ครูบ้านนอก

ชื่อนวัตกรรม การจัดการเรียนรู้ด้วยสื่อดิจิทัลและชุดฝึกกิจกรรมกล่องสุ่มปริศนา สถานะของสารเพื่อพัฒนากระบวนการสืบเสาะเชิงวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัดสันมะฮกฟ้า

ประเภทของนวัตกรรม นวัตกรรมด้านการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ชื่อผู้พัฒนานวัตกรรม นางสาวชมพูนุช ชัยอาม

โรงเรียน/หน่วยงาน โรงเรียนวัดสันมะฮกฟ้า อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่

สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 1

1. ความเป็นมาและความสำคัญของการพัฒนานวัตกรรม

ปัจจุบันความเจริญก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี สารสนเทศและการสื่อสาร มีการพัฒนาเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว มีเทคโนโลยีต่างๆ เกิดขึ้นมากมาย เพื่อช่วยอำนวยความสะดวก รวมทั้งให้ความบันเทิง หรือแม้กระทั่งการเชื่อมต่อกันเป็นเครือข่าย โดยที่ทุกคนทั่วโลกสามารถเป็นเพื่อนกัน พบปะพูดคุยกันได้ตลอดเวลา เพียงแค่มีอินเตอร์เน็ต กับอุปกรณ์สำหรับเชื่อมต่อ เช่น คอมพิวเตอร์ หรือโทรศัพท์มือถือ ทำให้การติดต่อสื่อสารเป็นไปได้อย่างสะดวก รวดเร็ว ไม่จำเป็นที่จะต้องเดินทางไปพบปะกันโดยตรง ปรัชญาในการศึกษาทางวิทยาศาสตร์ดั้งเดิม ความรู้วิทยาศาสตร์ หมายถึง ความจริงหรือข้อเท็จจริงที่มีอยู่หรือเป็นอยู่ ซึ่งได้จากการตรวจสอบ การค้นคว้าทดลองอย่างเป็นระบบ โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ แต่ปรัชญาวิทยาศาสตร์แนวใหม่ ความรู้วิทยาศาสตร์ เป็นความรู้ที่เกิดจากการสรรสร้างของแต่ละบุคคล ซึ่งมีอิทธิพลมาจากความรู้หรือประสบการณ์เดิม และสิ่งแวดล้อมหรือบริบทของสังคมของแต่ละคน

การสอนในวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน สำหรับนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มุ่งเน้นให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเรื่อง กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งการเรียนการสอนในปัจจุบันเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ตได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมให้ผู้เรียนได้เกิดการเรียนรู้อย่างรวดเร็ว แม่นยำ ทบทวนความเข้าใจได้ตลอดเวลาและเรียนรู้ได้จากสถานที่ต่างๆ ที่มีอินเทอร์เน็ตเชื่อมต่อ และด้วยบทบาทของเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ต ที่เป็นปัจจัยสำคัญในการส่งเสริมการเรียนรู้ของนักเรียน การนำสื่อดิจิทัลมาใช้ในการสืบค้นข้อมูลและการนำเสนอผลงานจึงเป็นเครื่องมือที่สำคัญที่ทำให้ผู้เรียนได้พัฒนาทักษะและกระบวนการสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ ช่วยให้นักเรียนสามารถทำงานร่วมกันเป็นทีมและเข้าถึงเทคโนโลยีได้อย่างทั่วถึง ผู้ศึกษาจึงมีความสนใจที่จะใช้การจัดการเรียนรู้ด้วยสื่อดิจิทัล เพื่อพัฒนากระบวนการสืบเสาะเชิงวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัดสันมะฮกฟ้า

2. วัตถุประสงค์และเป้าหมายการพัฒนานวัตกรรม

2.1 ศึกษาสภาพปัญหาและแบ่งกลุ่มเด็กด้อยโอกาส

2.2 ออกแบบกระบวนการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนทำงานร่วมกันเป็นทีม

2.3 แก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำในกลุ่มเด็กด้อยโอกาส ให้มีโอกาสในการเรียนรู้ผ่านสื่อดิจิทัล

3. หลักการ ทฤษฎี แนวคิดในการพัฒนา

การสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Method) กู๊ด (Good. 1973) ได้ให้ความหมายของการสอนแบบการสืบเสาะหาความรู้ว่าเป็นเทคนิคหรือกลวิธีอย่างหนึ่งในการจัดให้เกิดการเรียนรู้เนื้อหาบางอย่างของวิชาวิทยาศาสตร์ โดยกระตุ้นให้นักเรียนมีความอยากรู้อยากเห็น เสาะแสวงหาความรู้โดยการถามคำถาม และพยายามค้นหาคำตอบให้พบด้วยตนเอง นอกจากนี้ยังให้ความหมายของการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้อีกอย่างหนึ่งว่าเป็นวิธีการเรียนโดยการแก้ปัญหาจากกิจกรรมที่จัดขึ้น และใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์ในการทำกิจกรรม ซึ่งปรากฏการณ์ใหม่ ๆ ที่นักเรียนเผชิญแต่ละครั้ง จะเป็นตัวกระตุ้นการคิดกับการสังเกตกับสิ่งที่สรุปพาดพิงอย่างชัดเจน ประดิษฐ์ คิดค้น ตีความหมายภายใต้สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมที่สุด การใช้วิธีการอย่างชาญฉลาดสามารถทดสอบได้ และสรุปอย่างมีเหตุผล

4. ขั้นตอนหรือวิธีการสร้าง/พัฒนานวัตกรรม

การจัดการเรียนรู้ด้วยสื่อดิจิทัลและชุดฝึกกิจกรรมกล่องสุ่มปริศนาสถานะของสาร เพื่อพัฒนากระบวนการสืบเสาะเชิงวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัดสันมะฮกฟ้า มีการสร้างและพัฒนานวัตกรรมตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายการพัฒนานวัตกรรม

5. กระบวนการหาคุณภาพของนวัตกรรม

การสร้างแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ด้านทักษะด้านการสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ เรื่องปฏิกิริยารอบตัว สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่ผ่านการจัดการเรียนรู้โดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะด้วยสื่อดิจิทัล ซึ่งแบบทดสอบที่สร้างขึ้น เพื่อนำมาใช้วัดทักษะด้านการสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ หลังจากเรียน เป็นแบบทดสอบปรนัยชนิดเลือกตอบ (Multiple Choise) 4 ตัวเลือก ผู้จัดทำได้ดำเนินการสร้างแบบทดสอบโดยศึกษาเนื้อหา และทำการออกแบบทดสอบตามจุดประสงค์การเรียนรู้ที่กำหนดไว้ เพื่อใช้ทดสอบนักเรียนหลังเรียน จำนวน 30 ข้อ

6. ผลที่เกิดจากการใช้หรือพัฒนานวัตกรรม

6.1 ผลที่เกิดจากการใช้หรือพัฒนานวัตกรรม ในการพัฒนาทักษะกระบวนการสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัดสันมะฮกฟ้า โดยใช้สื่อดิจิทัลได้ผล ดังนี้

6.1.1 จากการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้ ของนักเรียน ก่อนเรียนและหลังเรียน จากการจัดเรียนรู้โดยใช้สื่อดิจิทัลก่อนเรียนมีคะแนนเฉลี่ยร้อยละ 46.67 และหลังเรียนมีคะแนนเฉลี่ยร้อย 73.33 แสดงให้ว่าหลังการพัฒนาทักษะกระบวนการสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ของโรงเรียนวัดสันมะฮกฟ้า โดยใช้สื่อดิจิทัลนักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ที่เพิ่มสูงขึ้นกว่าร้อย 26.66

6.1.2 ผลการพัฒนาทักษะกระบวนการสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ เรื่องการละลาย ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัดสันมะฮกฟ้า โดยใช้สื่อดิจิทัลพบว่า ร้อยละการเบี่ยงเบนมาตรฐาน ก่อนเรียนเท่ากับ 1.65 หลังเรียนเท่ากับ 1.53 แสดงให้เห็นว่า ภายหลังการเรียนโดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะด้วยสื่อสื่อดิจิทัลนักเรียนสามารถทำแบบทดสอบได้ดีขึ้น ความผิดพลาดดลดลง ทำให้ร้อยละการเบี่ยงเบนมาตรฐานของผู้เรียนลดลงร้อยละ 0.12 แสดงให้เห็นว่า ภายหลังการเรียนโดยใช้สื่อดิจิทัล ผู้เรียนทำแบบทดสอบได้ดีกว่า

7. ประโยชน์ของนวัตกรรม

นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ด้วยสื่อดิจิทัลร่วมกับชุดฝึกกิจกรรมกล่องสุ่มปริศนาสถานะของสาร ได้รับการออกแบบมาเพื่อเสมสร้างกระบวนการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โดยมีประโยชน์ที่สำคัญ ดังนี้

7.1 พัฒนากระบวนการสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ นวัตกรรมนี้ส่งเสริมให้นักเรียนเกิดความสงสัยใคร่รู้ ฝึกทักษะการตั้งคำถาม การสังเกต การวางแผนการทดลอง การเก็บข้อมูล การแปลผล และการสรุปผลอย่างมีเหตุผลตามกระบวนการทางวิทยาศาสตร์

7.2 เสริมสร้างทักษะการคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหา ผ่านกิจกรรมที่นักเรียนต้องลงมือปฏิบัติจริงกับกล่องสุ่มปริศนา ทำให้นักเรียนเรียนรู้จากประสบการณ์ตรง มีการคิดเชิงระบบ และสามารถประยุกต์ความรู้ไปใช้ในสถานการณ์ใหม่ๆได้

7.3 สร้างแรงจูงใจและความสนุกในการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ลักษณะของกิจกรรมที่ใช้ การสุ่ม การค้นหา และการเล่นบทบาทในรูปแบบของเกมการศึกษา ช่วยกระตุ้นความสนใจของนักเรียน ทำให้เกิดทัศนคติที่ดีต่อวิชาวิทยาศาสตร์และใฝ่เรียนรู้อย่างต่อเนื่อง

เว็บน่าสนใจ