ชื่อผู้ศึกษาวิจัย นางสาวอุบลพรรณ จรงค์หนู ตำแหน่ง เจ้าหน้าที่บริหารทั่วไปปฏิบัติการ
ปฏิบัติงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี
บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่อง แนวทางการพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ การปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods Research) ซึ่งใช้ระเบียบวิจัยแบบผสมผสานระหว่างวิธีการวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) และวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันระบบบริหารจัดการผลการปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี เพื่อหาแนวทางการพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของงาน คุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี และเพื่อตรวจสอบความเหมาะสมและเป็นไปได้ ของแนวทางการพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของงาน คุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี ผู้วิจัยแบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน มีวิธีการดำเนินการวิจัย แบ่งออกเป็น ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาสภาพปัจจุบันการผลการปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี กลุ่มตัวอย่าง คือ 1) ข้าราชการครูที่ปฏิบัติหน้าที่ในพื้นที่จังหวัดนนทบุรี 2) ข้าราชการสังกัดสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี 3) ผู้บริหารสถานศึกษา 4) ผู้บริหารการศึกษา และ 5) ศึกษานิเทศก์ ที่ใช้บริการคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี ทั้งในส่วนที่ใช้บริการ ณ คุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี และใช้บริการผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ (e-service) ผ่านทางเว็บไซต์ของคุรุสภา www.ksp.or.th จำนวน 366 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถาม (Questionnaire) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าเฉลี่ย (x ̅) และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ขั้นตอนที่ 2 การหาแนวทางการพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ การปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี โดยทำการยกร่างแนวทาง การพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของงานคุรุสภา ในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี จากการวิเคราะห์ผลจากการศึกษาในขั้นตอนที่ 1 ขั้นตอนที่ 3 การตรวจสอบประเมินแนวทางการพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ การปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี ในด้านความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ที่จะนำไปใช้ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ ผู้บริหารการศึกษา ผู้บริหารสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษา ที่มีคุณสมบัติตามเกณฑ์ที่กำหนดจำนวน 10 คน ใช้วิธีเลือกแบบเจาะจง (Purposive Selection) เพื่อตรวจสอบในด้านความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ที่จะนำไปใช้ ของแนวทางการพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของงาน คุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบสอบถามประเมินความเป็นไปได้และความเป็นประโยชน์ของรูปแบบ โดยการวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติ ใช้ค่าความถี่ร้อยละ และแบบบันทึกความคิดเห็นผู้ทรงคุณวุฒิ ตารางวิเคราะห์ความคิดเห็นผู้ทรงคุณวุฒิ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) และสรุปอุปนัย (Analytic Induction)
สรุปผลการวิจัย
1. การศึกษาสภาพปัจจุบันระบบบริหารจัดการการปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี
1.1 ผลการศึกษา ส่วนที่ 1 สภาพปัจจุบันระบบบริหารจัดการการปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี ในภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง (x ̅ = 3.20) เมื่อจำแนกเป็นรายด้าน พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลางทุกด้าน เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ ด้านการจัดการองค์การ (x ̅ = 3.27) ด้านการประสานงาน (x ̅ = 3.26) ด้านนโยบายและการวางแผน (x ̅ = 3.19) และด้านการควบคุม (x ̅ = 3.08) ตามลำดับ เมื่อจำแนกเป็นรายด้าน ดังนี้
1.1.1 ด้านนโยบายและการวางแผน พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง (x ̅ = 3.19) เมื่อจำแนกเป็นรายข้อมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลางทุกข้อ เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ มีการจัดประชุมเพื่อศึกษาสภาพปัญหา และความต้องการมาเป็นแนวทางในการวางแผนพัฒนาคุณภาพงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี (x ̅ = 3.36) มีการวางแผนพัฒนากระบวนการปฏิบัติงานให้มีประสิทธิภาพสูงสุดบรรลุตามจุดมุ่งหมายของแผนการบริหารงาน (x ̅ = 3.31) มีการกำหนดบทบาทหน้าที่การปฏิบัติงานในการปฏิบัติงานเป็นลายลักษณ์อักษรชัดเจน (x ̅ = 3.22) เปิดโอกาสให้ผู้ประกอบวิชาชีพมีส่วนร่วมในการจัดทำแผนงานโครงการพัฒนาคุณภาพงานปฏิบัติงานที่สอดคล้องกับสภาพปัญหา และความต้องการในการพัฒนาคุณภาพงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี (x ̅ = 3.19) มีการจัดทำปฏิทินการปฏิบัติงานตามแผนงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี (x ̅ = 3.19) เปิดโอกาสให้ผู้ประกอบวิชาชีพมีส่วนร่วมในการกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์การพัฒนางานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี (x ̅ = 3.17) มีการแต่งตั้งคณะกรรมการพัฒนางาน การบริหารงานได้อย่างเหมาะสม สามารถปฏิบัติงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ (x ̅ = 3.12) และมีการวางแผนจัดระบบการประเมินผลการปฏิบัติงานกับสภาพปัจจุบัน ปัญหาและความต้องการของผู้รับบริการ (x ̅ = 2.98) ตามลำดับ
1.1.2 ด้านการจัดการองค์การ พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง (x ̅ = 3.27) เมื่อจำแนกเป็นรายข้อมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก 1 ข้อ ได้แก่ ดำเนินการให้มีการบูรณาการทำงาน ส่วนต่าง ๆ ตามความเหมาะสม (x ̅ = 3.53) นอกนั้น อยู่ในระดับปานกลางทุกข้อ เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ ส่งเสริมให้พนักงานแสวงหาวิทยาการใหม่ ๆ มาใช้ประโยชน์ในการปฏิบัติงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี (x ̅ = 3.50) วิเคราะห์ผลสัมฤทธิ์ในการปฏิบัติงานและนำผลมาปรับปรุง การปฏิบัติงาน (x ̅ = 3.33) มีความทันสมัยของเทคโนโลยีสารสนเทศที่ใช้ในการประชาสัมพันธ์ และเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารต่าง ๆ ที่เหมาะสม (x ̅ = 3.30) มีช่องทางและรับทราบข้อมูลข่าวสาร หรือกิจกรรมของหน่วยงาน เพียงพอและเหมาะสม (x ̅ = 3.29) ดำเนินการจัดกิจกรรมตามแผนงาน ที่กำหนดไว้ตามปฏิทินงานครบทุกกิจกรรม (x ̅ = 3.15) มีการดำเนินการกำกับ ติดตามและประเมินผลการใช้แผนงานอย่างเป็นระบบ (x ̅ = 3.02) และมีการตรวจสอบและวิเคราะห์ผลสัมฤทธิ์ของแผนงาน ตามเป้าหมายที่กำหนด เพื่อปรับปรุงคุณภาพการปฏิบัติงาน (x ̅ = 3.02) ตามลำดับ
1.1.3 ด้านการประสานงาน พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง (x ̅ = 3.26) เมื่อจำแนกเป็นรายข้อ มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก 1 ข้อ ได้แก่ มีการใช้ข้อมูลที่ถูกต้องแม่นยำ ทันสมัยและเชื่อถือได้มาช่วยในการติดต่อสื่อสาร (x ̅ = 3.51) นอกนั้น อยู่ในระดับปานกลางทุกข้อ เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ มีการเปิดโอกาสให้ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษาและพนักงานเจ้าหน้าที่คุรุสภามีส่วนร่วมในการปฏิบัติงาน (x ̅ = 3.37) มีการสร้างเจตคติที่ดีในอาชีพและการทำงาน (x ̅ = 3.35) มีการสร้างขวัญและกำลังใจให้กับผู้ใต้บังคับบัญชา (x ̅ = 3.23) หน่วยงานทำการตัดสินใจที่เหมาะสมได้ทั้งแบบตัดสินใจคนเดียวและเป็นทีมขึ้นอยู่กับประเด็นของปัญหา (x ̅ = 3.21) มีการสร้างชื่อเสียงให้ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษาเป็นผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้เป็นที่ยอมรับของผู้ร่วมงานและบุคคลทั่วไป (x ̅ = 3.17) และมีการสร้างแรงบันดาลใจและจูงใจ เพื่อให้ผู้ใต้บังคับบัญชาทำงานร่วมกันเป็นทีม (x ̅ = 2.96) ตามลำดับ
1.1.4 ด้านการควบคุม พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง (x ̅ = 3.08) เมื่อจำแนกเป็นรายข้อ มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก 1 ข้อ ได้แก่ มีการปรับปรุงแก้ไข การสร้างและปรับปรุงเครื่องมือวัดผลให้มีมาตรฐานและมีประสิทธิภาพเหมาะสมกับสภาพความเป็นจริง (x ̅ = 3.76) นอกนั้น อยู่ในระดับปานกลางทุกข้อ เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ นำผลการประเมินผลการปฏิบัติงานทุกประเภท มาใช้เป็นข้อมูลในการวางแผนพัฒนาคุณภาพการปฏิบัติงาน (x ̅ = 3.24) จัดให้มีการประชุมสรุปผล การประเมินผลการปฏิบัติงานตามแผนงานของหน่วยงานเป็นระยะ ๆ (x ̅ = 3.22) นำผลการวิเคราะห์ผลสัมฤทธิ์ทางการปฏิบัติงานของพนักงานเจ้าหน้าที่มาปรับปรุงการปฏิบัติงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี (x ̅ = 3.17) จัดให้มีการประเมินผลการปฏิบัติงานหลังจากสิ้นสุด การดำเนินการตามแผนงานโครงการ โดยเปรียบเทียบกับวัตถุประสงค์และเป้าหมาย (x ̅ = 3.01) มีการนำผลการประเมินผลการปฏิบัติงานตามแผนงานโครงการระหว่างดำเนินการมาปรับปรุงแก้ไข เพื่อให้การปฏิบัติงานมีประสิทธิภาพ (x ̅ = 2.58) และมีการรายงานผลการปฏิบัติงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี ต่อผู้เกี่ยวข้องทราบ (x ̅ = 2.57) ตามลำดับ
1.2 ส่วนที่ 2 การบริหารจัดการงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี ในภาพรวม พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (x ̅ = 4.29) เมื่อจำแนกเป็นรายด้าน พบว่า มีค่าเฉลี่ย อยู่ในระดับมากทุกด้านเรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ ด้านประสิทธิภาพ (x ̅ = 3.32) ด้านการกำกับดูแลกิจการและพัฒนาองค์กร (x ̅ = 3.31) ด้านผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (x ̅ = 4.28) และด้านที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่ ด้านผลสัมฤทธิ์ตามพันธกิจ (x ̅ = 4.26) เมื่อจำแนกเป็นรายด้าน ดังนี้
1.2.1 ด้านผลสัมฤทธิ์ตามพันธกิจ พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (x ̅ = 4.26) เมื่อจำแนกเป็นรายข้อ พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด 1 ข้อ ได้แก่ การปฏิบัติราชการ ของหน่วยงานก่อให้เกิดประโยชน์สุขแก่ผู้รับบริการ (x ̅ = 4.54) นอกนั้น มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากทุกข้อ เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ ผลการปฏิบัติราชการของหน่วยงานเป็นไปตามที่วางแผนไว้ (x ̅ = 4.44) ผลการปฏิบัติงานของหน่วยงานสอดคล้องกับงบประมาณที่ได้วางแผนไว้ (x ̅ = 4.20) การปฏิบัติราชการของหน่วยงาน ตอบสนองความต้องการของผู้ประกอบวิชาชีพครู (x ̅ = 4.07) และการบริหารงาน ของหน่วยงานได้บรรลุตามภารกิจที่ได้แถลงนโยบายไว้ (x ̅ = 4.06) ตามลำดับ
1.2.2 ด้านผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (x ̅ = 4.28) เมื่อจำแนกเป็นรายข้อ พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด 1 ข้อ ได้แก่ หน่วยงานได้อำนวยความสะดวกให้แก่ ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษาที่มาใช้บริการ (x ̅ = 4.63) นอกนั้น มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากทุกข้อ เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ หน่วยงานสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ด้านคุณภาพการให้บริการ (x ̅ = 4.45) หน่วยงานสามารถสร้างความพึงพอใจแก่ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา (x ̅ = 4.22) หน่วยงาน ควรปฏิบัติงานโดยคำนึงถึงความก้าวหน้าของผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา (x ̅ = 4.14) และหน่วยงานได้ปรับปรุงและพัฒนาการบริการแก่ผู้รับบริการอย่างต่อเนื่อง (x ̅ = 3.96) ตามลำดับ
1.2.3 ด้านประสิทธิภาพของการปฏิบัติราชการ พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (x ̅ = 4.32) เมื่อจำแนกเป็นรายข้อ พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด 1 ข้อ ได้แก่ บุคลากรของหน่วยงานสามารถปฏิบัติงานได้สำเร็จตามภารกิจของหน่วยงาน (x ̅ = 4.56) นอกนั้น มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากทุกข้อ เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ หน่วยงานได้จัดทำโครงการที่คุ้มค่ากับงบประมาณที่ได้รับอนุมัติ (x ̅ = 4.37) หน่วยงานได้ใช้งบประมาณได้ทันตามกำหนดเวลา (x ̅ = 4.31) หน่วยงานได้วางแผนการใช้จ่ายเงินงบประมาณโดยความประหยัดและคุ้มค่า (x ̅ = 4.27) และหน่วยงานได้มีการวางแผนและการดำเนินการบริหารจัดการที่ดีมีผลการศึกษาวิจัยและพัฒนาสนับสนุนการดำเนินการ (x ̅ = 4.10) ตามลำดับ
1.2.4 ด้านการกำกับดูแลกิจการและพัฒนาองค์กร พบว่า มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (x ̅ = 4.29) เมื่อจำแนกเป็นรายข้อมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากทุกข้อ เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ หน่วยงานควรจัดสรรอัตรากำลังบุคลากรที่คุ้มค่า (x ̅ = 4.46) หน่วยงานควรวางแผนการพัฒนาบุคลากรอย่างสม่ำเสมอ (x ̅ = 4.32) หน่วยงานควรมีระบบฐานข้อมูลและเทคโนโลยีสารสนเทศที่ทันสมัยเหมาะสม (x ̅ = 4.30) หน่วยควรปฏิบัติภารกิจให้สามารถบรรลุวัตถุประสงค์ของการพัฒนาองค์กร (x ̅ = 4.27) และหน่วยงานควรมอบอำนาจการตัดสินใจในการบริหารงานให้กับบุคลากร (x ̅ = 4.21) ตามลำดับ
2. การหาแนวทางการพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ การปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี
2.1 ผลการวิเคราะห์สภาพปัจจุบันของการปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี ตามองค์ประกอบ 4 ด้าน ประกอบด้วย 1) ด้านนโยบายและการวางแผน 2) ด้านการจัดการองค์การ 3) ด้านการประสานงาน และ 4) ด้านการควบคุม จำนวน 8 แนวทาง
2.2 ผลจากความคิดเห็นในการพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการงานคุรุสภา ในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี มีองค์ประกอบ 4 ด้าน 1) ด้านผลสัมฤทธิ์ตามพันธกิจ 2) ด้านผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 3) ด้านประสิทธิภาพ และ 4) ด้านการกำกับดูแลกิจการและพัฒนาองค์กร จำนวน 8 แนวทาง
3. การตรวจสอบประเมินแนวทางการพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี
ผลการวิเคราะห์การสัมภาษณ์ ผู้ทรงคุณวุฒิเกี่ยวกับแนวทางการพัฒนาคุณภาพระบบ การบริหารจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของงานคุรุสภาในสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนนทบุรี ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ และ 18 แนวทาง ประกอบด้วยองค์ประกอบ 4 ด้าน ดังนี้ (1) ด้านผลสัมฤทธิ์ตามพันธกิจ จำนวน 3 แนวทาง (2) ด้านผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จำนวน 6 แนวทาง (3) ด้านประสิทธิภาพ จำนวน 5 แนวทาง และ (4) ด้านการกำกับดูแลกิจการและพัฒนาองค์กร จำนวน 4 แนวทาง