ที่มาและความสำคัญ
ปัจจุบันสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างมากซึ่งมีความเปลี่ยนแปลงหลายด้านทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง การปกครอง ทรัพยากรที่มีคุณภาพและมีความสำคัญที่สุดคือทรัพยากรบุคคลที่มีคุณภาพ โดยจะต้องมีคุณสมบัติทางด้านสมรรถภาพทางด้านร่างกายและจิตใจที่ดี มีสติปัญญาอย่างฉลาด มีความรู้ความสามารถ มีความอดทน และมีความขยันขันแข็งไม่ย่อท้อต่อความยากลำบาก กล้าเผชิญปัญหาและ อุปสรรคด้วยความมุ่งมั่น การที่จะเป็นผู้มีความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเองซึ่งจะเป็นวัฒนธรรมที่ทุกคน ในสังคมต้องปฏิบัติเพราะจะทำให้สังคมสามารถอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข การที่ทุกคนมีวินัยจึงเป็นคุณธรรม ที่ควรสร้างและปลูกฝังให้ทุกคนใช้เป็นแนวทางที่ทำให้บรรลุตามจุดหมายของชีวิตและประสบความสำเร็จ ในชีวิต ฉะนั้นครูควรสร้างความรับผิดชอบและวินัยให้เกิดขึ้นแก่นักเรียน เมื่อนักเรียนทุกคนมีความรับผิดชอบและมีวินัยตามบทบาทหน้าที่ของตนก็จะทำให้นักเรียนสามารถควบคุมพฤติกรรมของตนเองให้เป็นไปในทาง ที่ดีงาม ดังนั้นจึงควรมีการปลูกฝังให้ยึดถือและปฏิบัติอย่างเคร่งครัด การศึกษาจึงเป็นสิ่งที่สำคัญและมีความจำเป็นอย่างมากในการที่ จะพัฒนาให้มนุษย์มีประสิทธิภาพและศักยภาพ จากการเป็นคุณครูที่ปรึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/13 โรงเรียนวาปีปทุม ซึ่งมีหน้าที่ดูแลนักเรียน ด้านพฤติกรรมและการเรียนของนักเรียนทั้งภายในและภายนอกห้องเรียน พบว่า พฤติกรรมการเรียนของ นักเรียนบางคนในห้องเรียนขาดความรับผิดชอบ ไม่มีวินัย ไม่สนใจเรียน จึงทำให้บรรยากาศการเรียนรู้แต่ละครั้งไม่ประสบความสำเร็จและบรรยากาศในการการเรียนก็ไม่เอื้อต่อการเรียนการสอนซึ่งจากพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ดังที่กล่าวมา ทำให้เกิดปัญหาในการเรียนรู้จะส่งผลต่อนักเรียนบางคนที่มีผลการเรียนค่อนข้างต่ำ จึงต้องใช้กระบวนการวิจัยมาแก้ปัญหา โดยการนำทฤษฎีการเรียนรู้ ทฤษฎีแรงจูงใจ และทฤษฎีการวางเงื่อนไข มาใช้กับนักเรียนเพื่อเป็นการพัฒนาและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเรียนและส่งเสริมศักยภาพของนักเรียน ให้เกิดการเรียนรู้ เต็มศักยภาพและความสามารถของตนเอง ซึ่งจะส่งผลให้นักเรียนมีความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเอง มีบรรยากาศการเรียนรู้ที่เหมาะสม เป็นการปลูกฝังระเบียบวินัย ความรับผิดชอบต่อตนเองและผู้อื่น ทำให้สามารถพัฒนานักเรียนให้เกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพและมี ผลการเรียนดีขึ้น การวิจัยในครั้งนี้ทำให้ทราบถึงด้านพฤติกรรมการเรียน เมื่อนักเรียนมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้ เป็นผู้ที่มีความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเอง ซึ่งจะทำให้นักเรียนมีความสนใจในการเรียนและมีความขยันอดทน มีแรงจูงใจ ทำให้มีผลการเรียนดีขึ้น ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อครูผู้สอนที่จะนำมาเสริมสร้าง พัฒนา นักเรียนให้มีคุณค่ามีคุณประโยชน์ต่อตัวนักเรียนเอง โรงเรียน ครอบครัว ชุมชน สังคมและประเทศชาติต่อไป
วัตถุประสงค์
เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเรียนให้เป็นผู้มีความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเองของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/13 โรงเรียนวาปีปทุม
สมมุติฐานการวิจัย
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเรียนให้มีความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเองของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 6/13 โรงเรียนวาปีปทุม ทำให้สามารถพัฒนาศักยภาพด้านพฤติกรรมและผลการเรียนสูงขึ้น
ขอบเขตของการศึกษาค้นคว้า
1. ประชากร ในการศึกษาค้นคว้าเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/13 ปีการศึกษา 2565 ของ โรงเรียนวาปีปทุม จำนวน 39 คน
2. ตัวแปรที่ศึกษา
2.1 ตัวแปรอิสระ คือ พฤติกรรมด้านความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเอง ได้แก่ ความรับผิดชอบ วินัยในตนเอง และแรงจูงใจในการเรียน
2.2 ตัวแปรตาม คือ พฤติกรรมด้านความมีวินัยในตนเอง
นิยามศัพท์เฉพาะ
ความรับผิดชอบ หมายถึง ความมุ่งมั่นของนักเรียนที่จะทำงานที่ได้รับมอบหมายให้สำเร็จลุล่วงด้วยดีและมีความตั้งใจเรียนอย่างเต็มความสามารถ
ความมีวินัยในตนเอง หมายถึง การประพฤติปฏิบัติตามกฎระเบียบและไม่ทำผิดต่อกฎระเบียบ ในการเป็นนักเรียน
แรงจูงใจในการเรียน หมายถึง การแสดงพฤติกรรมเมื่อถูกกระตุ้นจากสิ่งเร้า เช่น คำชมเชย การให้รางวัล ฯลฯ แล้วสามารถประพฤติตนได้บรรลุเป้าหมายโดยการเรียนรู้ของแต่ละคน
ผลการวิเคราะห์ข้อมูล
การศึกษาวิจัยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเรียนให้มีความรับผิดชอบและวินัยในตนเอง ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/13 โรงเรียนวาปีปทุม จำนวน 39 คน ผู้วิจัยได้ดำเนินการวิเคราะห์ข้อมูล ตามลำดับขั้นตอนดังนี้
การวิเคราะห์ข้อมูล
การวิเคราะห์ข้อมูล ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยได้การดำเนินการติดตามข้อมูลด้วยโดยการสังเกต พฤติกรรม การสัมภาษณ์ การตอบแบบสอบถามและมีการติดตามดูแลพฤติกรรมและการเรียนของนักเรียนอย่างใกล้ชิด ดังนี้ ผู้วิจัยได้ดำเนินการศึกษาและสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/13 ปีการศึกษา 2565 โรงเรียนวาปีปทุม โดยการสังเกตพฤติกรรมและการเรียนของนักเรียนในชั่วโมงโฮมรูม ขณะที่ทำการสอน สอบถามจากครูที่ปรึกษาประจำชั้น ครูผู้สอนแต่ละรายวิชา และสรุปข้อมูลการมาเรียนจากกลุ่มบริหารกิจการนักเรียน พบว่า มีข้อมูลนักเรียนที่มีปัญหาด้านความรับผิดชอบและวินัยในตนเอง เช่น การมาโรงเรียนสาย ไม่สนใจเรียน ไม่ส่งงานตามกำหนดเวลา ขาดเรียนบ่อย มีการจดบันทึกและติดตามนักเรียนเป็นรายกรณี โดยการให้คำปรึกษา บันทึกข้อมูลสถิติการมาเรียนและใช้เครื่องมือแบบสอบถามให้นักเรียนประเมินตนเอง
จากการทำแบบสอบถามนักเรียนเกี่ยวกับความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเองในห้องเรียน ครั้งที่ 1
สรุปข้อมูลรายการที่ทำเป็นประจำมีค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือ ด้าน นักเรียนนอนหลับในชั่วโมงเรียน คิดเป็นร้อยละ 61.53 รองลงมาคือ นักเรียนมักนำงานวิชาอื่นมาทำขณะที่กำลังเรียนวิชาหนึ่ง คิดเป็นร้อยละ 56.41 และด้านที่ทำเป็นประจำน้อยที่สุด คือ นักเรียนใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์โดยการอ่านหนังสือ คิดเป็นร้อยละ 23.07 และรายการที่นักเรียนทำเป็นบางครั้งที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือ ด้านนักเรียนรู้จักวางแผนและเตรียมข้อมูลในการศึกษาต่อ มหาวิทยาลัย คิดเป็นร้อยละ 64.10 รองลงมาคือนักเรียนทำผิดและพยายามแก้ไขโดยไม่ท้อแท้ คิดเป็นร้อยละ 58.94 และรายการที่ทำเป็นบางครั้งน้อยที่สุดคือ นักเรียนนอนหลับในชั่วโมงเรียน คิดเป็นร้อยละ 20.51 ส่วนรายการที่ไม่เคยทำรายการที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือ นักเรียนส่งการบ้านและงานตรงเวลาที่กำหนด คิดเป็นร้อยละ 23.0 และรายการที่ไม่เคยทำที่มีค่าเฉลี่ยน้อยที่สุดจำนวน 2 รายการ คือ นักเรียนทำผิดและพยายามแก้ไขโดยไม่ท้อแท้ และนักเรียนรู้จักวางแผนและเตรียมข้อมูลในการศึกษาต่อ มหาวิทยาลัย คิดเป็นร้อยละ 10.25
จากข้อมูลที่ได้จากการใช้แบบแบบสอบถาม จึงได้ดำเนินการโดยให้นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นและร่วมกันจัดบรรยากาศการเรียนรู้ภายในห้องเรียนให้เอื้อต่อการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน โดยการวางเงื่อนไขและทำข้อตกลงกันภายในห้องเรียน สร้างแรงจูงใจ และสร้างความตระหนักให้นักเรียนเห็นถึงผลของความรับผิดชอบและการขาดวินัย และไม่ตั้งใจเรียน โดยได้ดำเนินการ ดังนี้
1) ให้นักเรียนแต่ละคนเขียนสัญญา ขอความร่วมมือจากผู้ปกครองร่วมกันดูแลพฤติกรรมและ การเรียนของนักเรียนให้ผู้ปกครองแจ้งพฤติกรรมของนักเรียนขณะอยู่บ้าน ให้ข้อมูลนักเรียนที่ไม่สามารถ มาโรงเรียนได้ มีการรายงานข้อมูลระหว่างครูและผู้ปกครองเป็นประจำทุกวันและครูก็มีการติดตามนักเรียน
2) ขอความร่วมมือจากครูที่จัดกิจกรรมการเรียนการสอนทุกวิชาให้ข้อมูลด้านพฤติกรรมของนักเรียนขณะเรียนในแต่ละคาบ
3) ครูคัดเลือกนักเรียนที่มีความรับผิดชอบ ตั้งใจเรียนและมีผลการเรียนค่อนข้างดี เป็นหัวหน้ากลุ่มเพื่อเป็นพี่เลี้ยง เพื่อให้ความช่วยเหลือ ดูแลให้กำลังใจ ใช้แรงจูงใจเสริมแรงโดยให้คำชมเชยแก่นักเรียนรวมทั้งดูแลด้านการเรียน ความรับผิดชอบ สนใจเรียน และติดตามจากผู้ปกครอง จัดบรรยากาศการเรียนภายในห้องเรียนที่เอื้อต่อการเรียนรู้ ทำให้นักเรียนมีความกระตือรือร้นต่อการมาเรียนและการเรียน มีความตั้งใจเรียน มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ ไม่ขาดเรียนหรือมาสาย ทำงานที่ได้รับมอบหมายและส่งงานตรงกำหนดเวลา รู้จักช่วยเหลือซึ่งกันและกันด้วยความเต็มใจ ยังส่งผลทำ ให้ผลการเรียนดีขึ้น นักเรียนมีความรับผิดชอบและ มีวินัยและมีความสนใจการเรียนของนักเรียนเพิ่มมากขึ้น
จากการทำแบบสอบถามนักเรียนเกี่ยวกับความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเองในห้องเรียน ครั้งที่ 2
สรุปข้อมูลของการตอบแบบสอบถาม ครั้งที่ 2 พบว่า นักเรียน มีพฤติกรรมในภาพรวมจะเห็นได้ว่าดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัดเจนโดยไม่ทำเลย คือ นักเรียนมีความรับผิดชอบต่องานที่ได้รับมอบหมาย นักเรียนทำผิดและพยายามแก้ไขโดยไม่ท้อแท้ นักเรียนมาเรียนตรงเวลาและตั้งใจเรียนนักเรียนรู้จักวางแผนและเตรียมข้อมูล ในการศึกษาต่อ มหาวิทยาลัย และนักเรียนใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์โดยการอ่านหนังสือ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเรียนให้เป็นผู้มีความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเอง ส่งผลให้มีผลการเรียนเฉลี่ยดีขึ้นทุกวิชา และเป็นผู้ที่มีความสำเร็จ ในชีวิตตามเป้าหมายที่ตั้งไว้
ข้อเสนอแนะ
1. ควรมีการติดตามอย่างใกล้ชิดและต่อเนื่อง
2. ครู ผู้ปกครอง นักเรียนและผู้ที่เกี่ยวข้อง ควรร่วมมือกันแก้ไขและสะท้อนปัญหาต่าง ๆ ของนักเรียน ทำให้นักเรียนมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและมีผลการเรียนเฉลี่ยสูงขึ้น