บทคัดย่อ
ผลของการใช้น้ำหมุนเวียนจากการเลี้ยงปลาดุกลูกผสมที่ระดับความหนาแน่นต่าง ๆ ต่อการ
เจริญเติบโตของผักสลัดพันธุ์กรีนโอ๊คและเรดโอ๊ค ในกล่องพลาสติกใสขนาด 0.23 ตารางเมตร ระยะเวลา 42 วัน ดำเนินการโดยแบ่งเป็น 4 สิ่งการทดลอง ร่วมกับการปลูกผักสลัดกรีนโอ๊คและเรดโอ๊ค ชนิดละ 3 ต้น รวม 6 ต้น ต่อ 1 สิ่งการทดลอง ทำการทดลอง 2 ซ้ำ รวมพืชทดลอง 48 ต้น ต่อ 0.23 ตารางเมตร ดังนี้ สิ่งทดลองที่ 1 เลี้ยงปลาดุกลูกผสม 20 ตัว สิ่งทดลองที่ 2 เลี้ยงปลาดุกลูกผสม 30 ตัว สิ่งทดลองที่ 3 เลี้ยงปลาดุกลูกผสม 40 ตัว นำมาเลี้ยงร่วมกับการปลูกพืช 2 ชนิด ชนิดละ 3 ต้น และสิ่งทดลองที่ 4 สารละลายธาตุอาหารสูตร NSRU1 โดยใส่ Stock A และ B ต่อน้ำใน อัตราส่วน 5:5:1,000 มิลลิลิตร ปลาดุกลูกผสมที่เริ่มใช้ทำการทดลองน้ำหนักตัวประมาณ 70-80 กรัม เมื่อสิ้นสุดการทดลอง พบว่า การเจริญเติบโตของผักสลัดกรีนโอ๊คและเรดโอ๊ค ที่เลี้ยงร่วมกับปลาดุกลูกผสมที่ระดับความหนาแน่นแตกต่างกันกับกลุ่มควบคุมที่ใช้สารละลายสูตร NSRU 1 ในระบบน้ำหมุนเวียน พบว่า ผักสลัดทั้ง 2 ชนิด ในชุดควบคุมที่ปลูกโดยใช้สารละลายสูตร NSRU 1 มีการเจริญเติบโตที่ดีกว่าการปลูกในระบบที่เลี้ยงร่วมกับปลาดุกลูกผสม ทั้งในด้านของความกว้างของทรงพุ่ม ความสูงของลำต้น จำนวนใบ และน้ำหนักเพิ่มเฉลี่ย ซึ่งเห็นได้ชัดเจน ตั้งแต่สัปดาห์ที่ 2 ตลอดจนถึงสัปดาห์ที่ 6 และรองลงมาคือ การปลูกผักสลัดร่วมกับการเลี้ยงปลาดุกลูกผสมที่ระดับความหนาแน่น 40 ตัว ต่อ 0.23 ตารางเมตร
ปลาดุกลูกผสมที่เลี้ยงร่วมกับการปลูกผักสลัดทั้ง 2 ชนิดที่ความหนาแน่น 20 ตัว ต่อ 0.23 ตารางเมตร มีน้ำหนักเพิ่มและความยาวลำตัวเพิ่มขึ้นมากที่สุด ส่วนปลาดุกลูกผสมที่เลี้ยงด้วยความหนาแน่น 30 ตัว ต่อ 0.23 ตารางเมตร มีอัตราการรอดตายสูงสุด
ผลผลิตการเลี้ยงปลาดุกลูกผสมที่ระดับความหนาแน่นแตกต่างกัน พบว่า ได้ผลผลิตจาก สิ่งทดลองที่ 1-3 เท่ากับ 3.55, 3.49 และ 3.36 กิโลกรัม เมื่อวิเคราะห์หาต้นทุน พบว่า มีค่าเท่ากับ 554.33, 566.43 ,576.73และ1,007.43 บาท ตามลำดับ โดยแบ่งเป็นต้นทุนค่าอาหารปลา 6.90,9.00 และ 9.30 บาท ค่าพันธุ์ปลา 20, 30 และ 40 บาท ค่าอุปกรณ์ในสิ่งทดลองที่ 1-4 เฉลี่ย เท่ากับ 418 บาท และค่าไฟฟ้าที่ใช้ในระยะเวลา 42 วัน เท่ากับ 109.43 บาท ส่วนผลผลิตผัก กรีนโอ๊คในสิ่งทดลองที่ 1-4 เท่ากับ 1,002, 1,019.92,1,035.12 และ 1,080.18 กรัม และได้ผลผลิตผักเรดโอ๊คเฉลี่ยในสิ่งทดลองที่ 1-4 เท่ากับ 328.03 336.84,364.82และ 387.87 กรัม รายได้สุทธิเมื่อหักต้นทุนทั้งหมด พบว่า ความหนาแน่น 20, 30 และ 40 ตัว ต่อ 0.23 ตารางเมตร มีรายได้สุทธิเฉลี่ย เท่ากับ -128.47,-142.42, -156.73 และ -831.26 บาท ตามลำดับ และจากผลการวิเคราะห์คุณภาพน้ำ พบว่า ค่าการนำไฟฟ้าในน้ำเลี้ยงปลาดุกลูกผสม อยู่ระหว่าง 0.8 -1.0 mS/cm ซึ่งไม่เพียงพอเมื่อเทียบกับค่ามาตรฐานที่ใช้สำหรับผักสลัด คือ 1.1 - 1.7 mS/cm
ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า เราสามารถเลี้ยงปลาร่วมกับการปลูกผักแบบผสมผสานได้ผลดีใกล้เคียงกับการใช้สารละลายธาตุอาหาร ยังช่วยเพิ่มรายได้จากการเลี้ยงปลา ต้นทุนการผลิตไม่มาก ได้ผักที่ปลอดภัย ลดความเสี่ยงจากสารก่อมะเร็งที่ได้จากผักที่ปลูกในสารละลายธาตุอาหารที่เป็นสารเคมี เป็นการสนับสนุนการดำเนินชีวิตแบบพอเพียง การปลูกพืชร่วมกับการเลี้ยงปลาจึงเหมาะสมเป็นอย่างยิ่งในยุคปัจจุบัน
คำสำคัญ อควาโปนิกส์ ปลาดุกลูกผสม ผักสลัดกรีนโอ๊ค เรดโอ๊ค อัตราการเจริญเติบโต ผลตอบแทน