รายงานการวิจัยการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา โดยใช้กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. พัฒนากระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 2. ศึกษาผลการใช้กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ใน 4 ด้าน ดังนี้ 2.1) ด้านคุณภาพสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา 2.2) ด้านคุณภาพโรงเรียน 2.3) ด้านคุณภาพครู 2.4) ด้านคุณภาพนักเรียน 3. ศึกษาความพึงพอใจของผู้บริหารสถานศึกษา ครูผู้สอนและบุคลากรทางการศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาต่อการใช้กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3
ประชากรที่ใช้ในการวิจัยในครั้งนี้มีจำนวน 4 กลุ่มมีรายละเอียดดังนี้ 1. นักเรียนระดับชั้นอนุบาลปีที่ 2 - มัธยมศึกษาปีที่ 6 ในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ปีการศึกษา 2565 จำนวน 17,425 คน 2. ผู้บริหารสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ปีการศึกษา 2565 จำนวน 129 คน 3. ครูผู้สอนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ปีการศึกษา 2565 จำนวน 1,432 คน 4. บุคลากรทางการศึกษาในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ปีการศึกษา 2565 จำนวน 75 คน
เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลในการวิจัยในครั้งนี้มีรายละเอียด ดังนี้
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยและการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา
เครื่องมือที่ใช้ในวิจัยการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา โดยใช้กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ได้แก่ กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q และคู่มือกระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3
คุณภาพเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล
คุณภาพเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา โดยใช้กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 นำเสนอเรียงตามลำดับของวัตถุประสงค์ของศึกษามีจำนวน 3 ฉบับ ดังนี้
ฉบับที่ 1 แบบประเมินความเป็นไปได้ ความเหมาะสมได้ของกระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 มีลักษณะเป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating scales) 5 ระดับ คือ มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย และน้อยที่สุด จำนวน 21 ข้อ สำหรับผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ท่าน
ฉบับที่ 2 แบบประเมินความเป็นไปได้ ความเหมาะสมได้ของคู่มือกระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 มีลักษณะเป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating scales) 5 ระดับ คือ มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย และน้อยที่สุด จำนวน 14 ข้อ สำหรับผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ท่าน
ฉบับที่ 3 แบบสอบถามความพึงพอใจที่มีต่อผลการใช้กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 มีลักษณะเป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating scales) 5 ระดับ คือ มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย และน้อยที่สุด จำนวน 15 ข้อ สำหรับสอบถามความพึงพอใจของผู้บริหารสถานศึกษา ครูผู้สอน นักเรียน ข้าราชการและบุคลากรในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาในสังกัดปีการศึกษา 2565
ผลการดำเนินงานสรุปได้ ดังนี้
1. ผลการพัฒนากระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 พบว่า กระบวนการ มีองค์ประกอบสำคัญ ตามหลักการของทฤษฎีเชิงระบบ ประกอบด้วย ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) ด้านกระบวนการ (Process) ด้านผลผลิต (Output) ด้านข้อมูลสะท้อนกลับ (Feedback) นำเสนอรายละเอียดของแต่ละองค์ประกอบ ดังนี้
1.1 ปัจจัยนำเข้า (Input) ประกอบด้วย มาตรฐาน 3 ด้าน (1 P 4 M) ดังนี้ Policy : นโยบาย
M1 : Man คนหรือบุคคล M2 : Money เงินหรืองบประมาณ M3 : Material M4 : Management
1.2 กระบวนการบริหาร (Process) ประกอบด้วย กระบวนการบริหาร 5 P ดังนี้
P1 : Purpose การกำหนดเป้าหมายการพัฒนา ประกอบด้วย Q1 สำนักงาน
มีคุณภาพ Q2 โรงเรียนมีคุณภาพ Q3 ครูมีคุณภาพ และ Q4 นักเรียนมีคุณภาพ
P2 : Plan การวางแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา
P3 : Practice การขับเคลื่อนตามแผนงาน โครงการ กิจกรรม
P4 : Performance Appraisal การกำกับ นิเทศ ติดตาม และประเมินผลการดำเนินงาน
P5 : Perfect Job ผลผลิต ผลสำเร็จตามเป้าหมายที่กำหนดสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน
1.3 ผลผลิต (Output) ประกอบด้วย เป้าหมายการพัฒนาคุณภาพการศึกษา 4 ด้าน (4 Quality) ดังนี้ Q1 : Office Quality สำนักงานมีคุณภาพ Q2 : School Quality โรงเรียนมีคุณภาพ
Q3 : Teacher Quality ครูมีคุณภาพ และ Q4 : Student Quality นักเรียนมีคุณภาพ
1.4 ข้อมูลสะท้อนกลับ (Feedback) เป็นข้อมูลสะท้อนผลการบริหารการศึกษา ครอบคลุมและสัมพันธ์กับทุกองค์ประกอบ ทั้งด้านปัจจัยนำเข้า(Input) ด้านกระบวนการ (Process) และด้านผลผลิต (Output)
ผลการประเมินความเหมาะสมของกระบวนการบริหารแบบ 5P4Q และคู่มือกระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 พบว่า มีกระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 มีความเหมาะสมโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุดทุกองค์ประกอบ
2. ผลการศึกษาผลการใช้กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ใน 4 ด้าน พบว่า
2.1 ด้านคุณภาพสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ผลการติดตาม ประเมินผล การบริหารและการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ตามตัวชี้วัดนโยบายเร่งด่วนของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (Quick Policy : QP) ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2566 (รอบ 6 เดือน) สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 มีคะแนนเฉลี่ยรวม 12 ตัวชี้วัด เท่ากับ 4.25 อยู่ในระดับคุณภาพดีเยี่ยม ผลการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาออนไลน์ (Integrity and Transparency Assessment Online: ITA) ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จำนวน 245 เขต พบว่า มีคะแนน 98.44 ระดับ AA เปรียบเทียบ +1.63 ผลการแข่งขันงานศิลปหัตถกรรมนักเรียน ระดับชาติ ครั้งที่ 70 ปีการศึกษา 2565 ภาคเหนือ จังหวัดน่านสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ได้อันดับ 1 ชนะเลิศทั้งหมด 18 รายการ บุคลากรมีผลการปฏิบัติงานที่แบบปฏิบัติที่ดีด้านการปฏิบัติงานของบุคลากรทางการศึกษาในสังกัด โดยใช้กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ในระดับประเทศจำนวน 3 ราย
2.2 ด้านคุณภาพโรงเรียน พบว่า ผลการประเมินคุณภาพผู้เรียน (RT) ปีการศึกษา 2565 ทั้งหมด 159 โรงพบว่า มีโรงเรียนที่มีผลการทดสอบ (RT) เพิ่มขึ้นร้อยละ 3 จากปีการศึกษาที่ผ่านมา ผลการประเมินคุณภาพผู้เรียน (NT) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ปีการศึกษา 2565 จำนวน 159 โรง พบว่า มีโรงเรียนที่มีผลการทดสอบระดับชาติ (NT) เพิ่มขึ้นร้อยละ 3 จากปีการศึกษาที่ผ่านมา จำนวน 56 โรง คิดเป็นร้อยละ 35.22 ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ปีการศึกษา 2565 จำนวน 160 โรง พบว่า มีโรงเรียนที่มีผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพิ่มขึ้นร้อยละ 3 จากปีการศึกษาที่ผ่านมาผลรวมทั้ง 4 รายวิชา จำนวน 62 โรง คิดเป็นร้อยละ 38.75 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เพิ่มขึ้นร้อยละ 3 จาก ปีการศึกษาที่ผ่านมา ผลรวมทั้ง 4 รายวิชา จำนวน 39 โรง คิดเป็นร้อยละ 56.52 ผลการพัฒนาระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา จำนวน 161 โรง ประกอบไปด้วย 6 ด้าน พบว่า ด้านกำหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาที่สอดคล้องกับมาตรฐานการศึกษาที่ สพฐ. กำหนด ผลการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนจำนวน 161 โรงเรียน ประกอบไปด้วย 6 ด้าน พบว่า ด้านครูผู้รับผิดชอบงานระบบ การดูแลช่วยเหลือนักเรียนร้อยละ 100 โรงเรียนมีการประเมินห้องส้วมดีมีมาตรฐาน ปีการศึกษา 2565 โดยภาพรวมคิดเป็นร้อยละ 97.81 ผลการพัฒนาแบบปฏิบัติที่ดี (Best Practice) ของโรงเรียนร้อยละ 100
2.3 ด้านคุณภาพครู พบว่า ด้านการพัฒนาและความสามารถด้านความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครู พบว่าสำนักงานเขตพื้นที่มีการพัฒนาทักษะการจัดประสบการณ์เชิงรุก ของครูด้านครูแกนนำและการขยายผลในโรงเรียนร้อยละ 100 ด้านแบบปฏิบัติที่ดี (Best Practice) ของครู พบว่าครูมีผลประกวดทั้งระดับสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ระดับจังหวัด ระดับภาคและระดับประเทศ
2.4 ด้านคุณภาพนักเรียน พบว่า ด้านพัฒนาการของเด็กปฐมวัย เด็กปฐมวัยร้อยละ 90 ระดับดี ผลการประเมินคุณภาพมาตรฐานการศึกษาระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยรวม ตามมาตรฐานที่ 1 คุณภาพผู้เรียน มาตรฐานที่ 2 กระบวนการบริหารและการจัดการ และมาตรฐานที่ 3 กระบวนการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ สรุปผลการประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษารายมาตรฐานระดับดีขึ้นไป จำนวน 160 โรงเรียน คิดเป็นร้อยละ 100 ผลการประเมินความสามารถด้านการอ่าน การเขียน สื่อสาร คิดคำนวณ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ในภาพรวมผ่านเกณฑ์ จำนวน 14,009 คน คิดเป็นร้อยละ 90.32 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามหลักสูตรในกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยระดับดีขึ้นไปในภาพรวม จำนวน 10,622 คน คิดเป็นร้อยละ 66.33 นักเรียนมีคะแนนมากกว่าร้อยละ 50 การทดสอบระดับชาติ พบว่า ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีคะแนนมากกว่าร้อยละ 50 เฉลี่ย 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้คิดเป็นร้อยละ 21.87 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีคะแนนมากกว่าร้อยละ 50 เฉลี่ย 4 กลุ่มสาระ การเรียนรู้คิดเป็นร้อยละ 14.41 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 มีคะแนนมากกว่าร้อยละ 50 เฉลี่ย 4 กลุ่มสาระ การเรียนรู้คิดเป็นร้อยละ 5.00 ผลการแข่งขันงานศิลปหัตถกรรมนักเรียนระดับชาติ ครั้งที่ 70 ภาคเหนือ จังหวัดน่าน สำนักงานเขตพ้นที่การศศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 ได้อันดับที่ 1 ชนะเลิศทั้งหมด 18 รายการ และนักเรียนมีผลประกวด ยกย่องชมเชยทั้งระดับสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ระดับจังหวัด ระดับภาคและระดับประเทศ
3. ผลการศึกษาความพึงพอใจของผู้บริหารสถานศึกษา ครูผู้สอนและบุคลากรทางการศึกษา ในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาต่อการใช้กระบวนการบริหารแบบ 5P4Q ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3 พบว่า ในภาพรวมมีความพึงพอใจในระดับมาก