1. ความมาและความสำคัญของผลงาน
ยาเสพติดในสังคมไทยมีมาช้านาน ซึ่งปัจจุบันกำลังแพร่ระบาดและขยายไปทั่วประเทศมากขึ้น และก่อให้เกิดปัญหาสังคมขึ้นมามากมาย ปัญหายาเสพติดเป็นปัญหาที่เป็นภัยร้ายแรงต่อสุขภาพกาย และสุขภาพจิตส่งผลกระทบต่อสังคม เศรษฐกิจ บั่นทอนความเจริญของประเทศชาติ โดยมากผู้ติดยามักเริ่มด้วยความอยากรู้ ความอยากลอง และความคึกคะนองเป็นส่วนใหญ่ อีกทั้งสภาพแวดล้อม สังคม และค่านิยมในกลุ่มเป็นแรงผลักดันอีกชั้นหนึ่ง ประกอบกับการหาซื้อได้ง่ายทำให้จำนวนผู้ติดยาเพิ่มมากขึ้นถึงแม้ จะถูกบรรจุลงในวาระแห่งชาติก็ตามแต่ก็ยังมีข่าวออกมาให้เห็นกันอยู่ตลอด ซึ่งล้วนก่อความเสียหาย ให้กับประเทศชาติทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นการปล้นชิงหรืออาชญากรรม ล้วนนำมาซึ่งความสูญเสีย
กลุ่มเยาวชนจะติดยาเสพติดมากกว่ากลุ่มคนกลุ่มอื่น และที่น่าเป็นห่วงมากก็คือ ยาเสพติดกำลัง แพร่ระบาดสู่เด็กนักเรียน ซึ่งสาเหตุอาจเป็นเพราะเกิดจากถูกเพื่อนชักจูงให้ลองเสพ อยากรู้ อยากลอง ถูกล่อลวง และสาเหตุสำคัญอีกประการหนึ่งคือการขาดความอบอุ่นในครอบครัว พ่อแม่ไม่มีเวลาให้ ปัญหาพ่อแม่หย่าร้างกัน ผู้ปกครองไม่ได้สนใจดูแลหรือเป็นที่พึ่งของเด็กได้ เด็กเกิดความว้าเหว่ไม่รู้จะปรึกษาใคร เลยหันไปพึ่งพายาเสพติดหรือเป็นเป้าล่อให้กับผู้ไม่ปรารถนาดี
ยาเสพติดที่เเพร่ระบาดในประเทศไทยมีมากมายหลายชนิด ประกอบด้วย ฝิ่น เฮโรอีน กัญชา ยาบ้า สารระเหย โคเคน ยาอี เเละวัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทบางชนิด เช่น จำพวกยานอนหลับ อย่างไรก็ตาม สำหรับการเเพร่ระบาดเเล้ว ตัวยาหลักคือ ฝิ่น เฮโรอีน กัญชา ยาบ้า สารระเหย โคเคนซี่ ยาเค โดยฝิ่นเเละเฮโรอีน เคยเป็นยาเสพติดที่เเพร่ระบาดรุนเเรงในอดีต เเต่ปัจจุบันลดระดับลง ฝิ่นคงในเเพร่ระบาดเฉพาะกลุ่มชาวเขา เฮโรอีนเเพร่ระบาดในกลุ่มเสพเดิม ตัวยาที่เเพร่ระบาดมากเเละมีปัญหาในระดับรุนเเรง คือ ยาบ้า ซึ่งเเพร่กระจายเป็นวงกว้าง โดยเฉพาะในกลุ่มเยาวชน นักเรียนนักศึกษา สำหรับโคเคน เเละยาเค การเเพร่ระบาดจำกัดอยู่เฉพาะกลุ่มเยาวชน ผู้ใช้ในสถานบันเทิง เเละกลุ่มวัยรุ่นที่มีฐานะดี ส่วนสารระเหยจะเเพร่ระบาดในกลุ่มเด็กนอกสถานศึกษา ส่วนใหญ่จะอยู่ในพื้นที่ภาคอีสาน
การเป็นทางผ่านยาเสพติด การที่ประเทศไทยมีส่วนที่ติดกับสามเหลี่ยมทองคำ เเละการคมนาคมภายในประเทศมีความสะดวก โดยเฉพาะการขนส่งทางบกเเละทางอากาศ จึงมีการลักลอบลำเลียงยาเสพติด ทั้งที่อเมริกา ออสเตรเลีย เเละยุโรป นอกจากนั้นเเล้ว ยังมีการลักลอบลำเลียงกัญชาจากทางภาคอีสานมายังกรุงเทพ ส่งไปต่างประเทศ โดยทางเรือหรือส่งลงทางใต้ไปยังประเทศมาเลเซีย เเละต่อไปยังประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ญี่ปุ่น อเมริกา เเละประเทศในยุโรป บางประเทศ
สำหรับโรงเรียนขามทะเลสอวิทยาเป็นโรงเรียนขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ในพื้นที่อำเภอขามทะเลสอซึ่งจากข้อมูลสถิติเกี่ยวกับคดียาเสพติดของสถานีตำรวจภูธรอำเภอขามทะเลสอมีสถานการณ์ที่ค่อนข้างน่าเป็นห่วงเนื่องจากสภาวะเศรษฐกิจและการแพร่ระบาดของยาเสพติดที่เยาวชนสามารถเข้าถึงได้โดยง่าย ปัญหาของนักเรียนที่พบจะเป็นเรื่องของความขาดแคลน ด้อยโอกาส ซึ่งอาจก่อให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับยาเสพติดได้ ในอนาคต ความเหลื่อมล้ำทางรายได้ระหว่างคนจนกับคนรวยทำให้เกิดความเสี่ยง และเกิดปัญหาต่าง ๆ ตามมาไม่ว่าจะเป็นอาชญากรรม การแพร่ระบาดของสิ่งเสพติด ซึ่งนับวันจะทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น ซึ่งถ้าหากไม่ดำเนินการป้องกันจริงจัง ไม่มีการรณรงค์ให้ความรู้เกี่ยวกับโทษและพิษภัยของยาเสพติดไปให้ทั่วถึงหรือมีแผนงานโครงการรองรับแล้ว การพัฒนาการป้องกันยาเสพติดก็จะเป็นไปอย่างล่าช้าไม่ทันการณ์ ทางโรงเรียนได้ดำเนินการป้องกันตามยุทธศาสตร์โครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ภายใต้ 5 มาตรการ คือ มาตรการป้องกัน มาตรการค้นหา มาตรการรักษา มาตรการเฝ้าระวังและมาตรการบริหารจัดการและยุทธศาสตร์ 4 ต้อง 2 ไม่ คือ ต้องมียุทธศาสตร์ ต้องมีแผนยาเสพติด ต้องมีระบบงานรองรับยุทธศาสตร์ ต้องมีเครือข่ายการทำงาน และ 2 ไม่คือ ไม่ปกปิดข้อมูลและไม่ไล่นักเรียนออกจากระบบการศึกษา และเป็นโรงเรียนที่ปราศจากบุหรี่ แอลกอฮอล์ ยาเสพติด และอบายมุขต่าง ๆ ได้ อย่างยั่งยืน
จากปัญหาสถานการณ์ยาเสพติดในพื้นที่โดยรอบของโรงเรียนขามทะเลสอวิทยา จะเห็นได้ว่าปัญหายาเสพติดเป็นปัญหาที่อาจมีการส่งผลกระทบมาถึงโรงเรียนหรือชุมชนของเราได้ ดังนั้นโรงเรียนขามทะเลสอ- วิทยาและชุมชนในเขตพื้นที่บริการได้ตระหนักเห็นความสำคัญและคำนึงถึงปัญหาดังกล่าว จึงหาแนวทางและวิธีการในการป้องกันและแก้ปัญหาร่วมกับหน่วยงานราชการอื่นหรือชุมชน โดยการเฝ้าระวังการรณรงค์ต่อต้านรวมทั้งการแก้ปัญหาการแพร่ระบาดของยาเสพติดและอบายมุขในพื้นที่ โรงเรียนขามทะเลสอวิทยา จึงได้ดำเนินการตามโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขประจำปีการศึกษา 2566 โดยโรงเรียนขามทะเลสอวิทยาได้ยกระดับความเข้มข้นของการดำเนินงานเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของโครงการ นำไปสู่เป้าหมายสูงสุดคือการยกระดับเป็นสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ผลงานดีเด่นระดับเพชร ประจำปีการศึกษา 2567 โดยใช้นวัตกรรมหรือผลการปฏิบัติงานที่เป็นเลิศ (Best Practice) คือ “การพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ปลอดภัยจากยาเสพติดและอบายมุขโดยใช้วิธีการดำเนินงานตามแบบ KHAMSO Model”