วัตถุประสงค์
(1) เพื่อศึกษาสถานการณ์การช่วยฟื้นคืนชีพ CPR และศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังการจัดการเรียนการสอนของนักเรียนที่ได้รับการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อนของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
(2) เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือด้วยกระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อนในรายวิชา พ31102 สุขศึกษา 2
(3) เพื่อประเมินผลการใช้รูปแบบการสอนแบบแบบร่วมมือด้วยกระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อนรายวิชา พ31102 สุขศึกษา 2
วิธีการศึกษา
กลุ่มตัวอย่างเป็นเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ในรายวิชา พ 31102 สุขศึกษา 2 จำนวน 107 คน ดำเนินการวิจัย 4 ระยะ ได้แก่ (1) เตรียมการพัฒนารูปแบบ (2) พัฒนารูปแบบ (3) นำรูปแบบไปทดลองใช้ และ (4) ประเมินผลการทดลองใช้ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสนทนากิจกรรมกลุ่ม และใช้แบบประเมินผลลัพธ์ของรูปแบบการเรียนการสอน ซึ่งวิเคราะห์ข้อมูลจากการวิเคราะห์ด้วยสถิติเบื้องต้น
ผลการวิจัย
พบว่า การพัฒนาการจัดการเรียนรู้เรื่อง การช่วยฟื้นคืนชีพ CPR ด้วยการจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือ โดยใช้กระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อนของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ นักเรียนเกิดทักษะที่สำคัญของผู้เรียนตามคุณลักษณะที่พึงประสงค์ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (4.61) และความพึงพอใจต่อการใช้รูปแบบการเรียนการสอนในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (4.53)
รูปแบบการจัดการเรียนการสอนประกอบด้วย 4 ขั้นตอน (1) Group เป็น กระบวนการแบ่งกลุ่มนักเรียนเพื่อศึกษาและทำงานร่วมกัน (2) Learn เป็นกระบวนการศึกษาหาความรู้จากสื่อต่าง ๆ ที่ต้องการให้นักเรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์ตรงกับครูผู้สอน (3) Share เป็นกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ โดยนักเรียนแต่ละกลุ่มย่อยหลังจาก ที่มีความเชี่ยวชาญจากการฝึก และ (4) Do เป็นการมอบหมายให้นักเรียนแต่ละกลุ่มถ่ายทำขั้นตอนการช่วยฟื้นคืนชีพ CPR ผ่านเพจความรู้สุขภาพ Health For Life M.1-6
ขั้นตอนการดำเนินการศึกษา
การพัฒนาการจัดการเรียนรู้ ในรายวิชาพ31102 สุขศึกษา 2 ด้วยรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือด้วยกระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ ด้วยเพื่อนช่วยเพื่อน แบ่งออกเป็น 4 ระยะ ดังนี้
ระยะที่ 1 ขั้นเตรียมการ ได้แก่ ประสานกลุ่มนักเรียน จัดตั้งกลุ่มในรูปแบบเพื่อนช่วยเพื่อน ตรวจสอบและปรับปรุงประเด็นคำถามการสนทนากลุ่มที่ใช้วิเคราะห์สถานการณ์และสภาพปัญหาการเรียนการปฐมพยาบาลเบื้องต้นและการช่วยฟื้นคืนชีพ CPR
ระยะที่ 2 ขั้นพัฒนารูปแบบ เป็นการออกแบบรูปแบบการจัดการเรียนการสอน โดยใช้กระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน กำหนดการศึกษาจากคลิป Video ตารางฝึกปฏิบัติ ใบงาน และแบบประเมิน ผลลัพธ์ของรูปแบบการเรียนการสอน ได้แก่ แบบวัดความรู้ แบบประเมินทักษะที่สำคัญของผู้เรียนตามคุณลักษณะที่พึงประสงค์และแบบประเมินความพึงพอใจของนักเรียนต่อรูปแบบการจัดการเรียนการสอนนำแบบประเมินต่างๆ ไปใช้กับนักเรียน
ระยะที่ 3 ขั้นการทดลองใช้
- ประชุมกลุ่มกลุ่มย่อยชี้แจงกระบวนการจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือโดยใช้กระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน
- ประเมินความรู้ โดยใช้แบบทดสอบก่อนเรียน
- ดำเนินการจัดการเรียนการสอนตามรูปแบบการเรียนการสอนแบบร่วมมือ โดยใช้กระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน รายวิชารายวิชา พ31102 สุขศึกษา 2 ตามขั้นตอน 4 ขั้นตอน ได้แก่
ขั้นตอนที่ 1 Group คือ กระบวนการแบ่งกลุ่มนักเรียนเพื่อศึกษาและทำงานร่วมกัน โดยชี้แจงนักเรียนเกี่ยวกับวิธีการเรียนแบบร่วมมือด้วยกระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน พร้อมทั้งแบ่งกลุ่มนักเรียนโดยการจับฉลากกลุ่มละ 7 คน จำนวน 6 กลุ่ม แล้วแจกใบงานให้นักเรียนทำ ให้นักเรียนประชุมกลุ่มย่อยเพื่อศึกษา ใบงานสถานการณ์การปฐมพยาบาลและการช่วยฟื้นคืนชีพ CPR ที่ได้รับมอบหมาย
ขั้นตอนที่ 2 Learn คือ กระบวนการศึกษาหาความรู้จากสื่อต่าง ๆ ที่ต้องการให้นักเรียนเรียนรู้ได้เรียนรู้จากประสบการณ์ตรงจากการอธิบายของครูผู้สอน และมีการฝึกปฏิบัติกลุ่มย่อย โดยนักเรียนแต่ละกลุ่มเตรียมฝึกปฏิบัติปฐมพยาบาลตามหัวข้อที่ได้รับมอบหมายกับกลุ่มเพื่อนและครูผู้สอนคอยให้ความรู้ที่ถูกต้อง (Expert Group) ในแต่ละกลุ่ม เพื่อให้มีความรู้และสามารถนำความรู้ไปอธิบายเนื้อหาให้เพื่อนกลุ่มอื่น ๆ พร้อมทั้งสาธิตวิธีการปฐมพยาบาลให้เพื่อนกลุ่มอื่น ๆ ได้
ขั้นตอนที่ 3 Share คือ กระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้แต่ละกลุ่มย่อยหลังจากที่มีความเชี่ยวชาญจากการฝึก (Expert Group) โดยแต่ละกลุ่มนำเสนอความรู้ และทำการแสดงบทบาทสมมุติในการปฏิบัติการปฐมพยาบาลและการช่วยฟื้นคืนชีพ CPR ด้วยการสาธิตและให้เพื่อนในกลุ่มอื่น ๆ สาธิตย้อนกลับ ตามสัปดาห์ที่ได้รับมอบหมาย
ขั้นตอนที่ 4 Do คือ มอบหมายให้นักเรียนแต่ละกลุ่มถ่ายทำการการปฐมพยาบาลผ่านสื่อวิดีโอ และอัพโหลดไฟล์ผ่านเพจความรู้สุขภาพ Health For Life M.1-6 พร้อมทั้งบูรณาการจัดการเรียนการสอนด้านสุขภาพ
ระยะที่ 4 ขั้นประเมินผล
- เปรียบเทียบความรู้ ระหว่างก่อนกับหลังการเรียน
- วิเคราะห์ทักษะที่สำคัญของผู้เรียนตามคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของเรียน
- วิเคราะห์ความพึงพอใจต่อรูปแบบการจัดการเรียนการสอน
สมมติฐานการวิจัย
1. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังการจัดการเรียนการสอนของนักเรียนที่ได้รับการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อนของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 สูงกว่าก่อนเรียน
2. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน ในรายวิชา พ31102 สุขศึกษา 2
กลุ่มเป้าหมายในการวิจัย
ประชากรที่ใช้ศึกษา คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 จํานวน 424 คน
กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 จํานวน 3 ห้อง จํานวน 107 คน ที่เรียนรายวิชา พ31102 สุขศึกษา 2
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย
1.แผนการจัดการเรียนรู้ จำนวน 4 คาบเรียน เรื่อง First Aids การปฐมพยาบาลและช่วยฟื้นคืนชีพ CPR ด้วยการจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือ โดยใช้กระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน
2 แบบวัดทดสอบเพื่อวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น ผ่านแบบทดสอบลักษณะอัตนัย จำนวน 10 ข้อ
3. แบบประเมินพฤติกรรมการทำงานร่วมกัน โดยดัดแปลงแบบประเมินจากงานวิจัยของกาญจนา จัตุพันธ์และ กาญจนา สานุกูล (2560) ทำการประเมินโดยผู้สอน
4. แบบสอบถามความพึงพอใจของผู้เรียนมีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือ โดยใช้กระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน
5. ระยะเวลาในการทำวิจัยครั้งนี้ ใช้ระยะเวลาศึกษา 5 คาบ (คาบละ 50 นาที)
6. การเก็บข้อมูลจากการเครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัยโดยผู้สอน คาบที่ 1-2 แบ่งเป็นกิจกรรม 4 ขั้นตอน
ขั้นตอนที่ 1 Group ขั้นตอนที่ 2 Learn ขั้นตอนที่ 3 Share ขั้นตอนที่ 4 Do
คาบที่ 3-4 ผู้เรียนนำเสนอฝึกกระบวนการกลุ่มย่อย และฝึกปฏิบัติจริงเป็นรายกลุ่ม และทำแบบทดสอบหลังเรียน (Posttest) จำนวน 10 ข้อ รวมทั้งให้ผู้เรียนตอบแบบสอบถามประเมินความพึงพอใจของผู้เรียนต่อการจัดการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมจากแบบทดสอบ
7. วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณจากแบบสอบถามความคิดเห็นในการจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือ โดยใช้กระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน โดยใช้สถิติพื้นฐานค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ขอบเขตด้านระยะเวลา ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2566 ใช้ระยะเวลาศึกษา 5 คาบ (คาบละ 50 นาที)
สรุปผลการวิจัย
1. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่เรียนโดยใช้การจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือ โดยใช้กระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน เรื่อง การช่วยฟื้นคืนชีพ CPR ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
2. นักเรียนได้รับการพัฒนาพฤติกรรมการเรียน จากการเรียนรู้ทักษะการทำงานเป็นทีมโดยภาพรวม เกิดทักษะที่สำคัญของผู้เรียนตามคุณลักษณะที่พึงประสงค์ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด 4.61อยู่ในระดับ ดีมาก
3. ความพึงพอใจของผู้เรียนต่อการจัดการเรียนการสอนแบบมีส่วนร่วม มีคะแนนเฉลี่ยอยู่ในระดับ ดีมาก ที่ระดับคะแนน 4.53 โดยด้านที่ผู้เรียนมีความพึงพอใจมากที่สุด คือ การจัดการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมช่วยเพิ่มทักษะการทำงานเป็นทีมมีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 4.83
ข้อเสนอแนะ
ครูผู้สอนควรพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบร่วมมือ โดยใช้กระบวนการกลุ่มสัมพันธ์ ด้วยเทคนิคเพื่อนช่วยเพื่อน ผ่านหน่วยการเรียนรู้และกิจกรรมอื่นๆ เพื่อทำให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมและฝึกทักษะการทำงานเป็นทีมได้อย่างมีประสิทธิภาพ