เทวตำนานเรื่องพื้นขุนบรม
ในเรื่องพื้นขุนบรมของชาวอีสาน มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า พงศาวดารล้านช้าง กล่าวถึงการเกิดมนุษย์เผ่าพันธุ์ต่าง ๆ ว่า
เมื่อเกิดโลกใหม่ ๆ มีมนุษย์สามคน ที่สามารถติดต่อกับแถนหรือเทวดาบนสวรรค์ หรือเมืองฟ้าได้ คือ ปู่ลางเชิง ขุนเค็ก ขุนคาน ซึ่งอาศัยอยู่เมืองลุ่ม หรือโลกมนุษย์ พญาแถน ซึ่งเป็นเทพบนสวรรค์ได้สั่งว่าเมื่อได้อาหารมาให้เซ่นไหว้แถน แต่ทั้งสามก็หาได้ปฏิบัติตามไม่ พญาแถนโกรธจึงดลบันดาลให้น้ำท่วมโลก ผู้คน บริวารของขุนทั้งสามล้มตายหมด คงเหลือแต่ขุนทั้งสามและลูกเมีย ได้พากันทำแพลอยไปตามน้ำ น้ำท่วมถึงเมืองแถนจึงได้เข้าเฝ้าพญาแถน เมื่อน้ำลดก็ได้ขออนุญาตพญาแถนกลับมาเมืองลุ่ม พญาแถนอนุญาตให้กลับและได้มอบควาย ให้ตัวหนึ่งเพื่อมาช่วยทำนา ทั้งสามลงมาอยู่ที่เมืองนาน้อยอ้อยหนูได้สามปีควายก็ตายซากควาย ที่ทิ้งไว้นั้นได้เกิดมีต้นน้ำเต้าปุ้งออกมาจากรูจมูกควาย ต้นน้ำเต้าปุ้งออกผลมา 3 ผล แต่ละผลใหญ่มาก ปู่ลางเชิงหรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่าแถนชีได้เอาเหล็กเผาไฟแล้วเจาะรูน้ำเต้าทั้งสามผล พอเจาะเสร็จมีคนไหลออกมาจากผลน้ำเต้ามากมาย ฝูงคนที่ออกมามีผิวสีดำ เรียกว่า ข่า ส่วน ขุนคานหรือแถนสิ่วได้ใช้สิ่วเจาะผลน้ำเต้าทั้งสาม เจาะเสร็จก็มีคนออกมามากมาย ฝูงคนที่ออกมามีผิวสีขาว เรียกว่า ไท ฝูงคนเหล่านั้นได้มาเป็นบริวารของขุนทั้งสาม ภายหลังเมื่อคนมากขึ้น ขุนทั้งสามไม่สามารถอบรมสั่งสอนและปกครองได้จึงขึ้นไปเฝ้าพญาแถนหลวงฟ้าคืน พญาแถนหลวงฟ้าคืนได้ประชุมแถนทั้งหลาย เพื่อคัดเลือกหาเทพบุตรผู้มีบุญบารมีสูง ปรากฏว่าได้ขุนบรม ซึ่งเป็นเทพบุตรของแถนฟ้าคืน และได้เลือกเทพธิดาให้ขุนบรม 2 องค์ คือนางยมพาลาและ นางอกแคง แล้วสั่งสอนการครองเมืองให้อยู่เย็นเป็นสุข การปฏิบัติตนต่อสามีภรรยา และ จริยวัตรต่าง ๆ ที่ควรปฏิบัติ จากนั้นก็มอบสมบัติที่สำคัญให้ ได้แก่ ช้าง ม้า วัว ควาย ลงมาสร้างบ้านแปลงเมืองที่นาน้อยอ้อยหนู ในชมพูทวีป
ต่อมาขุนบรมมีลูก 7 คน เมื่อเกิดมีเครือเขากาดบดบังแสงอาทิตย์ทำให้มืดมิดไปหมด ขุนบรมจึงให้ขุนไยไล ย่างาม ไปขอความช่วยเหลือจากแถน แถนสั่งให้ลงมาตัดเครือเขากาด และเจาะน้ำเต้าปุ้งที่เกิดกับเครือเขากาดสองผล มีมนุษย์ สัตว์ สิ่งของ ไหลออกมามากมาย
ขุนบรมได้กำหนดเผ่าพันธุ์ให้ 5 เผ่าและได้สั่งสอนอบรมให้บุคคลเหล่านั้นมีความรับผิดชอบ ในหน้าที่การงานอย่างเข้มแข็ง พอลูกทั้งเจ็ดเจริญเติบโตขึ้นก็แบ่งปันสมบัติและเมืองให้ครอบครอง และก่อนไปได้อบรมจริยวัตรของเจ้าเมืองให้เป็นอย่างดี ต่อมาขุนบรมและมเหสี ทั้งสองก็เสด็จสู่เมืองสวรรค์ชั้นฟ้าดังเดิม (ดนุพล ไชยสินธุ์ : ม.ป.ป.)
คนเราไม่มีอะไรแน่นอนยิ่งไปกว่าความตาย "ความตายนี่แขนคอสู่บาดหย่าง แมนสิบินเหิ่นฟ่า กะตายด้ามดั่งกัน ดอกนา ท่านเอย"
จาก...ครูสมปอง จันทคง