ชื่อวิจัย การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น เพื่อสร้างจิตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3
ผู้วิจัย นางสาวศิริวรรณ ละครเขต
หน่วยงาน โรงเรียนบ้านใหม่ศรีจำปาทอง
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา สระแก้ว เขต 2
ปีที่วิจัย ปีการศึกษา 2565-2567
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย 1) เพื่อศึกษาสาเหตุของปัญหา และแนวทางแก้ปัญหาพัฒนาการด้านการสร้างจินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 2) เพื่อสร้าง และพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น เพื่อสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 และ 3) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น
เพื่อสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3
ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ เด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 โรงเรียนบ้านใหม่ศรีจำปาทอง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา สระแก้ว เขต 2 ปีการศึกษา 2566 จำนวน 11 คน ผู้วิจัยศึกษาจากประชากรทั้งหมด
เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ ฉบับที่ 6 แบบสังเกตพฤติกรรมการสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 ฉบับที่ 7 แบบประเมินความพึงพอใจของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 ต่อการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น เพื่อสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ และฉบับที่ 8 แบบประเมินคุณภาพของรูปแบบการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น เพื่อสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 และเอกสารประกอบ ผู้วิจัยใช้สถิติพื้นฐานศึกษาการสังเกตพฤติกรรม ได้แก่ ค่าความถี่ (Frequency) และค่าร้อยละ (Percentage) ของนิศารัตน์ ศิลปะเดช (2542 : 144) ศึกษาความพึงพอใจของเด็กปฐมวัยใช้ค่าสถิติพื้นฐาน ค่าเฉลี่ย (Mean) และ ค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) พวงรัตน์ ทวีรัตน์ (2554 : 137) ศึกษาคุณภาพของรูปแบบการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น ใช้ค่าสถิติพื้นฐาน ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ตามแนวคิด บุญชม ศรีสะอาด (2553 : 123-126)
ผลการวิจัยการศึกษาสาเหตุของปัญหาพัฒนาการด้านการสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ตามมาตรฐานที่ 11 พบว่า สภาพที่พึงประสงค์ ข้อที่ 11.1.1 ทำงานศิลปะตามจินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 โรงเรียนบ้านใหม่ศรีจำปาทอง พบว่า เด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 ขาดการพัฒนาการจัดประสบการณ์สำคัญที่ส่งเสริมด้านการสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ขาดสื่อประกอบที่เหมาะสม และวิธีการจัดประสบการณ์ใหม่ๆ ในการพัฒนา โดยมีแนวทางแก้ปัญหา พบว่า ครูปฐมวัยควรปรับวิธีการจัดประสบการณ์ที่เหมาะสม ให้สัมพันธ์กับพัฒนาการด้านการสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย โดยศึกษาจากแนวคิด ทฤษฎี งานวิจัยเกี่ยวกับวิธีการจัดประสบการณ์ใหม่ๆ เพื่อพัฒนาด้านการสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ และจัดทำสื่อประกอบการจัดประสบการณ์ ซึ่งสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของ
การวิจัย ข้อที่ 1
ผลการวิจัยการพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น เพื่อสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 พบว่า ผลการสังเคราะห์เอกสารที่เป็นแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับองค์ประกอบของรูปแบบองค์ประกอบของการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น องค์ประกอบการพัฒนาด้านการสร้างจินตนาและองค์ประกอบของความคิดสร้างสรรค์ องค์ประกอบของชุดกิจกรรม และผลการประชุมสัมมนาวิชาการ ได้กรอบร่างการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น เพื่อสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 และยกร่างการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น ประกอบด้วย ขั้นที่ 1 ขั้นฟักตัว ขั้นที่ 2 ขั้นปฏิบัติ ขั้นที่ 3 ขั้นสะท้อนผลงาน ขั้นที่ 4 ขั้นชื่นชม
ผลงาน และได้จัดทำเอกสารประกอบร่างฯ คือ ชุดกิจกรรมการจัดประสบการณ์เพื่อเพื่อสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 จำนวน 2 ชุด และคู่มือการใช้
ชุดกิจกรรมฯ ก่อนที่ผู้วิจัยนำตรวจสอบคุณภาพด้านความถูกต้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ในทางปฏิบัติ และประโยชน์ และทดลองใช้ (Tryout) กับเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 โรงเรียน
บ้านซับนกแก้ว สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต 2 จำนวน 42 คน เพื่อศึกษาด้านประสิทธิภาพ ด้านพัฒนาการการสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ และความ
พึงพอใจของเด็กปฐมวัยต่อร่างการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น และเอกสารประกอบ พบว่ามีคุณภาพ
ผ่านเกณฑ์การผ่าน ซึ่งสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการวิจัย ข้อที่ 2
ผลการวิจัยการศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น เพื่อสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 พบว่า เด็กปฐมวัยมีพฤติกรรมการสร้างจินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์ ร้อยละ 90.91 เป็นไปตามค่าเป้าหมายที่สถานศึกษากำหนด และผลความพึงพอใจต่อการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น เพื่อสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ พบว่า มีความพึงพอใจ อยู่ในระดับมาก (x ̅ = 2.42 SD= 0.35) ผ่านเกณฑ์การผ่าน และผลคุณภาพของรูปแบบการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น เพื่อสร้างจินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์ ของเด็กปฐมวัย ชั้นอนุบาลปีที่ 3 และเอกสารประกอบ พบว่า รูปแบบมีคุณภาพอยู่ในระดับมาก (x ̅ = 3.41 SD= 0.35) ผ่านเกณฑ์การผ่าน ซึ่งสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการวิจัย ข้อที่ 3
คำสำคัญ รูปแบบการจัดประสบการณ์ 4 ขั้น พัฒนาการด้านการสร้างจินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์ ชุดกิจกรรม