แรงบันดาลใจ
ครูมีความเชื่อว่า วัยรุ่นเป็นวัยที่ชอบความท้าทาย ปรารถนาสร้างผลงานอันเป็นเอกลักษณ์ของตน ชื่นชอบความโดดเด่น ริเริ่มสร้างอุดมคติต่างๆ ในโลกกว้าง ทว่าก็มีความอันตรายในช่วงวัยแรกแย้มนี้ คือวัยรุ่นมักทะยานสู่ความหลงผิดในสังคม โดยมีเพื่อน รุ่นพี่หรือคนรอบข้างเป็นผู้ชักจูง ในยุคที่สื่อสังคมออนไลน์กำลังเป็นที่นิยม ก็ยิ่งเพิ่มช่องทางการรับรู้สารต่างๆ อย่างมากมาย ทำให้วัยรุ่นอาจได้รับอิทธิพลต่างๆ จากสื่อ ส่งต่อกระแสนิยมทั้งหลายอย่างรวดเร็ว
การสูบบุหรี่ของประชากรวัยเด็กและวัยรุ่นเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญในทุกประเทศทั่วโลก ควันสูบบุหรี่เป็นสาเหตุที่ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพหลายชนิดโดยเฉพาะการเกิดหอบหืดที่รุนแรงและบ่อยครั้ง โรคติดเชื้อทางเดินหายใจและโรคปอดเรื้อรัง ปัจจุบันมีการนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาบูรณาการกับกระบวนการทำงานของพยาบาลวิชาชีพเพิ่มมากขึ้น ซึ่งส่งผลให้การส่งเสริม ป้องกัน และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยงด้านสุขภาพในวัยรุ่นมีประสิทธิผลมากขึ้น
ดังนั้น ครูโรงเรียนแม่ระมาดวิทยาคม จึงร่วมกันออกแบบนวัตกรรมเพื่อโรงเรียนปลอดบุหรี่ และบุหรี่ ไฟฟ้า แนวทางสร้างค่านิยมปลอดบุหรี่ : กิจกรรมสร้างสรรค์ สร้างภูมิคุ้มกันปลอดบุหรี่
เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนวัยรุ่นได้มีโอกาสแสดงความสามารถทางเทคโนโลยี ได้ใช้จินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ สร้างสื่อเกี่ยวกับให้ความรู้หรือการรณรงค์ต่อต้านบุหรี่ และบุหรี่ ไฟฟ้า ให้แก่เพื่อน พ่อแม่ ชุมชน สังคม รวมถึงผู้ใช้อินเทอร์เน็ต ซึ่งการสร้างสื่อนี้จะเป็นการปลูกฝังค่านิยมปลอดบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า อีกทั้งเป็นการสร้างกระแสในกลุ่มวัยรุ่นก่อเกิดค่านิยมป้องกันตนเอง สั่งสมเป็นภูมิคุ้มกันจากบุหรี่ สามารถการพัฒนาเป็นนวัตกรรมในการขับเคลื่อน กระบวนการป้องกันการสูบบุหรี่ในกลุ่มเด็กและวัยรุ่นบนพื้นฐานของเทคโนโลยีดิจิทัลที่มีประสิทธิภาพและเหมาะ สมสำหรับพลเมืองยุคดิจิทัลต่อไป
การดำเนินการ/ลักษณะกิจกรรม
ขั้น PLAN วางแผนดำเนินงาน
เริ่มต้นจากการวางแผนการดำเนินงาน วิเคราะห์วัตถุประสงค์ของงาน สร้างโมดูลกิจกรรมเพื่อตอบสนองวัตถุประสงค์ กำหนดระยะเวลากิจกรรม และวิธีการประเมินผล
ขั้น DO ประสาน 4 โมดูล
โมดูลที่ 1 ครูรักศิษย์ ศิษย์รักครู
มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสัมพันธภาพที่ดี ความไว้วางใจระหว่างครู นักเรียนและเพื่อนนักเรียนด้วยกัน นักเรียนจะมีความ อบอุ่นใจ คลายใจ มั่นใจจากสิ่งที่กังวล มีพลังใจต่อการเรียนรู้ ทั้งยังได้เรียนรู้ถึงปัญหาสังคมเพื่อเป็นภูมิคุ้มกันภัยใกล้ตัวจากอบายมุข เช่น เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ บุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า ที่จะกระทบต่อการเรียน ทำให้ชีวิตไปไม่ถึงเป้าหมาย และเป็นปัญหาต่อครู โรงเรียน และสังคม เป็นการตัดไฟแต่ต้นลม ด้วยการใช้ความรักความเมตตาซึ่งกันและกัน จึงจัดกิจกรรมเปิดเทอมสร้างสุข ให้ความรักก่อนให้ความรู้ เป็นโมดูลแรก
โมดูลที่ 2 บูรณาการเรียนรู้ สู่โรงเรียนปลอดบุหรี่
มีวัตถุประสงค์ให้ความรู้เรื่องบุหรี่ในมิติต่างๆ คือ 1) สารพิษในบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า 2) ผลกระทบจากบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า ทั้งด้าน บุคลิกภาพ สุขภาพ เศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม 3) กลยุทธ์บริษัทบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า 4) กฎหมายควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ เพื่อเป็นพื้นฐานในการประยุกต์สู่การทำกิจกรรมต่างๆ โดยมีแนวทางให้ความรู้ ๒ แนวทาง คือ กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ และกิจกรรมนอกหลักสูตร
กิจกรรมการจัดการเรียนรู้จะนำเนื้อหาต่างๆ บูรณาการความรู้ในแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้ เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้อย่างมีความหมาย เกิดความตระหนักเรื่องบุหรี่ แต่ละกลุ่มสาระจะให้นักเรียนผลิตผลงานในการเรียนรู้ตามศักยภาพ และอาจต่อยอดสู่โมดูลที่ 3 ประกวดสื่อสร้างสรรค์ สร้างภูมิคุ้มกันบุหรี่ ส่วนในกลุ่มพัฒนาผู้เรียนจะช่วยจัดกิจกรรมต่อต้านการสูบบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า คือ ลูกเสือจิตอาสาต่อต้านบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จิตอาสาอาสาสมัครรักษาดินแดนรณรงค์ร่วมใจต้านภัยบุหรี่ การอบรมให้ความรู้เรื่องบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า ในคาบเรียนส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม
กิจกรรมนอกหลักสูตร แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ กิจกรรมวิชาการ จะเป็นการให้ความรู้ผ่านการแข่งขันต่างๆ เช่น การคัดลายมือ การอ่านออกเสียง การจัดป้ายนิเทศ ส่วนกิจกรรมส่งเสริมให้นักเรียนห่างไกลบุหรี่ เช่น การโต้วาที การเล่นกีฬา การเต้นรำ หรือ การทำกิจกรรมจิตอาสา กิจกรรมละครสั้นเทเหล้าเผาบุหรี่เป็นต้น
โมดูลที่ 3 ประกวดสื่อสร้างสรรค์ สร้างภูมิคุ้มกันบุหรี่
มีวัตถุประสงค์ให้นักเรียนร่วมกันใช้ความรู้ความสามารถแสดงออกถึงความตระหนักเรื่องภัยบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ มีส่วนร่วมรณรงค์สนับสนุนการไม่สูบบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยโรงเรียนจัดกิจกรรมการประกวดทุกระยะ เพื่อกระตุ้นนักเรียนให้แสดงออกซึ่งพลังด้านบวก และสร้างกระแสนิยมที่ถูกต้องเพื่อขจัดค่านิยมเดิมที่มีการส่งต่อบุหรี่ในกลุ่มวัยรุ่นจากรุ่นพี่สู่รุ่นน้อง กิจกรรมประกวดสื่อสร้างสรรค์ สร้างภูมิคุ้มกันบุหรี่ ได้แก่
กิจกรรมประกวดคลิปสร้างสรรค์ต่อต้านบุหรี่และยาเสพติด กิจกรรมประกวดละครวิทยุสั้นแก้ปัญหาบุหรี่และยาเสพติด โครงการป้องกันและแก้ปัญหายาเสพติดในสถานศึกษากิจกรรมสร้างภูมิคุ้มกันยาเสพติด ให้แก่นักเรียน เมื่อประกวดจบมีการยกย่องเชิดชูนักเรียนและสร้างกระแสในโมดูลที่ 4 ต่อไป
โมดูลที่ 4 ส่งต่อสังคม สร้างกระแสนิยมที่ดี
มีวัตถุประสงค์ในการนำผลงานนักเรียนเผยแพร่สู่นักเรียนในโรงเรียน ผ่านกิจกรรมโฮมรูมห้องเรียน กิจกรรมเสียงตามสาย และช่องออนไลน์ต่างๆ เช่น เพจเฟซบุ๊ก TO BE NUMBER ONE โรงเรียนแม่ระมาดวิทยาคม เพจเฟซบุ๊กชมรม GEN Z Strongs แม่ระมาดไม่สูบ เพจแกนนำต่อต้านยาเสพติด และ ช่อง YOUTUBE เป็นต้น
ขั้น CHECK ประเมินกิจกรรม
การประเมินกิจกรรมที่ได้ดำเนินการแล้ว โดยการประเมินสองส่วนคือ 1) การสำรวจจำนวนนักเรียนที่สูบบุหรี่ในระยะสุดท้ายของกิจกรรม แล้วนำมาเปรียบเทียบกับต้นกิจกรรม เพื่อสังเกตปริมาณนักเรียนที่สูบบุหรี่ 2) การประเมินความพึงพอใจต่อกิจกรรมประกวดคลิปสร้างสรรค์ จะนำผลการแสดงความคิดเห็นสะท้อนแก่นักเรียน(ผู้ประเมิน) อีกครั้งหนึ่ง ก่อให้เกิดกระแสความสนใจเรื่องที่นำเสนอยิ่งขึ้น ดึงความสนใจผู้ที่ยังไม่มีความรู้สึกร่วมให้สนใจกระแสรณรงค์ต่อต้านยาเสพติดยิ่งขึ้น และเป็นแนวทางพัฒนากิจกรรมต่อไป
ขั้น ACTION สรุปรายงาน ต่อยอดงานต่อไป
ในขั้นตอนนี้จะเป็นการวิเคราะห์ความสำเร็จและนำสู่การบำบัด คือ สรุปปัจจัยความสำเร็จ เพื่อพัฒนาต่อไป
เครื่องมือ
- แบบสัมภาษณ์นักเรียนก่อน - หลัง ดำเนินการ
- แบบสำรวจความพึงพอใจกิจกรรม
- แผนการจัดการเรียนรู้บูรณาการ 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้
ผลที่ได้
1. ได้กิจกรรมป้องกัน ปลูกฝัง การหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
2. จำนวนนักเรียนสูบบุหรี่ลดลง
3. ป้องกันปัญหานักสูบหน้าใหม่ พร้อมกับสร้างค่านิยมใหม่
ข้อเสนอแนะ
1. นักเรียนชื่นชอบละครแสดงสดมากกว่าคลิปวีดิโอละคร
2. ควรจัดควบคู่กับการปราบปราม บำบัด เพื่อดูแลช่วยเหลือนักเรียนได้ดียิ่งขึ้น
3. ถ้าให้นักเรียนเป้นผู้มีส่วนร่วมดำเนินการจะดีมาก