บทคัดย่อ
เรื่อง รายงานการพัฒนาหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks)
เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1
ผู้วิจัย นางสาวรุ่งรัตน์ บุญเรือง ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ โรงเรียนบ้านแม่ต๋ำ จังหวัดพะเยา
ปีที่ศึกษา 2568
การวิจัยเรื่อง การพัฒนาหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้ บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 2) เพื่อพัฒนาและหาประสิทธิภาพหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 3) เพื่อทดลองใช้หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 และ 4) เพื่อประเมินการใช้หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัด การเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มเป้าหมายใช้ในการศึกษา ครั้งนี้ ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนบ้านแม่ต๋ำ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพะเยา เขต 2 จังหวัดพะเยา ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2568 จำนวน 1 ห้องเรียน จำนวนนักเรียน 11 คน
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ประกอบด้วย 1) หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 จำนวน 4 เล่ม 2) แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใช้หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1ซึ่งเป็นแบบทดสอบปรนัยเลือกตอบ 3 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ และ 4) แบบสอบถามความพึงพอใจต่อการเรียนโดยใช้หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 แบบแผนการวิจัยเป็น Pre Experimental Designs แบบ One Group Pretest Design วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย (μ) และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (σ) การหาค่า t test แบบ dependent และการวิเคราะห์ข้อมูลเนื้อหา (Content Analysis)
ผลการวิจัย พบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานของการพัฒนาหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 พบว่า นักการศึกษา นักวิชาการและบุคลากรทางการศึกษาให้ความสำคัญเกี่ยวกับการพัฒนาหนังสือส่งเสริมการอ่านและเทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) ซึ่งหนังสือส่งเสริมการอ่านเป็นนวัตกรรมรูปแบบหนึ่ง เป็นสื่อการเรียน การสอนที่ผู้เรียนสามารถศึกษาด้วยตัวเอง ซึ่งจะประกอบไปด้วยคำแนะนำในการใช้ วัตถุประสงค์การเรียน นิทานหรือเรื่อง กิจกรรม และการทดสอบหลังเรียน สามารถส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางภาษาไทยของนักเรียนได้เป็นอย่างดี และเทคนิคการสอนแบบโฟร์บล็อก (Four Blocks) เป็นแนวทางการสอนทักษะการอ่านโดยให้โอกาสแก่ผู้อ่าน ได้เลือกวัสดุการอ่านเพื่ออ่านเอง จากนั้นเชื่อมโยงความรู้เดิมเข้ากับความรู้ใหม่ในขณะอ่าน ผู้อ่านสามารถเรียนรู้ความหมายของคำศัพท์จากบทอ่านและเขียนสรุปเรื่องที่อ่านเพื่อทำให้สามารถจดจำเรื่องที่อ่านและเข้าใจรูปแบบ การเขียนของผู้เขียน ซึ่งมีกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์กับสิ่งต่าง ๆ เชื่อมโยงความรู้เดิมเข้ากับความรู้ใหม่ที่ได้อ่าน มีความสัมพันธ์กัน ซึ่งจะทำให้ผู้อ่านสามารถเข้าใจในเรื่องที่อ่านผู้ที่มีประสบการณ์เกี่ยวกับเรื่องที่อ่านมากขึ้น โดยผู้เชี่ยวชาญ ครูผู้สอน และนักเรียนมีความคิดเห็นที่สอดคล้องกันว่ามีความต้องการที่จะพัฒนาหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1
2. ผลการพัฒนาและหาประสิทธิภาพของหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 พบว่า หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ประกอบด้วย 1) คำแนะนำการใช้สำหรับครู 2) คำแนะนำการใช้สำหรับนักเรียน 3) จุดประสงค์การเรียนรู้ 4) แบบทดสอบก่อนเรียน 5) นิทานบทกลอน 6) กิจกรรม 7) แบบทดสอบหลังเรียน 8) บรรณานุกรม 9) ภาคผนวก และ 10) ตารางบันทึกคะแนน โดบหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 มีรายละเอียดจำนวน 4 เล่ม ดังนี้ เล่มที่ 1 ต้องตาพาสนุก เล่มที่ 2 หนูดีดีด้วยวิถีธรรม เล่มที่ 3 ผู้ยิ่งใหญ่ในใจชาวพะเยา และเล่มที่ 4 มะลิพาเที่ยวดอย ซึ่งการนำหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ประกอบด้วยการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 4 ขั้นตอน ดังนี้ 1) ขั้นเลือกอ่านเองเป็นกิจกรรมการสนทนากับนักเรียนถึงบทอ่าน บทความและข่าว และถามนักเรียนว่าใครรู้จักบ้าง ยั่วยุให้นักเรียนตอบคำถาม ครูยกตัวอย่างให้นักเรียนฟัง เพื่อเชื่อมโยงสิ่งที่เรียนรู้ใหม่ให้เข้ากับความรู้เดิมของนักเรียนและให้เลือกหนังสืออ่านได้ตามความสนใจและความต้องการของตนเอง 2) ขั้นเรียนรู้คำ เนื้อเรื่อง เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมให้นักเรียนหาความหมายของคำศัพท์ในเนื้อเรื่องจากพจนานุกรมและจำคำศัพท์ ทราบความหมายของคำศัพท์และอ่านคำศัพท์ในเนื้อเรื่องได้ถูกต้อง 3) ขั้นแนะให้อ่าน ฝึกกลวิธีการเรียนรู้การอ่าน เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมให้นักเรียน ขีดเส้นใต้ใจความสำคัญของเรื่อง จับใจความ และบันทึกการอ่าน โดยศึกษาแล้วสังเคราะห์ความคิดเป็นผังมโนทัศน์หรือผังความคิด 4) ขั้นสะท้อนคิดและเขียนสรุปความ เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมให้นักเรียนสะท้อนคิดและเขียนสรุปความจากเรื่องที่อ่านได้ถูกต้อง และมีนิสัยรักการอ่านและมีมารยาทในการอ่าน ซึ่งหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 มีค่าประสิทธิภาพ (E1/E2) แบบรายบุคคล (Individual Tryout) เท่ากับ 68.89/64.44 ค่าประสิทธิภาพแบบกลุ่มเล็ก (Small Group Tryout) เท่ากับ 67.50/70.37 และค่าประสิทธิภาพแบบภาคสนาม (Field Tryout) เท่ากับ 82.14/85.00 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ 80/80 ที่กำหนดไว้
3. ผลการทดลองใช้หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 พบว่า หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 มีประสิทธิภาพ E1/E2 เท่ากับ 85.42/90.71 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 80/80
4. ผลการประเมินและปรับปรุงแก้ไขหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 พบว่า
4.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่อการเรียนโดยใช้หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
4.2 ด้านความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนโดยใช้หนังสือส่งเสริม การอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การอ่านจับใจความสำคัญ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 พบว่า ความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนโดยใช้หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด เรียนรู้บทกลอนสอนสระเรารักษ์พะเยา ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เทคนิคโฟร์บล็อกส์ (Four Blocks) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (μ = 4.70, σ = 0.20)