การวิจัยเรื่อง รูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา
ผู้วิจัย นายนิเวช อินสุวอ ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา
วิทยฐานะ ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาชำนาญการพิเศษปีการศึกษา 2567
บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่องรูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development)แบบผสมผสาน (Mixed-Methods)ของการวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Approach) และเชิงคุณภาพ(Qualitative Approach) โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพเป็นการวิจัยหลัก มีวัตถุประสงค์ของการวิจัยเพื่อ
1) เพื่อศึกษาองค์ประกอบและแนวทางการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา
2) เพื่อสร้างและตรวจสอบรูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา
3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา
4) เพื่อประเมินรูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา และ
5) เพื่อเผยแพร่ผลการใช้รูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา
ประชากร ได้แก่ ผู้บริหารการศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาและหัวหน้าฝ่ายงาน 4 ฝ่ายงาน ของโรงเรียนมัธยม 18 โรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสังเคราะห์ 1 ฉบับ แบบสัมภาษณ์จำนวน 1 ฉบับ แบบประเมินความเหมาะสม 1 ฉบับคู่มือแนวทางพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา 1 ฉบับแบบประเมินความเป็นไปได้และความเป็นประโยชน์ 1 ฉบับ และแบบตอบรับสถิติพื้นฐาน ได้แก่ การวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ค่าความถี่ (Frequency) ค่าร้อยละ (Percentage) ค่าเฉลี่ย (Mean) และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)
ผลการวิจัยพบว่า
1. ศึกษาองค์ประกอบและแนวทางการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา พบว่า จำนวนองค์ประกอบและแนวทางการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา จำนวน 3 ด้าน 11 องค์ประกอบ 55 แนวทาง การพัฒนาประกอบด้วย ด้านปัจจัยนำเข้า ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ มีแนวทางการพัฒนา 50 แนวทางด้านกระบวนการ ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ มีแนวทางการพัฒนา 5 แนวทาง ด้านผลผลิตประกอบด้วย 2 องค์ประกอบ
2. การสร้างและตรวจสอบรูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา พบว่า รูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา ประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก 3 ด้าน ได้แก่
1) ด้านปัจจัยนำเข้าประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ได้แก่
1.1) ด้านการพัฒนาด้านกายภาพ
1.2) ด้านการพัฒนาคุณภาพครูและบุคลากรทางการศึกษา
1.3) ด้านการพัฒนาผู้บริหารสถานศึกษา
1.4) ด้านการพัฒนาผู้เรียน
2) ด้านกระบวนการ ประกอบด้วย การวางแผน (Plan) การดำเนินการ (Do) การตรวจสอบ (Check)การปรับปรุง (Act) และ การทบทวน (Review)
3) ด้านผลผลิต ประกอบด้วย 2 องค์ประกอบ ได้แก่ คุณภาพผู้เรียน และความสำเร็จของวิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice) โดยมีผลการประเมินความเหมาะสมของรูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยามีความเหมาะสมในระดับมาก
3 ทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา พบว่า โรงเรียนมัธยมศึกษาในสังกัดเขตพื้นการศึกษามัธยมศึกษาพะเยาจำนวน 18โรงเรียน ขับเคลื่อนโรงเรียนแห่งความสุขโดยใช้คู่มือแนวทางพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยาคิดเป็นร้อยละ 100 ในด้านความสำเร็จของวิธีการ ปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice) ในแต่ละมาตรฐาน พบว่า
3.1) มาตรฐานคุณภาพภายนอก ได้แก่โรงเรียนแม่ใจวิทยาคม โรงเรียนพะเยาประสาธน์วิทย์ โรงเรียนถ้ำปินวิทยาคม โรงเรียนปงรัชดาภิเษก โรงเรียนเชียงคำวิทยาคม และโรงเรียนฝายกวางวิทยาคม
3.2) มาตรฐานคุณภาพด้านครูและบุคลากรทางการศึกษา ได้แก่ โรงเรียนเชียงม่วนวิทยาคม โรงเรียนพญาลอวิทยาคม และโรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม
3.3) มาตรฐานคุณภาพด้านผู้บริหารสถานศึกษา ได้แก่ โรงเรียนภูซางวิทยาคม โรงเรียนขุนควรวิทยาคม และโรงเรียนจุนวิทยาคม และ
3.4) มาตรฐานด้านผู้เรียนทุกระดับ ได้แก่ โรงเรียนพะเยาพิทยาคม โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ พะเยา โรงเรียนดงเจนวิทยาคม โรงเรียนฟากกว๊านวิทยาคม โรงเรียนงำเมืองวิทยาคม และโรงเรียนปงพัฒนาวิทยาคม
4. ประเมินรูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา พบว่า รูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยามีความเป็นไปได้อยู่ในระดับมากที่สุด และมีความเป็นประโยชน์อยู่ในระดับมากที่สุด
5. เผยพร่การผลการใช้รูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา พบว่า มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้การใช้รูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยาของโรงเรียนมัธยมศึกษาทั้ง 18 โรงเรียนคิดเป็นร้อยละ 100 และได้รับแบบตอบรับการเผยแพร่ผลงานการใช้รูปแบบการพัฒนาโรงเรียนแห่งความสุขของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพะเยา ทั้ง 10 เขต คิดเป็นร้อยละ 100