รายละเอียดเอกสารการนำเสนอผลงานนวัตกรรม
1. ความสำคัญของผลงานนวัตกรรมที่นำเสนอ
ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 มาตรา 7 กล่าวถึง ความมุ่งหมายและหลักการจัดการศึกษาว่า ในกระบวนการเรียนรู้ ต้องมุ่งปลูกฝังจิตสำนึกที่ถูกต้อง เกี่ยวกับการเมืองการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข รู้จักรักษาและส่งเสริมสิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ ความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาค และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ มีความภาคภูมิใจความเป็นไทย รู้จักรักษาผลประโยชน์ส่วนรวมและของประเทศชาติ รวมทั้งส่งเสริม ศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรมของชาติ การกีฬา ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทย และความรู้อันเป็นสากล ตลอดจนอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีความสามารถในการประกอบอาชีพ รู้จักพึ่งตนเอง มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ใฝ่รู้และเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้การปลูกฝังและพัฒนานักเรียนให้มีลักษณะอันพึงประสงค์ตามความมุ่งหมายและหลักการจัดการศึกษา เป็นกิจกรรมสำคัญในการส่งเสริมให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้บทบาทหน้าที่ความเป็นพลเมืองและวิถีประชาธิปไตย ได้แก่ คารวะธรรม สามัคคีธรรม ปัญญาธรรม รวมทั้งหลักธรรมาภิบาล การมีจิตอาสาและพัฒนาตนเองได้อย่างเต็มศักยภาพ มุ่งเน้นให้นักเรียน คิดเป็น ทำเป็น แก้ปัญหาเป็น เพื่อเป็นสมาชิกที่ดีของสังคมตามบทบาทและหน้าที่ของตน
กระทรวงศึกษาธิการ มีนโยบายส่งเสริม สนับสนุนการพัฒนาให้ผู้เรียนสามารถพัฒนากระบวนการคิด คิดวิเคราะห์ให้มีเวลาในการทำกิจกรรมเพื่อพัฒนาความรู้ ความสามารถ ทักษะและประสบการณ์ ปลูกฝังค่านิยมหลัก คุณธรรม จริยธรรม สร้างวินัย จิตสำนึก ความรับผิดชอบต่อสังคม การยึดมั่นในสถาบัน ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และความภาคภูมิใจในความเป็นไทย ด้วยการส่งเสริม สนับสนุนให้มีกิจกรรมพัฒนาคุณภาพผู้เรียน ให้เป็นผู้ที่มีทักษะกระบวนการคิดอย่างเป็นระบบเป็นผู้มีความรู้ความสามารถ ทักษะและประสบการณ์ จากการเรียนรู้และปฏิบัติจริงโดยสนับสนุนให้โรงเรียนจัดสรรเวลาจัดกิจกรรมให้กับนักเรียน
โรงเรียนพิพัฒน์ราษฎร์บำรุง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 1 จึงมีแนวคิดในการส่งเสริมเพื่อพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ เพื่อใช้เป็นแนวทางในการดำเนินงานเพื่อการพัฒนา ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ สนองนโยบายกระทรวงศึกษาธิการและสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ตามโครงการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม คุณลักษณะอันพึงประสงค์และค่านิยมของชาติและการบูรณาการพัฒนาคุณภาพผู้เรียนให้สอดคล้องกับการจัดการศึกษาตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานและ หลักสูตรสถานศึกษาด้วยการปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรมที่ดีงามแก่นักเรียน โดยการจัดกิจกรรมส่งเสริมสนับสนุนนักเรียนให้เป็นผู้มีคุณธรรม ตามอัตลักษณ์ของโรงเรียนเด็กดี มีความรู้ และคุณธรรมเป้าหมายโรงเรียนคุณธรรม รับผิดชอบ มีวินัย จิตอาสา
2. จุดประสงค์และเป้าหมาย
2.1 จุดประสงค์
2.1.1 เพื่อปลูกฝังให้นักเรียนมีคุณธรรม จริยธรรม มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามสถานศึกษากำหนด
2.1.2 เพื่อบูรณาการส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์และคุณธรรมอัตลักษณ์กับการจัดการเรียนรู้ตามหลักสูตรสถานศึกษา
2.2 เป้าหมาย
นักเรียนร้อยละ 80 มีคุณธรรม จริยธรรม ตามคุณลักษณะอันพึงประสงค์และคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน
3. กระบวนการผลิตนวัตกรรม
ศึกษานโยบายและยุทธศาสตร์ของกระทรวงศึกษาธิการ กลยุทธ์สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (การบริหารสถานศึกษาตามแนวทางการปฏิรูปการศึกษา) นโยบายสถานศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง 2560) และยุทธศาสตร์ในการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมกำหนดทิศทางในการดำเนินงาน และกรอบเวลา ในการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม เพื่อกำหนดโครงการ กิจกรรมและงบประมาณ จัดทำแผนปฏิบัติการประจำปีเพื่อเสนอขอความเห็นชอบ และดำเนินการตามกระบวนการ WSSARE
PDCA คือ วงจรบริหารงานคุณภาพ ประกอบไปด้วย 4 ขั้นตอน Plan-Do-Check-Act เป็น
กระบวนการที่ใช้ปรับปรุงการทำงานขององค์กรอย่างเป็นระบบ โดยมีเป้าหมายเพื่อแก้ปัญหาและเกิดการ
พัฒนาอย่างต่อเนื่อง
W= World citizen (การเป็นพลโลก) บุคคลที่เป็นสมาชิกคนหนึ่งของชุมชนโลก ที่ยอมรับความหลากหลายทางวัฒนธรรมและค่านิยม มีความยุติธรรม มีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม และพร้อมที่จะมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหา
S = success (ความสำเร็จ) ในการที่จะประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ได้นั้น จะต้องตั้งเป้าหมายให้ชัดเจน เป้าหมายช่วยกำหนดทิศทางวางแผนที่จะนำไปสู่ประสบความสำเร็จได้อย่างชัดเจนยิ่งขึ้น
S= Social learning (สังคมแห่งการเรียนรู้) เป็นการเปิดโอกาสให้ผู้เรียน ได้ศึกษาค้นคว้าจากแหล่งเรียนรู้ ที่หลากหลายด้วยตนเอง ทั้งในลักษณะการศึกษาดูงานทั้งภายในภายนอกการมีส่วนร่วมในกิจกรรม และการสืบค้นข้อมูลความรู้ต่าง ๆอย่างหลากหลาย นำไปสู่โรงเรียนเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้
A = achievement (การมุ่งผลสัมฤทธิ์) คือการปฏิบัติเพื่อให้ได้ผลงานตามเป้าหมายที่กำหนด นั่นหมายถึงคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และคุณธรรมเป้าหมายที่ต้องการให้เกิดแก่ผู้เรียน รับผิดชอบ มีวินัย และจิตอาสา
R= Responsibility (ความรับผิดชอบ) ความสามารถในการกำกับตนเอง กำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์ และการประเมินผลการปฏิบัติงานของตัวเองอย่างมีวิจารณญาณ เป็นทักษะส่วนบุคคลที่ทุกคนจำเป็นต้องมี
E= Evaluation (การวัดผลและประเมินผล) เป็นการติดตามผลการดำเนินงาน โดยการวัดและประเมินผล ในลักษณะของการนิเทศ/ประเมิน โดยผู้ที่เกี่ยวข้อง ผู้ปกครอง และนักเรียน และนำผลการประเมินเสนอต่อที่ประชุมวิชาการ ซึ่งถือว่าเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
การดำเนินงานตามกิจกรรม
การลงมือปฏิบัติเพื่อบรรลุเป้าหมายการเปลี่ยนแปลงตามคุณลักษณะอันพึงประสงค์(คุณธรรมอัต
ลักษณ์)ดำเนินกิจกรรมพัฒนาคุณธรรมให้แก่ผู้เรียนตามกรอบกระบวนการ WSSARE MODEL เน้นกระบวนการมีส่วนร่วมของทุกคนทุกฝ่ายงานที่เกี่ยวข้องในโรงเรียน โดยบูรณาการโครงการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมที่มีอยู่ตามแผนปฏิบัติการของโรงเรียน มาใช้เป็นเครื่องมือให้ทุกคนมีส่วนร่วมในการส่งเสริมให้เกิดคุณธรรมอัตลักษณ์หรือคุณธรรมเป้าหมาย รับผิดชอบ มีวินัย จิตอาสา
โรงเรียนได้มีการจัดโครงการและกิจกรรม เพื่อพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน เช่น
โครงการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม โดยจัดให้มีกิจกรรมวันสำคัญต่างๆ ในสถานศึกษาและนอกสถานศึกษา
จัดให้มีจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน และแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นกับผู้เรียนกลุ่มเสี่ยง และ กลุ่มมีปัญหา โดยการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ผู้เรียน และกำหนดให้ผู้เรียนปฏิบัติกิจกรรมสาธารณะประโยชน์ ใช้กิจกรรมสาธารณะประโยชน์ในการเพิ่มคะแนนพฤติกรรม หรือ การซ่อมเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ จัดกิจกรรมรักการอ่าน กิจกรรมคุณธรรม ต้านทุจริต กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน โดยครูผู้สอนและครูที่ปรึกษาในทุกสัปดาห์
การบูรณาการการเรียนการสอนในชั้นเรียน และกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน โดยจัดทำแผนการจัดการ
เรียนรู้บูรณาการคุณธรรม ตามคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8 ประการของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้น
พื้นฐาน พ.ศ. 2551 ผ่านกิจกรรมการเรียนการสอน รวมทั้งรายวิชาเพิ่มเติม และการศึกษาค้นคว้าด้วย
ตนเอง ดำเนินการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน โดยบูรณาการคุณธรรมเชื่อมโยงสู่กิจกรรมลูกเสือ-ยุวกาชาด
กิจกรรมชุมนุม ให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ อย่างหลากหลาย เช่นการฝึกระเบียบแถว กิจกรรม
บำเพ็ญประโยชน์ และกิจกรรมจิตอาสา และเพื่อให้บรรลุเป้าหมายคุณธรรมอัตลักษณ์ที่กำหนดไว้ โรงเรียน
ได้มีการดำเนินการ นิเทศ กำกับ ติดตาม ประเมินผลการดำเนินงาน และจัดทำรายงานผลการปฏิบัติงานอย่าง
ต่อเนื่องและสม่ำเสมอ
4. ผลการดำเนินการ/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ
นักเรียนมีพฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกที่กำหนดในตารางคุณธรรมอัตลักษณ์หรือตามกรอบแนวคิดโรงเรียน
คุณธรรม สพฐ. ไม่น้อยกว่า ร้อยละ 80ด้านคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนโรงเรียนมีกระบวนการพัฒนาคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนโดยจัดหลักสูตรการเรียนรู้ที่มีความสอดคล้องกับบริบทของชุมชน จัดการศึกษาสนับสนุนให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ เพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียนให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ทั้ง กาย ใจ สติปัญญา มีคุณธรรมจริยธรรม สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข ตามที่หลักสูตรสถานศึกษากำหนด ซึ่งสอดคล้องกับ พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545
ประโยชน์ที่ได้รับ
การนำนวัตกรรม WSSARE MODEL มาใช้เป็นเครื่องมือให้ทุกคนมีส่วนร่วมในการส่งเสริมให้เกิด
คุณธรรมอัตลักษณ์หรือคุณธรรมเป้าหมาย รับผิดชอบ มีวินัย จิตอาสา โดยดำเนินการการออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้ และกิจกรรมการเรียนรู้ที่บูรณาการคุณธรรม อัตลักษณ์ เชื่อมโยงในเนื้อหาสาระวิชา คุณลักษณะอันพึงประสงค์ จุดประสงค์การเรียนรู้ ในการะบวนการประเมินผลการจัดการเรียนรู้ หรือการจัดกิจกรรมการสอนแบบโครงงาน Project Based Learning: PBL นวัตกรรมและงานวิจัยของครูที่นำมาแก้ปัญหาในชั้นเรียน กระบวนการในการสนับสนุนให้นักเรียนได้ทำกิจกรรมและนำรูปแบบของกิจกรรมมาเป็นนวัตกรรมในการจัดการเรียนรู้ จนเกิดเป็นแหล่งเรียนรู้ภายในห้องเรียน เช่น การสร้างสรรค์ชิ้นงานจากกระบวนเรียนรู้มาใช้ให้เกิดประโยชน์ มีการนำชิ้นงานมาจัดนิทรรศการภายในห้องเรียน จัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนเพื่อส่งเสริมความมีวินัย ความรับผิดชอบ และมีจิตอาสา
นักเรียนได้มีนวัตกรรมที่ส่งเสริมโรงเรียนคุณธรรม เช่น นวัตกรรมที่ได้เกิดจากผลของการดำเนิน
กิจกรรมคืนคุณธรรมสู่ห้องเรียน ที่นักเรียนได้ร่วมกันทำ โครงงานคุณธรรม และมีโครงงานที่ได้รับรางวัล
จากการแข่งขันโครงงานคุณธรรม กิจกรรมที่ครูได้รับรางวัล เช่น รางวัลครูดีไม่มีอบายมุข รางวัล ๑๐,๐๐๐
คุรุชน คนคุณธรรม
5. ปัจจัยไปสู่ความสำเร็จ
โรงเรียนใช้กระบวนการการมีส่วนร่วมเข้ามาเป็นกลไกในการขับเคลื่อน โดยเปิดโอกาสให้ทุกกลุ่มมี
ส่วนร่วมในการให้ข้อมูลร่วมกันคิด ร่วมกันทำ ร่วมกันแก้ปัญหา ทุกคนในโรงเรียนมีส่วนร่วมในกระบวนการ
ขับเคลื่อนกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมในรูปแบบต่างๆ โดยใช้แผนพัฒนาโรงเรียน แผนปฏิบัติการเป็น
เครื่องมือในการปฏิบัติการทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษา เพื่อนำไปสู่การพัฒนาและปรับเปลี่ยน
พฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ โดยวิธีการต่อไปนี้ ดังนี้
1. สร้างความตระหนักรู้ ความเข้าใจให้กับ ครู นักเรียน ผู้ปกครอง เพื่อให้ทุกคนเห็น ความสำคัญ
พร้อมที่จะก้าวไปสู่เป้าหมายเดียวกัน
2. บูรณาการคุณธรรมในกิจกรรมการเรียนรู้ทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้
3. มีโครงการ กิจกรรมเสริมหลักสูตรตามแผนงานหลักของโรงเรียนตอบสนองคุณธรรมอัตลักษณ์
4. จัดนิทรรศการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ นำเสนอโครงงานคุณธรรมเพื่อให้เกิดการรับรู้ และนำไปพัฒนา
5. สร้าง Model การพัฒนา การทำงานเป็นทีม ร่วมคิด ร่วมทำ มีผู้ประสานงานกับทุกฝ่าย
6. มีการนิเทศติดตามตามแผนปฏิบัติการและตัวบ่งชี้ความสำเร็จ
การส่งเสริมสนับสนุนและเสริมแรง
โรงเรียนได้ส่งเสริมสนับสนุนและเสริมแรง โดยการประชาสัมพันธ์ประกาศชมเชยหน้าเสาธง
ประชาสัมพันธ์เสียงตามสาย ย่องย่อง ชมเชยนักเรียนและบุคคลากร ชุมชน ที่เป็นแบบอย่างที่ดี และการมอบเกียรติบัตรให้กับนักเรียน ครู ชุมชน และองค์กรทั้งภายในและนอกสถานศึกษา ที่มีส่วนร่วมในการส่งเสริมและพัฒนาโรงเรียนอย่างสม่ำเสมอ
6. บทเรียนที่ได้รับ (Lesson Learn)
บทเรียนที่ได้จากการดำเนินงาน คือการมีส่วนร่วมในทุกภาคส่วน การบูรณาการกิจกรรมทำให้ผู้
ปฏิบัติเต็มใจที่จะทำและมีส่วนร่วมในความสำเร็จ ทำให้การทำงานราบรื่นได้ผลเป็นที่น่าพึงพอใจ
การพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมด้วยการให้ทุกคนมีส่วนร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมพัฒนาด้วยการลงมือปฏิบัติ
จริง ทำให้เกิดผล ดังนี้
1) การรับรู้และการมีส่วนร่วมการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมนักเรียนทั้งโรงเรียน ต้องสร้างความตระหนัก ความเข้าใจให้ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายมีความเข้าใจตรงกันและเกิดความร่วมมือในการพัฒนาไปในทิศทางเดียวกัน บทเรียนที่ได้จากการดำเนินงานมากที่สุด คือการมีส่วนร่วมในทุกภาคส่วน ในการบูรณาการกิจกรรมทำให้ผู้ปฏิบัติเต็มใจที่จะทำและมีส่วนร่วมในความสำเร็จ ทำให้การทำงานราบรื่นได้ผลเป็นที่น่าพึงพอใจ
2) การบูรณาการคุณธรรมกับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในชั้นเรียนและกิจกรรมเสริมหลักสูตรใน
โรงเรียนคุณธรรม จริยธรรมเป็นสิ่งที่นักเรียนปฏิบัติในวิถีชีวิตประจำวัน การนำคุณธรรมบูรณาการเชื่อมโยงเข้าสู่การเรียนรู้ในชั้นเรียนและกิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียนอย่างหลากหลาย และสอดคล้องกับคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียน ทำให้นักเรียนได้เรียนรู้และนำมาปฏิบัติสู่การหล่อหลอมบ่มเพาะด้านคุณธรรมได้เป็นอย่างดี
3) จากการที่ครูออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ เปิดโอกาสให้นักเรียนได้ค้นหาปัญหา สาเหตุ และวิธีแก้ไขปัญหา แล้วลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง มีการทำงานเป็นทีมโดยใช้กระบวนการกลุ่ม ร่วมคิด ร่วมทำ ฝึก
ทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา การเป็นผู้นำผู้ตามที่ดี การประเมินผล การสรุปงาน การนำเสนองาน
การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทำให้นักเรียนเกิดความภาคภูมใจในตนเอง
7. การเผยแพร่/การได้รับการยอมรับ/รางวัลที่ได้รับ
1) นำเสนอผลงานเพื่อรับการประเมินโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ระดับ 3 ดาว ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 1
2) มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับกลุ่มครูผู้สอนในเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 1
8. เงื่อนไขความสำเร็จ
1. มีนวัตกรรมสร้างสรรค์คนดีที่เป็นแนวทางการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best practice)
2. ผู้บริหาร ครู และนักเรียน มีทัศนคติ วิธีคิด และการประพฤติปฏิบัติที่เน้นคุณธรรมและค่านิยมที่เหมาะสมกับสังคมไทย เพิ่มพฤติกรรมที่พึงประสงค์ และลดพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์
3. มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับโรงเรียนที่สนใจการทำโครงงานคุณธรรม สพฐ.