจักรีวงศ์ (จบ)](news_pic/p57405350935.jpg)
เปิดอ่าน 30,135 ☕ คลิกอ่านเลย |
![พระคงคา พระคงคา](news_pic/p41100451018.jpg)
เปิดอ่าน 15,523 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ความหมายของวัฒนธรรม ความหมายของวัฒนธรรม](news_pic/p72848890853.jpg)
เปิดอ่าน 125,238 ☕ คลิกอ่านเลย | ![งานนมัสการองค์พระธาตุพนม งานนมัสการองค์พระธาตุพนม](news_pic/p35041502301.jpg)
เปิดอ่าน 16,362 ☕ คลิกอ่านเลย | ![อาเซียน +3 และ อาเซียน +6 คืออะไร ? อาเซียน +3 และ อาเซียน +6 คืออะไร ?](news_pic/p35001181035.jpg)
เปิดอ่าน 42,957 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ที่ราชพัสดุ คืออะไร? ที่ราชพัสดุ คืออะไร?](news_pic/p43437750835.jpg)
เปิดอ่าน 59,358 ☕ คลิกอ่านเลย | ![พรหมวิหาร 4 พรหมวิหาร 4](news_pic/p75386471018.jpg)
เปิดอ่าน 43,966 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ !["ครูโซ่" คือใคร ใครคือ "ครูโซ่" มาดูลีลาสอนวิชา "คณิตศาสตร์" สุดจี๊ด ท "ครูโซ่" คือใคร ใครคือ "ครูโซ่" มาดูลีลาสอนวิชา "คณิตศาสตร์" สุดจี๊ด ท](news_pic/p22674810940.jpg)
เปิดอ่าน 17,452 ครั้ง | ![การอ่านและเขียนสะกดคำที่มี a เป็นสระเดี่ยวในคำ การอ่านและเขียนสะกดคำที่มี a เป็นสระเดี่ยวในคำ](news_pic/p26042240839.jpg)
เปิดอ่าน 10,565 ครั้ง | ![เทคนิคที่ทำให้คุณเป็นคนฉลาดและมีความจำดี เทคนิคที่ทำให้คุณเป็นคนฉลาดและมีความจำดี](news_pic/p86222970626.jpg)
เปิดอ่าน 53,095 ครั้ง | ![อาหารบำรุงผม อาหารบำรุงผม](news_pic/p11369500948.jpg)
เปิดอ่าน 18,267 ครั้ง | ![ระบบสี Subtractive ระบบสี Subtractive](news_pic/p88383691106.jpg)
เปิดอ่าน 27,056 ครั้ง |
|
|