กุรฺบาน
กุรฺบาน (อุฎฮียะฮฺ) หมายถึงการเชือดอูฐ, วัว (ควาย) แพะ หรือ แกะในวันอีดอัฎฮา และวันตัชรีกฺ (หลังวันอีดอัฎฮา 3 วัน) เพื่อทำการใกล้ชิดพระองค์อัลลอฮฺ
ดังอายะฮฺอัล-กุรฺอานได้กล่าวไว้ว่า
“แท้จริงเรา เราได้ประทานอัล-เกาษัรฺแก่ท่าน ดังนั้นจงนมาซต่อพระผู้อภิบาลของท่านและจงเชือดพลี แม้จริงศัตรูของท่านคือผู้ที่ถูกตัดขาด” 1
“และอูฐที่สมบูรณ์เราได้ทำให้สำหรับพวกท่าน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งจากเครื่องหมายต่างๆ ของพระองค์ ซึ่งเป็นความดีงามสำหรับพวกท่าน”2
ความประเสริญของการทำกุรฺบาน
จากท่านหญิงอาอิชะฮฺ แท้จริงท่านรสูลุลลอฮฺกล่าวว่า “ไม่มีการงานใดสำหรับลูกหลานอาดัมในวันแห่งการเชือด (คือวันอีดอัฎฮา) ซึ่งเป็นที่รักยิ่ง ณ พระองค์ ดียิ่งไปกว่าการหลั่งเลือด (หมายถึงการเชือด กรฺบาน) แท้จริงมัน (สัตว์ที่ถูกเชือด) จำนำเขา, ขน และกลีบเท้าจองมันมาในวันกิยามะฮฺ และเลือด (ของสัตว์ที่ถูกเชือด) จะถึงยังพระองค์อัลลอฮฺก่อนที่จะหลั่งลงพื้นดิน (เป็นการเปรียบเทียบถึงการรับผลบุญที่รวดเร็ว) ดังนั้นพวกท่านจงดีใจต่อสิ่งดังกล่าว (หมายถึงดีใจต่อการได้รับภาคผลในการทำกุรฺบาน)” 3
หูกุมของกุรฺบาน
กุรฺบาน ถือว่าเป็น สุนนะฮฺมุอักกะดะฮฺ 4 และเป็นที่น่านังเกียจสำหรับผู้ที่มีความสามารถที่จะทำกุรฺบานแต่ไม่กระทำ
จากท่านอนัส กล่าวว่า แท้จริงท่านรสูลุลอฮฺได้เชือดกุรฺบานด้วยแกะสองตัวซึ่งมีสีขาวปนดำและมีเขาโดยที่ท่านรสูลเชือดมันทั้งสองด้วยมือของท่านรสูลเอง (ขณะจะเชือด) ท่านรสูกล่าวนามของอัลลอฮฺ และกล่าวตักบีรฺ (บิสมิลลาฮฺ วัลลอฮุอักบัรฺ) โดยที่ท่านรสูลวางเท้าที่ต้นคอ (หรือสีข้าง) ของมันทั้งสองตัว” 5
จากท่านอุมมุ สะละมะฮฺ แท้จริงท่านรสูลลอฮฺกล่าวว่า “เมื่อพวกท่านเห็นจัทร์เสี้ยวของเดือนซุลฮิจยะฮฺ และบุคคลหนึ่งในหมู่พวกท่านต้องการจะทำกุรฺบาน ดังนั้นเขาจงงดเว้นจากการตัดผม และตัดเล็บของเขา” 6
จากสำนวนที่ว่า “บุคคลหนึ่งในหมู่พวกท่านต้องการ” เป็นหลักฐานให้รู้ว่าการทำกุรฺบานเป็นสุนนฮฺเท่านั้น มิใช่เป็นวาญิบ 7
มีรายงานจากท่านอบู บักรฺ และท่านอุมัรฺ ซึ่งท่านทั้งสองไม่ทำกุรฺบานให้แก่ครอบครัวของเขาทั้งสอง ทั้งนี้เนื่องจากกลัวว่าสิ่งดังกล่าวจะเป็นวาญิบฺ อย่างไรก็ตามศาสนาส่งเสริมให้ทำกุรฺบานสำหรับผู้ที่มีความสามารถ
ท่านรสูลลอฮฺกล่าวว่า “บุคคลใดก็ตามที่มีความสามารถ (ในการทำกุรฺบาน) แต่เขากลับไม่ทำกุรฺบาน ดังนั้นจงอย่าให้เขาเข้ามาใกล้ลานนมาซของเรา ” 8
เมื่อไหร่จึงจะถือว่ากุรฺบานเป็นวาญิบ ?
การทำกุรฺบานจะถือว่าเป็นวาญิบ ใน 2 กรณีต่อไปนี้
1. การบนบาน
ท่านรสูลุลลอฮฺกล่าวว่า “บุคคลใดก็ตามที่บนบานในเรื่องการเคารพภักดีอัลลอฮฺดังนั้น เขาจงกระทำไปตามการเคารพภักดีอัลลอฮฺนั้นๆ ” 9
ตัวอย่างเช่น นามมุฮัมมัดตั้งใจไว้ว่า “หากฉันป่วยครั้งนี้ ฉันจะทำกุรฺบานแพะหนึ่งตัว” ครั้นพอนายมุฮัมมัดหายป่วย วาญิบสำหรับเขาที่จะต้องทำกุรฺบานแพะดังที่เคยบนบานเอาไว้ ถึงแม้ว่าเขาจะสิ้นชีวิตก่อนการทำกุรฺบาน จะเป็นที่ญาติพี่น้องของเขาจะต้องกระทำกุรฺบานแทนให้แก่เขา
2. การกล่าวว่า “แพะตัวนี้สำหรับพระองค์อัลลอฮฺ” หรือกล่าวว่า “แกะตัวนี้เป็นกุรฺบาน” การพูดดวยสำนวนทั้งสอง ถือว่าสัตว์ตัวนั้นวาญิบจะต้องนำไปเชือดเป็นกุรฺบานเพียงอย่างเดียว ไม่สามารถนำไปกระทำในเจตนารมณ์อื่นได้อีกแล้วนอกจากทำกุรฺบานเท่านั้น
อิมามมาลิก กล่าวว่า “ขณะที่บุคคลหนึ่งซื้อสัตว์ แล้วเขาตั้งใจจะนำสัตว์ตัวนั้นทำกุรฺบาน ถือว่าสัตว์ตัวนั้นวาญิบจะต้องทำกุรฺบาน”
วิทยปัญญาในกาทำกุรบาน
1. ให้รำลึกถึงเหตุการณ์ของนบีอิบรอฮีมกับนบีอิสมาอีล ด้วยการปฏิบัติตามในสิ่งที่อัลลอฮฺทรงบัญชาใช้
2. กุรฺบานสามารถขจัดความตระหนี่ถี่เหนียวในด้านเงินทอง
3. กุรฺบานยังปลูกฝังการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน โดยเฉพาะการช่วยเหลือคนยากคนจน
ท่านรสูลุลลอฮฺ กล่าวว่า “แท้จริงวันดังกล่าว (วันอีดอัฎฮา และอีก 3 วัน ) เป็นวันแห่งการกน การดื่ม และเป็นวันแห่งการรำลึกถึงพระองค์อัลลอฮฺ” 10
สัตว์ที่อนุญาตให้นำมาทำกุรฺบาน
1. อูฐ
2. วัว, ควาย
3. แพะ, แกะ
ไม่อนุญาตให้นำสัตว์ประเภทอื่นมาทำกุรฺบานนอกจากที่กล่าวมาข้างต้น และ อนุญาติให้
นำสัตว์เหล่านี้มาทำกุรฺบานได้ทั้งตัวผู้และตัวเมีย โดยมีอายุกำหนดไว้ดังนี้
อูฐ อายุ 5 ปีขึ้นไป
วัว, ควาย อายุ 2 ปีขึ้นไป
แพะ อายุ 1 ปีขึ้นไป
แกะ อายุ 6 เดือนขึ้นไป
จากท่านอบู ฮุร็อยเราะฮฺ กล่าวว่า ฉันได้ฟังท่านรสูลุลลอฮฺกล่าวว่า “การทำกุรฺบาน ที่
ประเสริฐที่สุด คือ (กุรฺบาน) แพะที่มีอายุครบหนึ่งปี ” 11
จากท่านอุกบะฮฺ บุตรของท่านอามิรฺ ฉันกล่าวว่า “โอ้ ท่านรสูลุลลอฮฺ ฉันมีแพะอายุครบ
หนึ่งปี ” ท่านรสูลุลลอฮฺกล่าวตอบว่า “ท่านจงนำไปทำกุรฺบานเถิด !” 12
จากท่านญาบิรฺ แท่จริงท่านรสูลลลอฮฺกล่าวว่า “พวกท่านอย่าเชือด (กุรฺบาน) นอกจากมุสินนะฮฺ (มุสินนะฮฺ คือ อูฐ อายุ 5 ปี, วัวหรือควาย อายุ 2 ปี, แพะ 1 ปี และ แกะ 1 ปี หรือ 6 เดือน) หากว่าพวกท่านหาไม่ได้ ดังนั้นก็จงเชือดแพะที่มีอายุครบ หนึ่งปี ” 13
พระองค์อัลลอฮฺทรงตรัสไว้ว่า “เพื่อให้พวกท่านรำลึกถึงนามของพระองค์อัลลอฮฺต่อสิ่งที่ให้ปัจจัยยังชีพแก่พวกเขาจากปศุสัตว์ ทั้งหลาย ”14
และอนุญาตให้นำสัตว์ที่ถูกตอนมาทำกุรฺบาน
จากท่านรอฟิอฺ กล่าวว่า ท่านรสูลุลลอฮฺทำกุรฺบานด้วยแกะสองตัว มีสีขาวปนดำและเป็นแกะที่ถูกตอนแล้วทั้งคู่” 15
ลักษณะของสัตว์ที่ไม่อนุญาตให้นำมาทำกุรฺบาน
สัตว์ที่นำมาทำกุรฺบานจะต้องสมบูรณ์ ไม่มีข้อตำหนิใดๆ ฉะนั้นจึงไม่อนุญาตให้นำสัตว์ที่มีข้อตำหนิตามลักษณะต่อไปนี้มาทำกุรฺบาน
1. สัตว์ที่เป็นโรคชัดเจน
2. สัตว์ที่ตาบอด (ข้างเดียวก็ตาม), ตาเหล่, ตาเขที่ชัดเจน
3. สัตว์ที่ขาเป๋ หรือเป็นโปลิโอชัดเจน
4. สัตว์ที่ผอมมาก ไม่สมบูรณ์ (ซึ่งลักษณะดังกล่าวถูกระบุในหะดีษของท่านติรฺมิซีย์16 เขา กล่าวว่าเป็นหะดีษหะสันเศาะหี้หฺ)
5. สัตว์จะต้องไม่หูแหว่งหรือฉีกขาด
จากท่านอลีย์ บุตรของอบี ฏอลิบ กล่าวว่า “ท่านรสูลุลลอฮฺกำชับพวกเราสังเกตตาและหู
ของสัตว์ที่นำมาทำกุรฺบาน และพวกเราถูกห้ามไม่ให้ทำกุรฺบานด้วยสัตว์ที่ถูกตัดปลายหู, ด้านข้างของหู, หูถูกฉีกขาด และหูถูกเจาะรู” 17
และในรายงานของอบู ดาวูด หะดีษที่ 2801 เพิ่มเติมว่า “เราถูกห้ามไม่ให้ทำกุรฺบานด้วยสัตว์ที่ตาบอดข้างเดียว ”
6. สัตว์ที่เขาหัก
จากท่านอบีย์ “แท้จริงท่านรสูลุลลอฮฺได้ห้ามทำกุรฺบานด้วยสัตว์ที่หูแหว่งและเขาหัก” 18
ถูกกล่าวในหนังสือ “อัลนีล” ว่า “หลักฐานข้างต้นถือว่าใช้ไม่ได้ ถ้าเขาของสัตว์ทำกุรฺบานหักไปครึ่งหนึ่ง หรือหูแหว่งไปครึ่งหนึ่ง ”
ส่วนอบู หะนีฟะฮฺ, ชาฟิอีย์ และนักวิชาการส่วนใหญ่เห็นว่า “อนุญาตให้นำสัตว์ที่เขาหักมาทำกุรฺบานได้อย่างไม่ต้องสงสัย”
ส่วนท่านมาลิกีมีทัศนะว่า “สัตว์ที่เขาหักมาทำกุรฺบาน ถือว่ามักรูฮฺ”
อนึ่ง ท่านรสูลุลลอฮฺส่งเสริมให้ทำกุรฺบานด้วยแกะที่มีเขา
จากท่านอบู อุมามะฮฺ อัลบาฮิลีย์ ท่านรสูลลุลลอฮฺ กล่าวว่า “กุรฺบานที่ดี คือแกะ ที่มีเขา ”19
เวลาของการเชือดกุรฺบาน
เวลาของการเชือดกุรฺบานนั้น จะต้องเชือดภายหลังจากดวงอาทิตย์ขึ้นของวันอีดอัฎฮา และอนุญาตให้เชือดภายหลังวันอีดอัฎฮา 3 วัน (รวมทั้งหมด 4 วัน คือตั้งแต่วันที่ 10-13 ซุลฮิจยะฮฺ) ไม่ว่าจะเชือดเวลากลางวันหรือกลางคืนก็ตาม
จากท่านบัรฺรออฺ จากท่านรสูลุลลอฮฺ กล่าวว่า “สิ่งแรกที่กระทำในวันอีดของเรา คือเราจะต้องนมาซ (อีดอัฏฮา) จากนั้นเราก็กลับ แล้วเราก็เชือด (กุรฺบาน), ดังนั้นบุคคลใดก็ตามที่กระทำสิ่งดังกล่าว แน่นอน เขาได้อยู่ในแนวทางของเรา และบุคคลใดก็ตามที่เชือด (กุรฺบาน) ก่อน (นมาซอีอัฎฮา) แท้จริง มันคือเนื้อสำหรับครอบครัวของเขา หาใช่เป็นการเชือดกุรฺบานแต่อย่างใดไม่” 20
ท่านอบู บัรดะฮฺ กล่าวว่า ท่านรสูลุลลอฮฺ กล่าวคุฏบะฮแก่พวกเราในวันอีดอัฎฮาว่า
“บุคคลใดก็ตามที่นมาซเหมือนการนมาซของเรา และหันหน้าไปทางกิบละฮฺของเรา และเขาเฃือดสัตว์พลีเหมือนการเชือดสัตว์พลีของเราดังนั้น เขาจะไม่เชือดสัตว์จนกระทั่งมวลอีกด้วย” 21
การทำกุรฺบานเพียงคนเดียวพอเพียงทั้งครอบครัว
เมื่อบุคคลหนึ่งทำกุรฺบานแกะ (หรือสัตว์อื่น) พอเพียงแล้วสำหรับพวกเขาและจากครอบครัวของเขา ซึ่งในอดีตมีเศาะหาบะฮฺคนหนึ่งทำกุรฺบานแกะให้แก่ตัวของเขาและครอบครัวของเขา ซึ่งถือว่าเป็นสุนนะฮฺ กิฟายะฮฺ (สุนนะฮฺที่ทำคนเดียว บุคคลอื่นพ้นความรับผิดชอบไปด้วย)
จากท่านอบู อัยยูบฺ กล่าวว่า “ชายผู้หนึ่งในสมัยท่านรสูลุลลอฮฺ ทำกุรฺบานด้วยแกะให้ตัวของเขาและให้แก่ครอบครัวของเขา ดังนั้นพวกเขารับประทาน และพวกเขาแจกจ่าย (เนื้อกุรฺบาน) จนกระทั่งผู้คนต่างโอ้อวดแข่งกัน จน (กุรฺบาน) กลายเป็นสิ่งที่ถูกพบเห็นในปัจจุบัน (กล่าวคือแข่งขันกันทำกุรฺบานหลายๆ ตัว) ” 22
อนุญาตให้มีหุ้นส่วนในการทำกุรฺบาน
อนุญาตให้มีหุ้นส่วนในการทำกุรฺบาน หากว่าทำกุรฺบานด้วยอูฐ หรือวัว ควายและส่วนของอูฐ (หรือวัว) มี 7 ส่วนด้วยกัน
จากท่านญาบิรฺ กล่าวว่า “พวกเราเชือดสัตว์ (ทำกุรฺบาน) ด้วยอูฐ ร่วมกับท่านรสูลลอฮฺที่ตำบลหุดัยบิยะฮฺจากจำนวน 7 ส่วน และ (กุรฺบาน) วัว จำนวนเจ็ดส่วน” 23
ส่วนของแพะหรือแกะ หนึ่งตัวต่อหนึ่งส่วน
การแจกจ่ายเนื้อกุรฺบาน
มีสุนะฮฺให้ผู้ทำกุรฺบานรับประทานเนื้อของสัตว์กุรฺบาน และนำไปแจกจ่ายให้แก่ญาติสนิท แก่ผู้ยากจนขัดสน (และมุสลิมทั่วไป)
ก่อนหน้านี้ ท่านรสูลุลลอฮฺได้ห้ามการเก็บเนื้อกุรฺบานเอาไว้ ต้องแจกจ่ายเนื้อให้หมด แล้วช่วงหลังท่านรสูก็ได้ยกเลิกสิ่งดังกล่าว
จากท่านอิบนุ อุมัรฺ แท้จริงท่านรสูลุลลอฮฺ กล่าวว่า “บุคคลหนึ่งในหมู่พวกท่านอย่าได้บริโภคเนื้อกุรฺบานเกินกว่า 3 วัน ” 24
หะดีษข้างต้นที่ห้ามบริโภคเนื้อกุรฺบานเกิน 3 วัน ถูกยกเลิกด้วยกับหะดีษต่อไปนี้
จากท่านสุลัยมาน บุตรของบุร็อยดะฮฺ จากพ่อของเขากล่าวว่า ท่านรสูลุลลอฮฺกล่าวว่า “ฉันเคยสั่งห้ามพวกท่านบริโภคเนื้อกุรฺบานเกินกว่าสามวันเพื่อมั่งคั่งจะได้เอื้อเฟื้อต่อผู้ยากจนขัดสน (แต่ ณ วันนี้) พวกท่านจงบริโภคต่อสิ่งที่ปรากฏ และจงแจกจ่าย และจงเก็บเอาไว้” 25
นักวิชาการกล่าวว่า “ถือว่าประเสริญที่สุด (สำหรับผู้ทำกุรฺบาน) ด้วยกับการกินเนื้อ (กุรฺบาน) เศษหนึ่งส่วนสาม, แจกจ่ายเศษหนึ่งส่วนสาม และเก็บเอาไว้เศษหนึ่งส่วนสาม”
อนุญาตให้ย้ายเนื้อกุรฺบานไปยังท้องถิ่นอื่น หรือประเทศอื่น
อนุญาตให้ขายเนื้อกุรฺบานหรือไม่
ไม่อนุญาตให้ขายเนื้อกุรฺบาน และไม่อนุญาตให้ขายหนังและกระดูกของมัน
ในหนังสือ “กิฟายะตุล อัคบารฺ” กล่าวว่า “ไม่อนุญาตให้ขายหนังสัตว์กุรฺบานและไม่อนุญาตให้ค่าจ้างแก่ผู้เชือดมัน แต่ถ้าหากเป็นกุรฺบานสุนนะฮฺ ให้ผู้ทำกุรฺบานแจกจ่าย (หนัง,กระดูก และอื่นๆ ของมัน) หรือไม่ก็นำหนังของมันมาประดิษฐ์ในสิ่งที่เป็นประโยชน์ เช่นรองเท้าหุ้มข้อ, รองเท้าธรรมดา หรือ ที่ตักน้ำ ถุงใส่น้ำ หรืออื่นๆ อีก”26
ส่วนนักวิชาการส่วนใหญ่มีทัศนะว่า “ไม่อนุญาตให้ขายหนังของสัตว์กุรฺบาน” 27
ส่วนทัศนะของอบู หะนีฟะฮฺ อนุญาตให้ขายส่วนของหนัง แล้วนำผลประโยชน์ดังกล่าวไปเศาะดะเกาะฮฺ
อนุญาตให้ค่าจ้างผู้ที่เชือด, ผู้แล่, ผู้ถลกหนังสัตว์กุรฺบานได้หรือไม่?
และยังไม่อนุญาตมอบเนื้อกุรฺบานให้แก่คนเชือดสัตว์กุรฺบาน (หรือบุคคลแล่เนื้อ,บุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับเนื้อกุรฺบาน) เป็นค่าตอบแทนหรือเป็นค่าจ้าง แต่ถ้าหากว่าต้องจ้างก็ให้ผู้ทำกุรฺบานจ่ายค่าตอบแทนเอง ซึ่งเป็นส่วนที่เขาจำเป็นต้องรับผิดชอบอยู่แล้ว
จากท่านอลีย์ บุตรของอบู ฏอลิบ กล่าวว่า ท่านรสูลุลลอฮฺ ได้ใช้ให้ฉันดูแลอูฐ (สัตว์ไว้เชือดของท่านรสูล) และใช้ให้ฉันแจกจ่ายเนื้อและหนังของมัน พร้อมผ้าปูหลังของมัน (ให้แก่คนยากจน) และฉันมิได้ให้สิ่งหนึ่งสิ่งใดจากสัตว์กุรฺบานแก่ผู้เชือด” 28
จากหะดีษข้างต้นเป็นหลักฐานให้รู้ว่า ให้แจกจ่ายหนังและผ้าคลุมหลังของสัตว์กุรฺบานเช่นเดียวกับการแจกจ่ายเนื้อกุรฺบาน และไม่อนุญาตให้แจกจ่ายเนื้อกุรฺบาน และไม่อนุญาตให้แจกจ่ายเนื้อกุรฺบานแก่ผู้เชือด, ผู้แล่, ผู้ถลกหนัง เป็นค่าจ้าง เพราะถือว่าการกระทำดังกล่าวเป็นการช่วยเหลือกันในเรื่องของคุณงามความดี ในเรื่องของศาสนา มิใช่เป็นการแลกเปลี่ยนหรือเป็นค่าจ้างแต่อย่างใด
อนึ่ง หากจะถามถึงการขายหนังหรือกระดูกของสัตว์กุรฺบาน หะดีษข้างต้นได้ตอบชัดเจนแล้วว่า ท่านอลีย์แจกจ่ายสัตว์กุรฺบานทั้งกระดูก และส่วนอื่นๆ แม้กระทั่งผ้าคลุม สัตว์กุรฺบานยังแจกจ่ายจนหมด ซึ่งก็แสดงให้เห็นว่า เมื่อต้องการให้สัตว์ตัวใดเป็นกุรฺบานถือว่าทุกสิ่งทุกอย่าง ต้องแจกจ่ายจนหมด ซึ่งก็แสดงให้เห็นว่า เมื่อต้องการให้สัตว์ตัวใดเป็นกุรฺบานถือว่าทุกสิ่งทุกอย่างต้องแจกจ่ายให้หมด และไม่อนุญาตให้ตีค่าเป็นราคา
มารยาทในการเชือดสัตว์กุรฺบาน
1. เชือดด้วยมีดที่คมกริบ
การเชือดสัตว์ที่ศาสนาส่งเสริมให้ลับมีดให้คมกริบทั้งนี้เพื่อให้สัตว์ที่ถูกเชือดเสียชีวิตเร็วที่สุด
จากท่านซัดดารฺ บุตรของเอาสฺ กล่าวว่า สองประการที่ฉันจดจำจากท่านรสูลุลลอฮฺ (คือ) “แท้จริง พระองค์อัลลอฮฺทรงบันทึกคุณงามความดีต่อทุกๆสิ่ง ดังนั้น เมื่อพวกท่านฆ่าพวกท่านจงฆ่าให้ดี และเมื่อพวกท่านเชือด พวกท่านจงเชือดให้ดี และบุคคลหนึ่งในหมู่พวกท่านจงลับมีด (เพื่อเตรียมเชือด) ให้คมกริบ แล้วจงเชือดให้ตายเร็ว (ที่สุด ด้วยมีดที่คมดังกล่าว)” 29
2. หันไปทางกิบละฮฺ
การเชือดสัตว์โดยหันไปทางกิบละฮฺ ถือว่าทางกิบละฮฺเป็นทิศทางที่ดีที่สุด และ ท่านรสูลุลลอฮฺ เคยเชือดสัตว์โดยหันไปทางทิศกิบละฮฺ 30
3. ส่งเสริมให้ผู้ทำกุรฺบานเชือดสัตว์กุรฺบานด้วยตนเอง
มีสุนนะฮฺให้ผู้ทำกุรฺบานเชือดสัตว์กุรฺบานด้วยมือของเขาเองโดยก่อนเชือดให้กล่าวดุอาอฺว่า
“บิสมิลลาฮฺ วัลลอฮุอักบัรฺ อัลฮุมมะ อัน ............. (กล่าวชื่อผู้ทำกุรฺบาน) ”
ความหมาย “ด้วยพระนามของพระองค์อัลลอฮฺ พระองค์อัลลอฮฺผู้ทรงยิ่งใหญ่ โอ้อัลลอฮฺ (กุรฺบาน) นี้จาก .......... (กล่าวชื่อผู้ทำกุรฺบาน)”
แท้จริงท่านรสูลลลอฮฺเคยเชือดแกะ (กุรฺบาน) และท่านรสูกล่าวดุอาอฺก่อนเชือดว่า
“บิสมิลลาฮฺ วัลลอฮุอักบัรฺ อัลลอฮุมมะ ฮาซา อันนีย์ วะอันมันลัม ยุเฏาหิ มินอุมมะตีย์”
ความหมาย “ด้วยพระนามของพระองค์อัลลอฮฺ พระองค์อัลลอฮฺทรงยิ่งใหญ่ โอ้อัลลอฮฺ (กุรฺบาน) นี้จากฉัน และจากบุคคลซึ่งเป็นประชาชาติของฉันที่ไม่ได้ทำกุรฺบาน”31
มารยาทของผู้ทำกุรฺบาน
1. มีสุนนะฮฺให้งดเว้นจากการตัดผมและตัดเล็บ
จากท่านอุมมุ สะละมะฮฺ แท้จริงท่านรสูลุลลอฮฺกล่าวว่า “เมื่อพวกท่านเห็นจันทร์เสี้ยวของเดือนซุลหิจยะฮฺ และถ้าบุคคลหนึ่งในหมู่พวกท่านต้องการทำกุรฺบาน ดังนั้นเขาผู้นั้นจงงดเว้นจากการตัดผมและตัดเล็บของเขา” 32
ท่านอุมุ สะละมะฮฺ กล่าวว่า ท่านรสูลุลลอฮฺกล่าวว่า “บุคคลใดที่มีสัตว์ไว้เชือด (กุรฺบาน) เขาจะเชือดเมื่อเห็นเดือนซุลหิจยะฮฺ ดังนั้นเขาจงงดเว้นจากการตัดผมและตัดเล็บของเขา จนกว่าสัตว์ (ตัวดังกล่าว) ถูกเชือดเสียก่อน” 33
ดังนั้นสำหรับผู้ที่ทำกุรฺบานจึงสมควรอย่างยิ่งที่จะงดเว้นการตัดผมและตัดเล็บนักวิชาการบางท่าน มีความเห็นที่แตกต่างกันในเรื่องการละเว้นจากสิ่งทั้งสอง
ท่านสะอีด บุตรของมุสัยยับ,ท่านเราะบีอะฮฺ , ท่านอะหมัด, ท่านอิสหาก, ท่านดาวูด และบางท่านจาก ลูกศิษย์ของอิมามชาฟิอีย์ มีทัศนะว่า ถือว่าเป็นสิ่งต้องห้ามต่อการที่จะตัดผมและตัดเล็บ จนกว่าสัตว์กุรฺบาน จะถูกเชือดในเวลาของการเชือดกุรฺบาน
ส่วนอิมามชาฟิอีย์และลูกศิษย์ของเขามีทัศนะว่า “สิ่งดังกล่าวถือว่าเป็นมักรูหฺ หากไม่กระทำก็ไม่ถึงขึ้ต้องห้าม”
ส่วนท่านอบู หะนีฟะฮฺ มีทัศนะว่า “หากว่าไม่กระทำถือว่าไม่มักรูหฺแต่อย่างใด”34
การห้ามตัดผม และตัดเล็บ รวมไปถึงการห้ามตัดเล็บด้วยการตัดหรือด้วยการทำให้หัก และการห้ามตัดผม หมายรวมไปถึงการโกน การทำตัดสั้น การถอน การเผา หรือการถอนด้วยเครื่องมือ หรือวิธีอื่นจากนี้ ส่วนการถอนขนรักแร้ ขลิบหนวด และการโกนหรือการถอนขนในที่ลับ หรือขนที่ขึ้นตามส่วนต่างๆของร่างกาย ถือว่าไม่ได้ทั้งสิ้น ท่านอิบรอฮีม อัลมะรูซีย์ และอื่นจากเขา ถือว่าส่วนต่างๆของร่างกายทั้งหมด คือ หุกุมเดียวกับผมและเล็บ ด้วยหลักฐานจากหะดีษของมุสลิมดังนี้
จากท่านอุมมุ สะละมะฮฺ แท้จริงท่านรสูลุลลอฮฺ กล่าวว่า “เมื่อสิบวันเข้ามา (หมายถึงเดือนซุลหิจยะฮฺ) และบุคคลหนึ่งในหมู่พวกท่านต้องการทำกุรฺบาน ดังนั้น จงงดเว้นการตัดผม และสิ่งที่อยู่ตามร่างกาย”
เหตุผลใดถึงห้ามผู้ทำกุรฺบานตัดผมและตัดเล็บ ?
- ส่วนต่างๆ (ของร่างกาย) อยู่ครบถ้วนสมบูรณ์ จะรอดพ้นจากไฟนรก (เป็นทัศนะลูกศิษย์ของอิมามนะวะวีย์)
- เพื่อทำให้เหมือนกับผู้ประกอบพิธีหัจญ์ (เป็นทัศนะของนักวิชาการบางท่าน) 35
2. ส่งเสริมให้ผู้ทำกุรฺบานเชือดสัตว์ด้วยตนเอง
จากท่านอนัส กล่าวว่า แท้จริงท่านรสูลุลลอฮฺได้เชือดกุรฺบานด้วยแกะสองตัวซึ่งมีสีขาวปนดำ และมีเขา โดยที่ท่านรสูเชือดมันทั้งสองด้วยมือของท่านรสูลเอง (ขณะจะเชือด)ท่านรสูลกล่าวนามของอัลลอฮฺ และกล่าวตักรบีรฺ (บิสมิลลาฮฺ วัลลอฮุอักบัรฺ) โดยที่ท่านรสูล วางเท้าที่ต้นคอ (หรือสีข้าง) ของมันทั้งสองตัว” 36
โดยให้กล่าวดุอาอฺก่อนจะเชือดว่า
“ บิสมิลลาฮฺ วัลลอฮุอักบัรฺ อัลลฮุมมะ อัน ....... (กล่าวชื่อผู้ทำกุรฺบาน)”
ความหมาย “ด้วยพระนามของพระองค์อัลลอฮฺ พระองค์อัลลอฮฺผู้ทรงยิ่งใหญ่ โอ้อัลลอฮฺ
(กุรฺบาน) นี้จาก ........... (กล่าวชื่อผู้ทำกุรฺบาน)”
ส่วนบุคคลใดไม่สามารถที่จะเชือดสัตว์กุรฺบานด้วยตนเอง อนุญาตให้มอบหมายแก่บุคคลอื่นเป็นผู้เชือดแทน และสมควรให้เจ้าของกุรฺบานที่มอบหมายแก่บุคคลอื่นเชือด พร้อมกับขอดุอาอฺว่า
“อินนะ เศาะลาตีย์ วะนุสุกีย์ วะมะหฺยายะ วะมะมาตีย์ ลิลลาฮิ ร็อบบิล อาละมีล ลาชะรีกะ
ละฮฺ วะบิซาลิกะ อุมิรฺตุ วะอะนะ เอาวะลุล มุสลิมีน”
ความหมาย “แท้จริงการนมาซของฉัน การเชือดของฉัน การมีชีวิตของฉัน และการตายของฉัน ทั้งหมดล้วนเป็นกรรมสิทธิ์ของ พระองค์อัลลอฮฺพระผู้อภิบาลแห่งสากลโลก ไม่มีภาคีใดๆ สำหรับพระองค์ และด้วยกับสิ่งดังกล่าว ฉัน ถูกบัญชาใช้ และฉันเป็นบุคคลแรก ที่การนอบน้อมต่อพระอัลลอฮฺ”37
3. ให้ผู้ทำกุรฺบานแบ่งเนื้อเป็น 3 ส่วน
มีสุนนะฮฺให้ผู้ทำกุรฺบานแบ่งเนื้อเป็น 3 ส่วน ส่วนหนึ่งไว้สำหรับบริโภค, ส่วนหนึ่งไว้
เศาะดะเกาะฮฺ และอีกส่วนหนึ่งเก็บไว้
“ท่านรสูลุลลอฮฺ กล่าวว่า “พวกท่านจงบริโภค,แจกจ่าย และจงเก็บไว้ ”
_____________________
1 สูเราะฮฺอัลเกาษัรฺ : 1-3
2 สูเราะฮฺอัลหัจญ : 36
3 ติรฺมิซีย์ หะดีษที่ 1526, หากิม หะดีษที่ 7523, อิบนุ มาญะฮฺ หะดีษที่ 3126
4 คือสุนนะฮฺที่เน้นหนักให้กระทำ
5 รายงานโดยบุคอรีย์ หะดีษที่ 5558, มุสลิม, อบู ดาวูดฺ หะดีษที่ 2791, ติรฺมิซีย์ หะดีษที่ 1527, อิบนุ มาญะฮฺ หะดีษที่ 3120
6 รายงานโดยมุสลิม, อิบนุ มาญะฮฺ หะดีษที่ 3150, หากิม หะดีษที่ 3150
7 ดูหนังสือ “ตุหฺฟะตุล อะหฺวะซีย์” เล่ม 5 หน้า 78-79 เพิ่มเติม
8 รายงานโดยอะหฺมัด, อิบนุ มาญะฮฺ หะดีษที่ 3128, หากิม หะดีษที่ 7566 ถือว่าเป็นหะดีษเศาะหี้หฺ
9 รายงานโดยทั้งหมด ยกเว้นมุสลิม
10 อบู ดาวูด หะดีษที่ 2810
11 รายงานโดยมุสลิม และติรฺมิซีย์ หะดีษที่ 1535
12 รายงานโดยบุคอรีย์, มุสลิม และติรฺมิซีย์ หะดีษที่ 1535
13 รายงานโดยมุสลิม และอบู ดาวูด หะดีษที่ 2794, อิบนุ มาญะฮฺ หะดีษที่ 3141
14 สูเราะฮฺอัลหัจน์ : 34
15 รายงานโดยอะหฺมัด
16 ติรฺมิซีย์ หะดีษที่ 1530, หากิม หะดีษที่ 7527, อิบนุ มาญะฮฺ หะดีษที่ 3144
17 ติรฺมิซีย์ หะดีษที่ 1532, หากิม หะดีษที่ 7532
18 อบู ดาวูด หะดีษที่ 2802, อินุ มาญะฮฺ หะดีษที่ 3145
ค้นหาทุกอย่างในเว็บครูบ้านนอก :
