Balinese Garden / สวนบาหลี

สวนบาหลีมีลักษณะโดยพื้นฐานเหมือนกับสวนเมืองร้อนโดยทั่วไป กล่าวคือ ลักษณะพันธุ์ไม้ที่ใช้เป็นพันธุ์ไม้ในตระกูลใกล้เคียงกับพันธุ์ไม้ที่ใช้ในสวนเมืองร้อน เช่น ชบา กล้วยประดับ เฮลิโคเนีย พลับพลึง ลั่นทม โกสน เฟินชนิดต่างๆ ไผ่ ปาล์ม และไม้น้ำต่างๆ กก บัว คล้าน้ำ เนื่องด้วยชาวบาหลีมีความเชื่อว่าต้นไม้และพืชพันธุ์ต่างๆ มีชีวิตและวิญญาณ ส่วนต่างๆ ของต้นไม้จึงมักถูกนำมาใช้ทั้งเพื่อเป็นยารักษาโรคและเพื่อใช้ในงานพิธีกรรมต่างๆ เนื่องจากบรรยากาศของวิถีชีวิตแบบบาหลี เกี่ยวพันกับความเชื่อทางศาสนาและวิถีชีวิตประจำวันอยู่มาก ประติมากรรมรูปสลักต่างๆ ทั้งรูปคน สัตว์ อมนุษย์ จึงถูกนำมาจัดประดับเพื่อให้เกิดบรรยากาศเกี่ยวพันกับการดำเนินชีวิตของชาวบาหลี ไม้ที่นำมาใช้ในงานประติมากรรมมีการแบ่งประเภทเป็นหลายประเภท โดยแบ่งตามคุณสมบัติสำคัญ ได้แก่ ความสวยงาม ความศักดิ์สิทธิ์ ความแข็งแรงคงทน และความอ่อนของเนื้อไม้สำหรับใช้ในการแกะสลัก อาทิ ไม้ขนุน นิยมนำมาทำศาลสักการะ หน้ากาก และของใช้ในพิธีกรรมต่างๆ มีการใช้ส่วนประกอบทางสถาปัตยกรรม อาทิ ซุ้มประตู กำแพง เป็นบริเวณแบ่งสัดส่วนในสวนไม้ไผ่เป็นวัสดุสำคัญที่นิยมใช้ในการก่อสร้าง หลังคาของอาคารพื้นถิ่นนิยมมุงด้วยกก โดยเฉพาะต้นอลัง-อลัง เป็นชนิดที่นิยมใช้กับศาสนสถานต่างๆ ลักษณะอย่างหนึ่งของสวนบาหลี คือ การใช้สระน้ำ คูน้ำ ให้เป็นเครื่องสะท้อนภาพต่างๆ ที่ปรากฏในสวน สวนน้ำในบาหลีนิยมทำเป็นบ่อรูปทรงสี่เหลี่ยม ค่อนข้างตื้น และปลูกไม้น้ำชนิดต่างๆ ความเชื่อทางศาสนาฮินดูลัทธิไศวนิกายเริ่ม เข้ามาในเกาะบาหลี ช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 11 ความเชื่อตามตำนานโบราณของบาหลี โลกถูกสร้างขึ้นจากความว่าง ( Divine Nothingness ) โดยมีเทพสำคัญสุดผู้สร้างคือ ซาง ฮยัง วินธิ ซึ่งเป็นผู้สร้างเทพเจ้าองค์อื่นๆ ขึ้นมาปกปักรักษา เป็นเหล่าเทพผู้สร้าง แผ่นดิน ผืนน้ำ ท้องฟ้า พระอาทิตย์ พระจันทร์ ดวงดาว เมฆ ดาวเคราะห์ ตามทิศทางต่างๆ โดยปกติแล้วการวางทิศทางของอาคารต่างๆ ในบาหลีจะวางโดยยึดกับทิศหลักทั้งสี่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัด บ้าน หรือลานกิจกรรม จะถูกจัดให้หันสู่ทิศเหนือซึ่งถือเป็นทิศศักดิ์สิทธิ์ ส่วนทางทิศตะวันออกของบริเวณบ้าน มุมด้านตะวันออกเฉียงเหนือจะเป็นที่ตั้งแท่นบูชาบรรพบุรุษด้วยถือเป็นทิศที่มีคุณที่สุด ทิศหัวนอนจะหันไปด้านเหนือ ส่วนทิศตะวันตกเฉียงใต้ใช้เป็นทิศที่ตั้งห้องครัวและสิ่งปฏิกูล ชาวบาหลีเชื่อว่ามีวิญญาณปกปักษ์รักษาในทุกสถานที่ ธารน้ำ เหว หาดทราย ชายฝั่ง และป่าทึบ บริเวณที่รกร้างและรกชัฏ เป็นที่สถิตของบรรดาสิ่งมีอำนาจเหนือธรรมชาติ ชาวบาหลีเชื่อว่าสิ่งชั่วร้ายต่างๆ ไม่ได้อยู่ในน้ำ แต่จะมาจากอีกฝั่งของผืนน้ำ ซึ่งทั้งนี้อาจเป็นด้วยความกว้างของทะเลที่ดูกว้างใหญ่ไพศาล หรืออาจเป็นด้วยสายน้ำทั้งหมดบนเกาะบาหลีพัดพาสิ่งปฏิกูลต่างๆ ลงทะเล ทั้งนี้ ลักษณะสำคัญของสวนแบบบาหลี คือ ควรมีความร่มครื้มด้วยไม้เมืองร้อนที่พบในพื้นถิ่น มีสิ่งประดับที่สะท้อนอารมณ์แบบบาหลี และแสดงวิถีชีวิตของชาวบาหลี

                สวนบาหลีเป็นสวนเมืองร้อนรูปแบบหนึ่งที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวแสดงถึงความเชื่อและวัฒนธรรมในท้องถิ่น สัญลักษณ์ที่พบในสวนบาหลี คือ ประติมากรรมสลักจากหินภูเขาไฟ ซึ่งมีความพรุนพอที่มอสหรือเฟิร์นจะขึ้นคลุมผิว ประติกรรมที่นิยมตั้งไว้ในสวนบาหลีได้แก่ เทวรูป ยักษ์ ลิง สิงห์ พญานาค ครุฑ และนางอัปสร

                บางสวนอาจตกแต่งบริเวณทางเข้าด้วยซุ้มประตูที่แสดงถึงวัฒนธรรมของบาหลี และตั้งประติมากรรมสลักรูปยักษ์ ทำหน้าที่เป็นทวารบาลคอยเฝ้าไม่ให้สิ่งชั่วร้ายและภูตผีผ่านเข้าได้

                สวนบาหลีเป็นสวนที่มีการแสดงอาณาเขตโดยการใช้กำแพงอิฐก่อเตี้ย ส่วนใหญ่มักมีบ่อน้ำในสวน บางสวนที่มีพื้นที่น้อย อาจทำเป็นบ่อน้ำเล็กๆ มีสิงห์พ่นน้ำหรือนางอัปสรยืนถือคนโทรินน้ำอยู่ข้างๆบ่อ ที่ลืมไม่ได้คือแสงสว่างยามค่ำคืน ซึ่งอาจสร้างบรรยากาศได้จากโคมไฟหรือแสงเทียน หากได้เสียงเพลงของบาหลีขับกล่อม และกลิ่นหอมอวลของธูปสมุนไพร ก็จะช่วยสร้างบรรยากาศและกลิ่นอายของบาหลีมากยิ่งขึ้น

          พรรณไม้ที่นิยมปลูกในสวนบาหลี ต้นหลักๆคือ ลั่นทม ส่วนพรรณไม้อื่นๆจะคล้ายกับในสวนป่าเมืองร้อน เช่น ชบา ขิงแดง ขิงชมพู เฮลิโคเนีย พลับพลึง ผกากรอง และบานบุรี ฯลฯ เนื่องจากบาหลีเองเป็นเกาะเกาะหนึ่งในประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งอยู่ในเขตร้อนชื้นเช่นเดียวกับไทย พรรณไม้ที่ปลูกได้ที่นั่น หลายชนิดปลูกได้ดีในไทยเช่นกัน ปัจจุบันมีผู้นิยมนำรูปแบบของสวนบาหลีมาประยุกต์ให้เข้ากับความเป็นไทย แต่ยังคงเหลือไว้ซึ่งเอกลัษณ์บางอย่าง

                มุมนี้เป็นคอร์ทเล็กๆที่สร้างพื้นที่ว่างให้กับสวน บริเวณพื้นที่ปลูกพรรณไม้กั้นเป็นฉากโดยรอบ วางแนวทางเดินไว้บริเวณกึ่งกลางของพื้นที่ต่อเนื่องไปยังซุ้มประตู เนื่องจากพรรณไม้ที่ปลูกเป็นไม้กอรูปทรงธรรมชาติ ซึ่งมีการเติบโตขยายออกมาอย่างรวดเร็ว จึงต้องทำขอบแปลงเพื่อสร้างความเป็นระเบียบและแสดงขอบเขตของพื้นที่ วัสดุที่ใช้ในสวนเป็นวัสดุธรรมชาติ จากดินเผา หินทราย ศิลาแลง และกรวดเม็ดเล็ก

                การทำลานเริ่มจากปรับพื้นที่เดิมให้เรียบ โรยทรายหนาประมาณ 2 เซนติเมตร เกลี่ยให้เรียบเสมอกัน รองพื้นด้วยตาข่ายพลาสติกสีเข้ม เพื่อกันกรวดจมเมื่อถูกเหยียบย่ำหรือปะทะน้ำฝน จากนั้นจึงโรยกรวดเม็ดเล็กหนาสักหน่อย เพื่อไม่ให้มองเห็นตาข่าย โดยกรวดประมาณ 4 กระสอบต่อพื้นที่ 1 ตารางเมตร

                พรรณไม้ที่ปลูกในมุมนี้ ได้แก่ คล้าใบใหญ่ เฮลิโคเนีย ขิงแดงดอกสีสด และพุดดอกขาว เมื่อดอกร่วงร่วงหล่นประดับพื้นกรวดจะดูสวยงามมาก ส่วนมุมด้านขวาเลือกปลูกเฟิร์นต้น มีฉากหลังคือหมากสำหรับบังแนวรั้ว

                สัญลักษณ์ของบาหลีนอกจากซุ้มประตูแล้ว ยังมียักษ์หินสลักเฝ้าหน้าซุ้ม เหนือซุ้มประดับด้วยโอ่งดินเผาเป็นลูกเล่น และเจาะช่องสำหรับใส่โคมไฟเพื่อให้แสงยามค่ำ ประตูนี้เป็นประตูที่ทำขึ้นเพื่ออำพรางให้ดูว่าสวนมีพื้นที่กว้างสามารถเดินออกไปได้อีกแท้จริงแล้วเป็นเพียงทางเล็กๆชิดแนวรั้วหลังบ้าน จึงตั้งตุ๊กตาหญิงสาวกั้นไว้ แม้ไม่ใช่สัญลักษณ์ของบาหลี แต่ก็ให้อารมณ์และความรูสึกที่ใกล้เคียงกัน

                สวนในบ้านจัดสรรสามารถสร้างบรรยากาศความเป็นบาหลีได้ด้วยการนำเทวรูปสลักหิน ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของบาหลีมาจัดวางได้อย่างลงตัว ไอเดียการสร้างมุมพักผ่อนในสวนต้องเริ่มจากการสร้างความเป็นส่วนตัว ริมรั้วจึงควรปลูกพรรณไม้เป็นฉากหลัง โดยเลือกไม้กออย่างหมากและจั๋ง เพราะทรงพุ่มกอจะช่วยบังระดับสายตาจากภายนอกได้พอดี ตำแหน่งของศาลาเลือกตั้งไว้ที่บริเวณมุมบ้านซึ่งมีพื้นที่ยื่นออกไปด้านนอกเล็กน้อย ยกพื้นศาลาให้สูงขึ้นเพื่อให้สามารถมองเห็นทัศนียภาพในสวนได้อย่างชัดเจนขณะนั่งเล่น ตกแต่งและสร้างบรรยากาศให้เหมาะกับสวนบาหลี

                หน้าศาลาซึ่งเป็นมุมนั่งเล่นพักผ่อนทำเป็นบ่อน้ำตื้นๆทรงเหลี่ยมยักเยื้องไปมาตามขนาดของพื้นที่ ทำทางเดินต่อเนื่องลงจากศาลา เดินผ่านบ่อและต่อเนื่องไปยังลานไม้ ทางเดินเหนือน้ำปูด้วยอิฐดินเผาต่อกันขนาดค่อนข้างใหญ่เพื่อให้เดินได้สะดวก (โดยเฉพาะหากมีสมาชิกสูงวัยและเด็ก ควรคำนึงในเรื่องนี้ด้วย) บริเวณใต้ลานไม้คือบ่อกรองที่ช่วยให้บ่อเลี้ยงปลาสะอาดด้วยการหมุนเวียนของน้ำ

                พรรณไม้ที่ปลูกในบริเวณนี้ได้แก่ ลั่นทม จันทร์หอม หมากแหย่ง และไม้อิงอาศัย บริเวณที่แสงแดดส่องจะเลือกปลูกพรรณไม้ที่ชอบแดดอย่างบัวและไอริส ซึ่งอยู่ได้ทั้งแสงแดดจัดและรำไร แต่ที่สำคัญคือต้องมีความชุ่มชื้น ใช้ปลูกบังบริเวณโคนเสา

แบบสวนบาหลี

 

สวนบาหลี มีลักษณะโดย พื้นฐานเหมือนกับ สวนเมืองร้อน โดยทั่วไป กล่าวคือ ลักษณะพันธุ์ไม้ ที่ใช้เป็น พันธุ์ไม้ ในตระกูลใกล้เคียงกับ พันธุ์ไม้ ที่ใช้ใน สวนเมืองร้อน

รับออกแบบจัดสวนบาหลี0871381099