การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม เพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก
ปริญญา บุญล้อม
โรงเรียนบ้านหนองแอก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษามุกดาหาร
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) มีวัตถุประสงค์ของการวิจัยเพื่อ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและแนวทางการพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม เพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก 2) เพื่อสร้างรูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม เพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม เพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก และ4) เพื่อประเมินรูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม เพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก วิธีดำเนินการวิจัยใช้กระบวนการวิจัยและพัฒนา แบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นตอนที่ 1 การวิจัย (Research : R1 ) การศึกษาสภาพปัจจุบันและแนวทางการพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม เพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนา (Development : D1 ) การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม เพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก ขั้นตอนที่ 3 การวิจัย (Research : R2 ) การทดลองใช้รูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม เพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก และขั้นตอนที่ 4 การพัฒนา (Development : D2 ) การประเมินรูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม เพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ครูผู้สอน จำนวน 10 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 7 คน นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 โรงเรียนบ้านหนองแอก ในปีการศึกษา 2566 จำนวน 109 คน และผู้ปกครองนักเรียน จำนวน 89 คน ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) รวม จำนวน 215 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามความคิดเห็น แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึก การสนทนากลุ่ม แบบประเมินผลการปฏิบัติงาน แบบประเมินการจัดการเรียนรู้เชิงรุก และ แบบสอบถามความพึงพอใจ การวิเคราะห์ข้อมูลวิเคราะห์โดยใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน (S.D.) และวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
การวิจัยและพัฒนาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วมเพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโรงเรียนบ้านหนองแอก กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย ครู นักเรียน คณะกรรมการสถานศึกษา และผู้ปกครอง รวม 215 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และแบบประเมินต่างๆ
ผลการวิจัยพบว่า ก่อนการพัฒนา การบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมและการจัดการเรียนรู้เชิงรุกอยู่ในระดับปานกลาง จึงได้สร้างรูปแบบการบริหารฯ ขึ้นมา ซึ่งผลการตรวจสอบคุณภาพโดยผู้เชี่ยวชาญพบว่ามีความเหมาะสมและเป็นไปได้สูง
หลังการทดลองใช้รูปแบบฯ พบว่า ครูมีการปฏิบัติงานตามขั้นตอนของรูปแบบอยู่ในระดับมากที่สุด และมีการจัดการเรียนรู้เชิงรุกในระดับมากที่สุด นอกจากนี้ นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและคะแนนการทดสอบระดับชาติสูงขึ้นอย่างชัดเจนเมื่อเทียบกับปีการศึกษาก่อน และผู้มีส่วนร่วมทุกฝ่ายต่างมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการบริหารจัดการนี้ในระดับมากถึงมากที่สุด
โดยสรุป รูปแบบการบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วมที่พัฒนาขึ้นนี้มีประสิทธิภาพและสามารถนำไปใช้เพื่อยกระดับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครู ซึ่งส่งผลเชิงบวกต่อผลการเรียนของนักเรียนและสร้างความพึงพอใจให้กับทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
คำสำคัญ: การบริหารจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม, การจัดการเรียนรู้เชิงรุก, การพัฒนาครู