นายวรวัจน์ เอื้ออภิญญกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เป็นประธานเปิดโครงการ "ครูคืนถิ่น" เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2554 ที่ตึกสันติไมตรี ทำเนียบรัฐบาล ซึ่งเป็นการถ่ายทอดสดผ่านสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย โดยมีข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาทุกสังกัดเข้าร่วมงานกว่า 550 คน
รมว.ศธ.กล่าวตอนหนึ่งว่า ครูเป็นหนึ่งในอาชีพที่เสียสละในการทำงานอย่างหนัก โดยทำหน้าที่ดูแลเด็กตัวน้อยๆ ที่อาศัยครูเป็นเรือจ้าง ส่งให้ลูกศิษย์ไปสู่ความสำเร็จทางการศึกษาด้วยความภาคภูมิใจ แต่สิ่งหนึ่งทีได้เห็นคือ ครูที่ได้รับการบรรจุแต่งตั้งในต่างถิ่น ต้องจากญาติพี่น้อง พ่อแม่ หรือแยกกันอยู่กันคนละที่คนละทาง บางคนจากบ้านไปทำงานนานกว่า 30 ปีโดยไม่ได้ย้ายกลับ บางคนต้องเดินทางไปกลับทุกวันหยุดสุดสัปดาห์ บางคนวิ่งเต้นขอย้ายกลับ เสียเงินทองนานานัปการ สิ่งเหล่านี้เป็นความบั่นทอนขวัญกำลังใจครูและครอบครัวครูที่ต้องห่างไกลจากบ้านเกิด ซึ่งส่งผลถึงประสิทธิภาพการสอนด้วย
รัฐบาลของนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ได้เล็งเห็นปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น จึงต้องการคืนความสุขให้คุณครูทุกคน เพื่อให้ครูที่รอคอยที่จะย้ายกลับบ้านเป็นเวลานานถึง 10, 20 หรือ 30 ปีจนเกือบจะเกษียณอายุราชการ ได้ย้ายกลับสู่บ้านเกิด ได้ย้ายไปอยู่กับลูก ครอบครัว พ่อแม่ และเพื่อที่จะได้กลับไปพัฒนาบ้านเกิดของตนเอง ซึ่งจะส่งผลให้สามารถทำงานได้เต็มตามศักยภาพ ประกอบกับกระทรวงศึกษาธิการจะปรับหลักสูตรที่ช่วยเติมเต็มศักยภาพของแต่ละพื้นที่ด้วย นอกจากนี้ ศธ.จะจัดอัตรากำลังคนทั้งประเทศใหม่อีกครั้ง จึงเชื่อมั่นว่าโครงการดังกล่าวจะไม่ทำให้เกิดปัญหาการขาดครู หรือการกระจุกตัวในบางพื้นที่ เนื่องจากเรามีโครงการอื่นๆ รองรับ เช่น โครงการครูคลังสมอง ที่จะช่วยเพิ่มขีดความสามารถและศักยภาพทางการเรียนการสอนมากขึ้นด้วย
โครงการครูคืนถิ่น เป็นโครงกาีรที่ยากมากเพราะเปิดโอกาสให้ครูทุกคนทุกสังกัดของ ศธ.ยื่นเรื่องขอย้ายคืนถิ่น ซึ่งคาดว่าจะมีครูยื่นความประสงค์มากกว่า 126,000 คน จึงเป็นโครงการที่หมุนเวียนครูครั้งยิ่งใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยทำมา ครูทั่วประเทศต่างรอโครงการนี้อย่างใจจดใจจ่อ ตนในฐานะรัฐมนตรีที่ผลักดันโครงการนี้ จะดูแลหลักเกณฑ์ต่างๆ ให้ครูได้ย้ายกลับบ้าน กลับไปยังถิ่นของพ่อแม่ ลูกๆ หรือคนที่รัก ซึ่งโครงการนี้เกี่ยวข้องกับครอบครัวครูนับแสนครอบครัว และยังมีอีกกว่าล้านชีวิตที่เกี่ยวพันกับโครงการนี้ จึงยืนยันจะทำโครงการนี้ให้ดีที่สุด
อนึ่ง โครงการครูคืนถิ่น ถือเป็นนโยบายของ รมว.ศธ.ที่มีวัตถุประสงค์ต้องการให้ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาได้กลับภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่ของตนเอง หรือของคู่สมรส หรือของบิดามารดา ซึ่งจะช่วยให้ครูประหยัดค่าใช้จ่ายในการดำเนินชีวิตประจำวัน และช่วยให้ครูได้พัฒนางานหรือการเรียนการสอนเต็มศักยภาพโดยปราศจากความกังวลในเรื่องถิ่นที่อยู่ ทั้งยังช่วยพัฒนาบ้านเกิดหรือถิ่นที่อยู่ สนองความต้องการของท้องถิ่นและชุมชนได้อีกด้วย โดยได้กำหนดหลักเกณฑ์ให้ใช้สำหรับข้าราชการครูสายงานการสอนและบุคลากรทางการศึกษาอื่น ตามมาตรา 38 (ค.) ซึ่งสามารถยื่นคำร้องขอย้ายได้ครั้งเดียวเท่านั้น ในระหว่างวันที่ 1-31 ธันวาคม 2554 และการพิจารณาผลการย้ายจะดำเนินการให้เสร็จสิ้นก่อนเปิดภาคเรียนแรกของปีการศึกษา 2555
สำหรับข้อมูลข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาที่ปฏิบัติราชการนอกภูมิลำเนาในขณะนี้ มีจำนวนทั้งสิ้น 126,897 คน แยกเป็นภาคเหนือ 11,293 คน ภาคกลาง 48,327 คน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 49,496 คน และภาคใต้ 17,781 คน
ที่มา http://www.moe.go.th/websm/2011/dec/328.html