ประเภท ผู้ขับเคลื่อนระบบคลังสื่อเทคโนโลยีดิจิทัล ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน (OBEC Content Center)
1. ความเป็นมาและความสำคัญ สอดคล้องกับวัตถุประสงค์
1.1 การวิเคราะห์สภาพปัญหาและความต้องการที่นำไปสู่การใช้ระบบ OBEC Content Center
ในยุคที่โลกกำลังขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล การศึกษาไทยจำเป็นต้องปรับตัวอย่างเร่งด่วนเพื่อเตรียมผู้เรียนให้สามารถอยู่รอดและเติบโตในสังคมแห่งความรู้ โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจนตระหนักถึงความสำคัญของการยกระดับคุณภาพการเรียนรู้ผ่านการใช้เทคโนโลยี โดยเฉพาะการใช้ระบบ OBEC Content Center ซึ่งเป็นนวัตกรรมคลังสื่อดิจิทัลที่สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) พัฒนาขึ้น เพื่อให้โรงเรียนสามารถเข้าถึงและแบ่งปันทรัพยากรทางการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
(สพฐ., 2565)
  พื้นฐานทางกฎหมายที่กำหนดทิศทางการจัดการศึกษาในประเทศไทย คือ พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2562 ซึ่งระบุในมาตรา 24 ว่า การจัดการศึกษาต้องมุ่งพัฒนาผู้เรียนให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ มีความรู้ คู่คุณธรรม มีทักษะในการดำรงชีวิต และสามารถใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสม (กระทรวงศึกษาธิการ, 2562) ทั้งนี้ นโยบายของ สพฐ. และสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากำแพงเพชร เขต 1 ต่างสนับสนุนการใช้ OBEC Content Center เป็นกลไกสำคัญในการเพิ่มโอกาสการเรียนรู้ให้แก่นักเรียนในทุกพื้นที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรงเรียนในเขตชนบท
  ผลจากการประเมินคุณภาพภายนอกของสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) เมื่อวันที่ 12 เมษายน พ.ศ. 2565 พบว่า แม้โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจนมีความพยายามในการจัดการเรียนรู้เชิงบูรณาการ แต่ยัง ขาดการใช้สื่อดิจิทัลอย่างเป็นระบบ ครูส่วนใหญ่ยังไม่มีทักษะในการออกแบบและผลิตสื่อดิจิทัลเพื่อใช้ในชั้นเรียน และยังไม่มีการวางระบบการเรียนรู้เฉพาะบุคคลที่ใช้เทคโนโลยีสนับสนุนอย่างแท้จริง
  เพื่อให้การแก้ปัญหามีความครอบคลุม โรงเรียนได้ดำเนินการ สำรวจความต้องการของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ได้แก่ ครู นักเรียน และผู้ปกครอง ผลการสำรวจพบว่า ครูต้องการพัฒนาทักษะด้านเทคโนโลยีเพื่อออกแบบสื่อการเรียนรู้ นักเรียนต้องการเรียนรู้ผ่านสื่อที่ทันสมัยและเรียนรู้ได้ด้วยตนเองจากที่บ้าน ส่วนผู้ปกครองมีความประสงค์จะมีส่วนร่วมในการติดตามความก้าวหน้าของบุตรหลานผ่านระบบออนไลน์
  จากข้อมูลข้างต้น โรงเรียนจึงวางแผนพัฒนาโดยใช้ รูปแบบการบริหาร PLC 5H Model เป็นกรอบแนวทางดำเนินงานอย่างเป็นระบบ โดยยึดหลัก Professional Learning Community (PLC) เพื่อสร้างชุมชนการเรียนรู้ของครูและพัฒนาองค์ความรู้ร่วมกัน ทั้งนี้ยังเชื่อมโยงกับหลัก 5H Model ได้แก่
Head เสริมสร้างความรู้และการคิดวิเคราะห์
Heart ปลูกฝังคุณธรรมและจริยธรรมในการใช้สื่อ
Hand พัฒนาทักษะการใช้เทคโนโลยีและการลงมือปฏิบัติ
Health ส่งเสริมการใช้สื่ออย่างปลอดภัยและส่งผลดีต่อสุขภาวะ
Happy ส่งเสริมให้ผู้เรียนเรียนรู้อย่างมีความสุข มีแรงจูงใจ และภาคภูมิใจในตนเอง
  การขับเคลื่อน OBEC Content Center ภายใต้กรอบแนวคิด PLC 5H Model ทำให้โรงเรียนสามารถยกระดับการจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์เพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ครูสามารถผลิตและใช้สื่อดิจิทัลได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผู้ปกครองมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ของบุตรหลาน และโรงเรียนกลายเป็นต้นแบบในการบริหารจัดการคลังสื่อดิจิทัลอย่างครบวงจร ซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในสถานศึกษาอื่น ๆ ได้ต่อไป
1.2 การกำหนดวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่ชัดเจนสอดคล้องกับนโยบายของสำนักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน
1. เพื่อพัฒนาทักษะครูในการผลิตสื่อดิจิทัลและใช้ระบบ OBEC Content Center อย่างมีคุณภาพ
2. เพื่อเพิ่มโอกาสการเรียนรู้ของนักเรียน ผ่านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)
3. เพื่อสร้างระบบคลังสื่อดิจิทัลในระดับสถานศึกษาที่เข้าถึงได้จริง และนำไปใช้ได้อย่างยั่งยืน
4. เพื่อสร้างชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ของครูภายในโรงเรียนที่เชื่อมโยงกับการใช้เทคโนโลยีการศึกษา
2. นโยบายและแผนการดำเนินงาน
2.1 การบูรณาการระบบ OBEC Content Center เข้ากับแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา
โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน ดำเนินงานมีทิศทางและเป้าหมายชัดเจน ได้บูรณาการนโยบายดังกล่าวไว้ใน แผนปฏิบัติการประจำปีของสถานศึกษา ภายใต้โครงการโครงการพัฒนานวัตกรรมการบริหารจัดการและจัดการเรียนรู้ ด้วยการใช้สื่อ เทคโนโลยี และแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลายซึ่งโครงการนี้เป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์การพัฒนาคุณภาพผู้เรียนตามแผนพัฒนาการศึกษาของโรงเรียน โดยมีวัตถุประสงค์ 1.เพื่อให้ผู้บริหารสถานศึกษา ครูและบุคลากรทางการศึกษา จัดทำหรือพัฒนานวัตกรรมการบริหารจัดการและการจัดการเรียนรู้ 2. เพื่อให้ผู้บริหารสถานศึกษานำนวัตกรรมการบริหารจัดการ ไปใช้ให้เกิดประสิทธิภาพในการบริหารจัดการในโรงเรียน 3. เพื่อให้ครูและบุคลากรทางการศึกษา นำนวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ ไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ให้แก่นักเรียน มีกิจกรรมดำเนินงานตามโครงการได้แก่ 1.กิจกรรมการพัฒนานวัตกรรมการบริหารจัดการและการจัดการเรียนรู้ 2. กิจกรรมการใช้สื่อ เทคโนโลยี และแหล่งการเรียนรู้ SEP Online หรือ Obec Content Center หรือสื่อ DLTV/DLICT /youtube ในการจัดการเรียนรู้โครงการดังกล่าวได้รับ ความเห็นชอบจากคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน มาอย่างต่อเนื่อง และ ดำเนินการต่อเนื่องมาแล้ว 3 ปีติดต่อกัน ตั้งแต่ปีการศึกษา 2566 - 2568 โดยมีการ ประกาศใช้แผนปฏิบัติการประจำปีอย่างเป็นทางการ ผ่านช่องทางภายในของโรงเรียน และแจ้งให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายทราบ ได้แก่ ครู นักเรียน ผู้ปกครอง และชุมชน ผ่านการประชุมครู การประชุมผู้ปกครอง และการรายงานผลในที่ประชุมกรรมการสถานศึกษา
ในแต่ละปีการศึกษา โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจนมีการ จัดทำรายงานสรุปผลการดำเนินงาน
ของโครงการตามแผนปฏิบัติการประจำปีอย่างเป็นระบบ
2.2 นโยบายสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา จุดเน้นสถานศึกษา และแผนงานหรือโครงการในการขับเคลื่อนระบบ OBEC Content Center
โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน จัดการศึกษาตามนโยบายและจุดเน้นของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากำแพงเพชร เขต 1 เพื่อขับเคลื่อนการจัดการศึกษาสู่การปฏิบัติโดยเฉพาะการส่งเสริมให้สถานศึกษาพัฒนาคลังสื่อการเรียนรู้ออนไลน์ด้วยระบบ OBEC Content Center ให้เป็นแนวทางสำคัญในการยกระดับคุณภาพผู้เรียน ทั้งในด้านทักษะการเรียนรู้ ทักษะดิจิทัล และทักษะชีวิตในศตวรรษที่ 21 อีกทั้งยังส่งเสริมการขับเคลื่อนคลังสื่อ Obec Content Center เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้เชิงรุก ผ่านโครงการพัฒนานวัตกรรมการบริหารจัดการและจัดการเรียนรู้ ด้วยการใช้สื่อ เทคโนโลยี และแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลาย มีผู้รับผิดชอบโครงการ กิจกรรมชัดเจน โครงการผ่านการเห็นชอบจากคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานการจัดโครงการ กิจกรรมเป็นไปตามวิสัยทัศน์โรงเรียน โรงเรียนคุณภาพ ส่งเสริมคุณธรรม นำความสุข และดำเนินการตามพันธกิจโรงเรียนข้อที่ 3 ส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมทางการศึกษาเพื่อพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้ การดำเนินงานในลักษณะนี้ไม่เพียงแต่สะท้อนถึงความสอดคล้องกับนโยบายของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา จุดเน้นสถานศึกษาเท่านั้น แต่ยังชี้ให้เห็นถึงความพร้อมของโรงเรียนในการพัฒนาเป็นต้นแบบด้านการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคโนโลยีอย่างยั่งยืน ทั้งยังสามารถต่อยอดสู่การพัฒนานวัตกรรมการบริหารรูปแบบ PLC 5H Model ที่โรงเรียนได้พัฒนาขึ้นอีกด้วย
3. โครงสร้างการบริหารจัดการ
3.1 คณะกรรมการบริหารจัดการ
โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน ดำเนินการแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานขับเคลื่อนการใช้ระบบ OBEC Content Center คำสั่งโรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจนที่ 52/2568 เพื่อให้ครูผู้สอน บุคลากรทางการศึกษาและผู้บริหารสถานศึกษามีความรู้ ความเข้าใจ และมีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนและประยุกต์ใช้สื่อเทคโนโลยีดิจิทัลในระบบคสังสื่อเทคโนโลยีดิจิทัล ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน (OBEC Content Center)
3.2 ระบบการนิเทศ ติดตาม และประเมินผลภายในสถานศึกษา
โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจนดำเนินโครงการและกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการใช้คลังสื่อ OBEC Content Center โรงเรียนได้ตระหนักถึงความสำคัญของการติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลอย่างเป็นระบบ จึงได้จัดทำ แบบฟอร์มการนิเทศ ติดตาม และประเมินผล สำหรับใช้เป็นเครื่องมือในการตรวจสอบความก้าวหน้า และพัฒนาคุณภาพการดำเนินงานตามวัตถุประสงค์ของกิจกรรมการใช้สื่อ เทคโนโลยี และแหล่งการเรียนรู้ SEP Online หรือ Obec Content Center หรือสื่อ DLTV/DLICT /youtubeในการจัดการเรียนรู้ ประเด็นการนิเทศที่สอดคล้องกับแนวทางการจัดการเรียนรู้ด้วยสื่อดิจิทัล โดยมีหัวข้อหลักในการนิเทศ 1. การวางแผนและการกำกับดูแลการใช้คลังสื่อ OBEC Content Center 2. การสร้างและเผยแพร่สื่อของครูผ่านระบบ
การบูรณาการคลังสื่อในการจัดกิจกรรม Active Learning 3. การมีส่วนร่วมของนักเรียนในการใช้สื่อดิจิทัล
การติดตาม บันทึกข้อมูล และรายงานผลการใช้งาน 4. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความพึงพอใจจากการใช้คลังสื่อ
4. การพัฒนาแนวทางและการขับเคลื่อนระบบ OBEC Content Center
4.1 การออกแบบและพัฒนาแนวทางในการขับเคลื่อนระบบ OBEC Content Center
ในการจัดการศึกษาในยุคดิจิทัล สถานศึกษามีภารกิจสำคัญในการส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการจัดการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ ทันสมัย และตอบสนองความแตกต่างของผู้เรียน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) จึงได้พัฒนาระบบ OBEC Content Center ซึ่งเป็นคลังสื่อดิจิทัลแบบเปิด เพื่อให้ครูสามารถเลือกใช้และพัฒนาสื่อในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้อย่างอิสระ หลากหลาย และสอดคล้องกับหลักสูตรสถานศึกษา
  อย่างไรก็ตาม จากการประเมินภายนอกโดยสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) หรือ สมศ. (2565) พบว่าสถานศึกษาหลายแห่งยังประสบปัญหาในการใช้สื่อและเทคโนโลยีเพื่อพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้ อาทิ การขาดการวางแผนระบบ การขาดการมีส่วนร่วมของครู และการขาดเครื่องมือในการติดตามและประเมินผลอย่างเป็นระบบ จึงมีความจำเป็นต้องพัฒนาแนวทางหรือรูปแบบการบริหารที่สามารถตอบสนองความท้าทายดังกล่าวอย่างเป็นรูปธรรม
  โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน ได้นำแนวคิด ชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ หรือ Professional Learning Community (PLC) มาเป็นพื้นฐานในการออกแบบ แนวทางการขับเคลื่อนระบบ OBEC Content Center โดยใช้รูปแบบ PLC 5H Model ซึ่งเป็นรูปแบบการบริหารที่ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ ได้แก่
1. Head การวางแผนและพัฒนาความรู้ความเข้าใจของครู
2. Heart การส่งเสริมจิตวิญญาณความเป็นครู และความมุ่งมั่นต่อผู้เรียน
3. Hand การลงมือปฏิบัติและจัดกิจกรรมการเรียนรู้จริง
4. Health การสร้างสภาพแวดล้อมที่ดี มีสุขภาวะกาย ใจ และดิจิทัลที่ปลอดภัยต่อการเรียนรู้
5. Happy การสร้างความสุขในการเรียนรู้และการสอน
  แนวทาง PLC 5H Model ดังกล่าว ได้รับการออกแบบโดยยึดหลักวงจรการพัฒนาเชิงระบบ (Systemic Thinking) เริ่มจากการวิเคราะห์ข้อมูลบริบทโรงเรียน ผลการประเมินจาก สมศ. รวมถึงความต้องการจำเป็นของครูในการใช้เทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้ (สุภาพรรณ เรืองจันทร์, 2564) จากนั้นจึงจัดกระบวนการ PLC เพื่อสร้างความเข้าใจ พัฒนาศักยภาพ และร่วมกันสร้างสื่อหรือแบบฝึกเพื่อใช้ใน OBEC Content Center พร้อมจัดกิจกรรมนิเทศ ติดตาม และประเมินผลอย่างต่อเนื่อง
  การประยุกต์ใช้ PLC 5H Model ในการขับเคลื่อนระบบ OBEC Content Center ทำให้โรงเรียนสามารถยกระดับคุณภาพของกระบวนการจัดการเรียนรู้ให้เกิดผลต่อผู้เรียนอย่างเป็นรูปธรรม โดยเฉพาะในด้านทักษะการเรียนรู้ด้วยตนเอง การคิดวิเคราะห์ และการใช้เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์ อีกทั้งยังส่งผลให้ครูมีทักษะวิชาชีพที่สูงขึ้น และเกิดวัฒนธรรมองค์กรที่สนับสนุนการเรียนรู้ร่วมกัน
  โดยเฉพาะองค์ประกอบ Health นับเป็นหัวใจสำคัญในยุคปัจจุบัน ที่สถานศึกษาต้องให้ความสำคัญต่อสุขภาพทั้งทางกาย ใจ และสุขภาพดิจิทัล เช่น ความปลอดภัยทางไซเบอร์ การใช้งานเทคโนโลยีอย่างสมดุล และการสร้างห้องเรียนที่เอื้อต่อการเรียนรู้อย่างมีความสุขและปลอดภัย
  จากกระบวนการดังกล่าว โรงเรียนสามารถจัดทำแผนงาน โครงการ และแบบฟอร์มการติดตามผลที่ชัดเจน ผ่านการมีส่วนร่วมของคณะกรรมการสถานศึกษา และผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง พร้อมทั้งสร้างรูปแบบการบริหารจัดการที่เป็นต้นแบบให้แก่สถานศึกษาอื่นต่อไป
การใช้ระบบ OBEC Content Center ให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุด จำเป็นต้องมีรูปแบบการบริหารที่เป็นระบบ มีการมีส่วนร่วม และมีกลไกสนับสนุนในทุกมิติ ซึ่ง PLC 5H Model คือรูปแบบการบริหารที่เหมาะสม เพราะเชื่อมโยงการพัฒนาครู สื่อ และผู้เรียน เข้าด้วยกันอย่างเป็นองค์รวม โดยมีรายละเอียดการดำเนินการในแต่ละ H ดังนี้:
1. Head (ความรู้ ความเข้าใจ)
วางแผน วิเคราะห์ สร้างองค์ความรู้
จัดอบรมครูเพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับ OBEC Content Center เช่น วิธีเข้าระบบ การค้นหา/สร้าง/แบ่งปันสื่อ
วิเคราะห์ความต้องการของผู้เรียน แล้วเลือกสื่อที่ตอบโจทย์
สนับสนุนให้ครูพัฒนาคลังสื่อเฉพาะของโรงเรียนที่สอดคล้องกับหลักสูตรสถานศึกษา
ผลที่ได้ ครูมีทักษะในการใช้คลังสื่อดิจิทัลอย่างถูกต้องและเหมาะสม
2. Heart (จิตวิญญาณความเป็นครู)
เสริมแรงจูงใจ ยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง
สร้างความตระหนักในบทบาทของครูในยุคดิจิทัล
ส่งเสริมให้ครูมีจิตบริการ ยินดีแบ่งปันสื่อที่ตนสร้างขึ้นแก่เพื่อนครู
ให้ความสำคัญกับการใช้ OBEC Content Center เพื่อพัฒนาผู้เรียน ไม่ใช่แค่ตามนโยบาย
ผลที่ได้ เกิดครูนักพัฒนา นักสร้างสรรค์ ที่พร้อมเปลี่ยนแปลงห้องเรียน
3. Hand (การลงมือทำจริง)
จัดกิจกรรม ทดลองใช้ แบ่งปันผล
นำคลังสื่อ OBEC Content Center ไปใช้ในการจัดกิจกรรม Active Learning เช่น แบบฝึกออนไลน์ เกมการเรียนรู้ วิดีโอประกอบการสอน
ครูแต่ละคนได้ออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้โดยบูรณาการสื่อจากระบบจริง
มีการสะท้อนผลหลังใช้สื่อ เช่น ความเข้าใจของนักเรียน ความยากง่ายของสื่อ ฯลฯ
ผลที่ได้ นักเรียนมีประสบการณ์การเรียนรู้ที่หลากหลายและมีคุณภาพ
4. Health (สุขภาวะและสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้)
เอื้อต่อการเรียนรู้ ปลอดภัย สมดุล
จัดห้องเรียนที่มีอุปกรณ์พร้อมสำหรับการเข้าถึงสื่อ (อินเทอร์เน็ต ทีวี แท็บเล็ต)
สร้างวินัยดิจิทัลให้นักเรียน เช่น การใช้สื่ออย่างปลอดภัย ไม่ลอกเลียนแบบ
ส่งเสริมการเรียนรู้แบบสมดุล ไม่เน้นออนไลน์เพียงอย่างเดียว
ผลที่ได้: ผู้เรียนเข้าถึงสื่ออย่างเท่าเทียม ปลอดภัย และมีคุณภาพชีวิตที่ดีในการเรียนรู้
5. Happy (ความสุขในการเรียนรู้และการสอน)
สร้างบรรยากาศแห่งความสุข ส่งเสริมความสำเร็จร่วมกัน
มอบรางวัล/ชื่นชมการใช้สื่อที่มีคุณภาพ
ใช้กระบวนการ PLC เพื่อแลกเปลี่ยนแนวปฏิบัติที่ดีและร่วมกันหาคำตอบ
ผลที่ได้ ครูและนักเรียนมีความสุขในการเรียนรู้ รู้สึกมีคุณค่าและอยากพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
การขับเคลื่อน OBEC Content Center โดยใช้ PLC 5H Model เป็นการบูรณาการระหว่าง การบริหารจัดการ ความรู้ ทัศนคติ การปฏิบัติจริง สุขภาวะ และความสุขในกระบวนการเรียนรู้ ซึ่งสามารถวัดผลได้ทั้งในเชิงคุณภาพและปริมาณ โดยมีระบบนิเทศติดตามประจำปีเป็นกลไกสนับสนุนให้ดำเนินการได้ต่อเนื่องและยั่งยืน
4.2 การสร้างการมีส่วนร่วม
โรงเรียนได้มีการออก คำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการและบุคลากรระดับสถานศึกษา ประกอบด้วยผู้บริหาร ครู และบุคลากรทางการศึกษา โดยมีการมอบหมาย บทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบอย่างชัดเจน ครอบคลุมด้านการวางแผน การบริหารจัดการ การใช้และพัฒนาสื่อ การนิเทศติดตาม และการประเมินผลการดำเนินงาน ทั้งในระดับโรงเรียนและกลุ่มสาระการเรียนรู้
4.3 รูปแบบหรือโมเดลของสถานศึกษาในการขับเคลื่อน
โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากำแพงเพชร เขต 1 ได้นำรูปแบบการบริหาร PLC 5H Model มาใช้ในการขับเคลื่อนระบบคลังสื่อ OBEC Content Center เพื่อพัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนรู้ให้เกิดความยั่งยืน โดยมีที่มาจากการสังเคราะห์แนวคิดทางวิชาการที่เกี่ยวข้อง อาทิ แนวคิดชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community: PLC) การจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) และหลักการบริหารแบบมีส่วนร่วม
ที่มาและความสำคัญ
  จากการศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการจำเป็นของโรงเรียน พบว่าครูยังขาดทักษะในการใช้เทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน และผู้เรียนยังมีโอกาสเข้าถึงสื่อการเรียนรู้ที่มีคุณภาพไม่เพียงพอ โดยเฉพาะในระดับปฐมวัยและประถมศึกษา การใช้คลังสื่อ OBEC Content Center จึงเป็นกลไกสำคัญในการเติมเต็มโอกาสการเรียนรู้ และจำเป็นต้องมีการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบ เพื่อให้การใช้สื่อดิจิทัลสามารถตอบสนองความหลากหลายของผู้เรียนได้อย่างแท้จริง
องค์ประกอบของ PLC 5H Model
  รูปแบบ PLC 5H Model ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบหลัก ซึ่งสังเคราะห์ขึ้นจากแนวคิดของ DuFour (2004), Hord (1997) และเพิ่มเติมให้สอดคล้องกับบริบทของโรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน ได้แก่:
1. Head (ปัญญา)
การส่งเสริมการใช้สื่ออย่างมีวิจารณญาณ มีเป้าหมาย มีแผนการ และสอดคล้องกับหลักสูตร
2. Heart (หัวใจ)
ความเอื้ออาทร ความร่วมมือระหว่างครูและผู้เรียน ส่งเสริมการเรียนรู้ด้วยหัวใจของความเป็นมนุษย์
3. Hand (ลงมือปฏิบัติ)
การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ผู้เรียนได้ลงมือทำจริง ค้นพบองค์ความรู้จากการปฏิบัติ
4. Health (สุขภาวะ)
การจัดสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและเอื้อต่อการเรียนรู้ ทั้งในด้านร่างกายและจิตใจ
5. Happy (ความสุข)
การสร้างบรรยากาศแห่งการเรียนรู้ที่สนุก สร้างสรรค์ ลดความเครียด เพิ่มแรงจูงใจให้ผู้เรียนอยากเรียนรู้ต่อเนื่อง
กระบวนการขับเคลื่อน
  โรงเรียนได้นำองค์ประกอบทั้ง 5 มาประยุกต์ใช้ในกระบวนการบริหารจัดการแบบ PLC ดังนี้:
P Planning: วางแผนร่วมกันโดยคณะกรรมการและครูผ่านกระบวนการ PLC เพื่อกำหนดเป้าหมายการใช้ OBEC Content Center ในระดับห้องเรียนและระดับโรงเรียน
L Learning: ส่งเสริมให้ครูได้เรียนรู้และพัฒนาทักษะผ่านชุมชนการเรียนรู้วิชาชีพ เช่น การอบรม การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การโค้ชชิ่ง
C Collaborative Action: สร้างเครือข่ายการเรียนรู้ภายในและภายนอกโรงเรียน เช่น การร่วมมือกับเขตพื้นที่ องค์กรภายนอก และครอบครัวนักเรียน
5H Integration: นำหลัก 5H มาผนวกในทุกขั้นตอนของการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ OBEC Content Center เป็นเครื่องมือหลัก
ความสอดคล้องกับบริบทของสถานศึกษา
  PLC 5H Model เป็นแนวทางที่เหมาะสมกับโรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน ซึ่งเป็นโรงเรียนขนาดกลางในชนบท มีทรัพยากรและบุคลากรที่จำกัด การบริหารแบบมีส่วนร่วมผ่านชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ และการใช้เทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้ จึงเป็นกลยุทธ์สำคัญที่ตอบสนองต่อวิสัยทัศน์ของโรงเรียน โรงเรียนคุณภาพ ส่งเสริมคุณธรรม นำความสุข ได้อย่างเป็นรูปธรรม
สรุป
  PLC 5H Model จึงเป็นทั้งเครื่องมือและแนวทางในการยกระดับคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน โดยเฉพาะในยุคดิจิทัล ผ่านการใช้ OBEC Content Center อย่างมีเป้าหมาย และสามารถขยายผลเป็นต้นแบบให้กับสถานศึกษาอื่น ๆ ได้
4.4 การใช้แนวทางในการขับเคลื่อนระบบ OBEC Content Center
โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากำแพงเพชร เขต 1 ได้ดำเนินงานขับเคลื่อนระบบคลังสื่อดิจิทัล OBEC Content Center อย่างเป็นรูปธรรม โดยมีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้เรียนให้สอดคล้องกับทักษะในศตวรรษที่ 21 และนโยบายการจัดการศึกษาของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนได้ออกแบบแนวทางการดำเนินงานโดยยึดหลักการของชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community: PLC) ควบคู่กับองค์ประกอบของ PLC 5H Model ซึ่งประกอบด้วย Head (ปัญญา) Heart (หัวใจ) Hand (ลงมือปฏิบัติ) Health (สุขภาวะ) และ Happy (ความสุขในการเรียนรู้) โดยมีการดำเนินการตามขั้นตอนที่ชัดเจน ดังนี้
  ขั้นที่ 1 โรงเรียนได้จัดประชุมคณะกรรมการสถานศึกษาและคณะครูเพื่อชี้แจงแนวทางการดำเนินงานตามนโยบายของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา และนำนโยบายสู่การปฏิบัติในรูปแบบแผนปฏิบัติการของสถานศึกษา โดยได้แต่งตั้งคณะกรรมการขับเคลื่อนการดำเนินงานที่ครอบคลุมทุกมิติ ได้แก่ คณะกรรมการวางแผนและพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้ คณะกรรมการส่งเสริมการใช้ OBEC Content Center คณะกรรมการนิเทศ ติดตาม และประเมินผล และคณะกรรมการส่งเสริมการมีส่วนร่วมจากภาคีเครือข่าย
โดยมอบหมายหน้าที่อย่างชัดเจนให้แต่ละคณะกรรมการมีบทบาทในการวางแผน ดำเนินการ ติดตาม และประเมินผลร่วมกัน
  ขั้นที่ 2 โรงเรียนได้จัดประชุม PLC ระดับโรงเรียน เพื่อให้ครูทุกคนมีส่วนร่วมในการกำหนดแนวทางการใช้ OBEC Content Center ในการจัดการเรียนรู้ พร้อมทั้งจัดทำแผนการสอนที่บูรณาการสื่อดิจิทัลเข้ากับบทเรียน และสอดคล้องกับบริบทของผู้เรียน โดยครูในแต่ละระดับชั้นได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้และจัดทำแผนร่วมกัน อันเป็นการสร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้ในหมู่ครูอย่างเป็นระบบ
  นอกจากนี้ โรงเรียนยังได้ส่งเสริมให้ครูพัฒนาศักยภาพด้านเทคโนโลยีและการจัดการเรียนรู้เชิงรุก โดยจัดกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการ เช่น การใช้คลังสื่อ OBEC Content Center อย่างสร้างสรรค์ การออกแบบหน่วยการเรียนรู้แบบ Active Learning รวมถึงกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้แบบ ครูสอนครู เพื่อพัฒนาทักษะของครูอย่างต่อเนื่องและมีความยั่งยืน
  ขั้นที่ 3 การนำไปใช้จริง โรงเรียนได้ส่งเสริมให้ครูใช้ OBEC Content Center ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในห้องเรียนอย่างเป็นระบบ โดยยึดหลักการของ 5H ได้แก่ Head: ใช้สื่ออย่างมีวิจารณญาณและตรงตามวัตถุประสงค์, Heart: สร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างครูกับนักเรียน, Hand: จัดกิจกรรมที่ให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง, Health: จัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ทั้งร่างกายและจิตใจ, และ Happy: สร้างความสุขในการเรียนรู้เพื่อจูงใจให้นักเรียนมีความกระตือรือร้น
  ขั้นที่ 4 การติดตามและประเมินผล โรงเรียนได้จัดให้มีการนิเทศภายใน โดยคณะกรรมการนิเทศ ติดตาม และประเมินผล ได้ลงพื้นที่ห้องเรียนเพื่อสังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ตรวจสอบแผนการสอน การใช้คลังสื่อ และประเมินผลลัพธ์ของนักเรียนในด้านทักษะ ความสามารถ และเจตคติที่เกิดขึ้นจากการเรียนรู้ ทั้งนี้ได้มีการรวบรวมข้อเสนอแนะและจัดประชุมสะท้อนผลเพื่อนำไปปรับปรุงพัฒนาการดำเนินงานในรอบต่อไป
ขั้นที่ 5 การปรับปรุงหรือพัฒนาคุณภาพ (Reflection & Improvement)
  ภายหลังการดำเนินงาน โรงเรียนได้ดำเนินการวิเคราะห์ข้อมูลจากการนิเทศ ติดตาม และประเมินผล เพื่อสะท้อนกลับ (reflection) และระบุจุดแข็ง จุดที่ควรปรับปรุง และแนวทางพัฒนาต่อไป โดยมีการจัดประชุม PLC ภายในเพื่อนำข้อมูลจากการประเมินผลของครูและผู้เรียนมาใช้ในการวางแผนครั้งถัดไป รวมถึงรวบรวม Best Practice เพื่อใช้เป็นแนวทางให้กับครูทั้งโรงเรียน และพัฒนาแนวทางการใช้ OBEC Content Center ให้ตอบสนองต่อความต้องการจำเป็นของผู้เรียนได้ดียิ่งขึ้น
  จากการดำเนินงานตามแนวทางดังกล่าว ส่งผลให้การจัดการเรียนรู้ของโรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจนมีความทันสมัย มีคุณภาพ สอดคล้องกับวิถีชีวิตของผู้เรียนในยุคดิจิทัล และสอดรับกับนโยบายของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานในด้านการพัฒนาคลังสื่อดิจิทัลเพื่อคุณภาพการศึกษาอย่างแท้จริง
การใช้แนวทางในการขับเคลื่อนระบบ OBEC Content Center
5. การพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา
5.1 การอบรมพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษาให้ใช้ระบบ OBEC Content Center
โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน ให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับการพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา เพื่อยกระดับคุณภาพการจัดการเรียนรู้ โดยเฉพาะการส่งเสริมการใช้สื่อ เทคโนโลยี และแหล่งเรียนรู้ดิจิทัลในรูปแบบ OBEC Content Center ให้สอดคล้องกับนโยบายของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน และแนวทางของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากำแพงเพชร เขต 1 โรงเรียนจึงได้กำหนดแผนการพัฒนาครูอย่างเป็นระบบและมีลำดับขั้นตอนที่ชัดเจน
  แผนพัฒนาครูของโรงเรียนมีจุดมุ่งหมายในการส่งเสริมให้ครูสามารถบูรณาการสื่อดิจิทัลเข้ากับกระบวนการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะในศตวรรษที่ 21 ของผู้เรียน โดยโรงเรียนได้ดำเนินการหลากหลายรูปแบบ ได้แก่ การจัดอบรมภายในโรงเรียน การจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (PLC) ระหว่างกลุ่มสาระ การจัดอบรมร่วมกับเครือข่ายสถานศึกษา ตลอดจนการส่งเสริมให้ครูเข้าร่วมกิจกรรมการพัฒนาระดับเขตพื้นที่การศึกษา
  โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในวันที่ 17 มิถุนายน พ.ศ. 2567 โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจนได้ส่งครูและบุคลากรทางการศึกษาเข้าร่วม กิจกรรมอบรมและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทางวิชาชีพ ในหัวข้อ การใช้คลังสื่อเทคโนโลยีดิจิทัล OBEC Content Center เพื่อการจัดการเรียนรู้เชิงรุก ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ซึ่งจัดโดย สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากำแพงเพชร เขต 1 หลังการพัฒนา โรงเรียนมีระบบการ ติดตามผลการนำไปใช้จริงในห้องเรียน ผ่านกระบวนการนิเทศภายใน การสังเกตการสอน การวิเคราะห์แผนการจัดการเรียนรู้ และการสัมภาษณ์สะท้อนผลของครูและนักเรียน ซึ่งผลการติดตามพบว่า ครูมีความสามารถในการออกแบบการเรียนรู้โดยใช้ OBEC Content Center อย่างเหมาะสมมากขึ้น
5.2 ครูแกนนำด้านการใช้ระบบ OBEC Content Center
โรงเรียนมี ครูแกนนำหลักเพียงหนึ่งคน คือ นายณัฐวัฒน์ นางงาม รองผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน ซึ่งเป็นผู้มีประสบการณ์ในการขับเคลื่อนนโยบายด้านเทคโนโลยีการศึกษา และมีความสามารถในการใช้ระบบ OBEC Content Center อย่างเชี่ยวชาญ ได้รับการยอมรับจากสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาให้ทำหน้าที่เป็น วิทยากรในระดับเครือข่ายและระดับเขตพื้นที่ เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้และเป็นที่ปรึกษาในการจัดการเรียนรู้ด้วยคลังสื่อดิจิทัลให้แก่สถานศึกษาอื่น ๆ
  นอกจากนั้น โรงเรียนได้มีการออก คำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการที่ปรึกษาของโรงเรียน อย่างเป็นทางการ เพื่อทำหน้าที่สนับสนุน ส่งเสริม และกำกับดูแลการดำเนินงานด้านเทคโนโลยีดิจิทัล และนวัตกรรมการเรียนรู้ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
5.3 ชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC)
โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจน ให้ความสำคัญกับการพัฒนาวิชาชีพครูอย่างเป็นระบบ โดยยึดหลักแนวคิดของชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community: PLC) เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ โรงเรียนได้กำหนดให้มี กิจกรรม PLC เป็นประจำทุกวันอังคารของสัปดาห์ ภายหลังเสร็จสิ้นกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อให้สามารถแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ปรับปรุงแผนการสอน วิเคราะห์ผลการเรียนรู้ของนักเรียน รวมถึงร่วมกันพัฒนาสื่อการเรียนรู้ โดยเฉพาะการใช้ OBEC Content Center และเทคโนโลยีดิจิทัลในการจัดการเรียนรู้อย่างเหมาะสม กิจกรรม PLC ดังกล่าวมีรูปแบบที่หลากหลาย ได้แก่ การนำเสนอแนวปฏิบัติที่ดี (Best Practice) การจัดเวทีสะท้อนผลการเรียนรู้ของครูและนักเรียน การวิเคราะห์สื่อและแหล่งเรียนรู้ รวมถึงการร่วมกันออกแบบหน่วยการเรียนรู้ (Lesson Study) โดยมีผู้บริหารสถานศึกษาและครูแกนนำด้านเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้ร่วมเป็นพี่เลี้ยง (Mentor) โรงเรียนบ้านเกาะน้ำโจนจะยังคงส่งเสริมให้ชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเป็นวัฒนธรรมองค์กรที่เข้มแข็ง เพื่อพัฒนาวิชาชีพครูให้มีคุณภาพ และส่งต่อประสบการณ์ที่ดีในการเรียนรู้แก่ผู้เรียนอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
ค้นหาทุกอย่างในเว็บครูบ้านนอก :
ตั้งกระทู้คำถามใหม่
กลับหน้าที่แล้ว
