ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะ เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
ผู้วิจัย นางสาวณิชาภา ฐปนสิทธางกูร
สาขาวิชา กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ
ปีการศึกษา 2565
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา โดยมีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะตามแนวคิดการเรียนรู้แบบร่วมมือและการใช้ชุมชนเป็นฐาน เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 2) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ก่อนและหลังเรียนด้วยการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะตามแนวคิดการเรียนรู้แบบร่วมมือและการใช้ชุมชนเป็นฐาน เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 3) เพื่อพัฒนาคุณภาพทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของนักเรียนที่เรียนด้วยการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะตามแนวคิดการเรียนรู้แบบร่วมมือและการใช้ชุมชนเป็นฐาน เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 และ 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่เรียนด้วยการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบ การจัดการเรียนรู้ศิลปะตามแนวคิดการเรียนรู้แบบร่วมมือและการใช้ชุมชนเป็นฐาน เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3/2 โรงเรียนเทศบาล ๓ (โศภนพิทยาคุณานุสรณ์) ปีการศึกษา 2565 ได้มาโดยการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) จำนวน 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) แผนการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะฯ 2) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 3) แบบประเมินทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 4) แบบประเมินความพึงพอใจของนักเรียน การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (SD) และ ค่า T-test Dependent
ผลการวิจัย พบว่า
1. ผลการศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ได้ว่า สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ คุณลักษณะที่พึงประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน ที่หลักสูตรกำหนดไว้มีความสำคัญในการกำหนด เป้าหมายการเรียนรู้และพฤติกรรมการเรียนรู้ของผู้เรียน และการพัฒนาสมรรถนะสำคัญของผู้เรียนเป็นส่วนหนึ่งที่เป็นเป้าหมายหลักของหลักสูตร ซึ่งสอดคล้องกับทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของผู้เรียน ที่ผู้วิจัยได้พัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะ เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
2. ผลการสัมภาษณ์ครูผู้สอนศิลปะและการสนทนากลุ่มในการจัดการเรียนรู้ศิลปะ
- ประเด็นที่ 1 ควรให้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้มีการส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดทักษะในศตวรรษที่ 21 ให้นักเรียนสามารถดำรงชีวิตและใช้ชีวิตในโลกอนาคตได้อย่างมีความสุข ทั้งด้านการดำเนินชีวิตและด้านหน้าที่การงาน สามารถปรับตัวให้รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลง และยังสอดคล้องกับความต้องการของหลักสูตรแกนการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในด้านสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน
- ประเด็นที่ 2 ปัญหาที่พบในการจัดการเรียนรู้ศิลปะ มี 3 ด้าน คือ 1. ปัญหาที่เกิดจากครูผู้สอน 2. ปัญหาที่เกิดจากตัวผู้เรียน และ3. ปัญหาที่เกิดจากสื่อหรือเนื้อหา
- ประเด็นที่ 3 แนวทางการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ควรให้ครูผู้สอนจัดการเรียนรู้อย่างเป็นขั้นตอนและชัดเจน ควรมีมีเทคนิควิธีสอนที่หลากหลาย โดยเน้นแนวการสอนที่เอื้อต่อการทำให้ผู้เรียนเกิดทักษะและได้ความรู้ไปพร้อมกัน ควรสร้างบรรยากาศและสิ่งแวดล้อมที่ดูเป็นกันเองกับผู้เรียน ไม่ตำหนิเมื่อผู้เรียนทำผิด หรือมีพฤติกรรมที่ไม่ดี แต่ให้ใช้วิธีชมเชยหรือให้รางวัลเมื่อผู้เรียนทำถูกหรือมีพฤติกรรมที่เป็นไปในทิศทางที่ถูกต้อง เหมาะสม และครูควรมีการสะท้อนผลกลับเพื่อให้นักเรียนได้ทราบความสามารถของตนเอง และนำข้อบกพร่องมาปรับปรุงและพัฒนาในการเรียนหรือร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ครั้งต่อไป
3. ผลการออกแบบและพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะ เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ผู้วิจัยได้สังเคราะห์รูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะตามแนวคิดการเรียนรู้แบบร่วมมือและการใช้ชุมชนเป็นฐาน เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ที่ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ คือ 1) หลักการ 2) วัตถุประสงค์ 3) กระบวนการจัดการเรียนรู้ 4) การวัดและประเมินผล และ 5) ปัจจัยสนับสนุนความสำเร็จของการใช้รูปแบบ
4. ผลการวิเคราะห์ระดับความคิดเห็นที่มีต่อความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของร่างรูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะ เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ในภาพรวม พบว่า ประเด็นความเหมาะสมและความเป็นไปได้ มีความคิดเห็นในระดับมากที่สุดทั้ง 2 ประเด็น (x̄ = 4.64, s.d.= 0.11) และ (x̄ = 4.67, s.d.=0.09 ) ตามลำดับ ซึ่งผ่านเกณฑ์การประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบการเรียนรู้ฯที่กำหนดไว้
5. ผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ก่อนและหลังเรียนด้วยการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะ เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 พบว่าการทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียนกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 30 คน มีคะแนนเฉลี่ย เท่ากับ 15.53 และ 23.60 ตามลำดับ และจากตาราง t ซึ่งมี df = 29ค่า t ที่ได้ = 20.72 ค่า Sig.(2-tailed) = .000 ซึ่งค่าน้อยกว่า .01 แปลว่าผลการสอบ 2 ครั้งแตกต่างกัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .01
6. ผลการวิเคราะห์การประเมินทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของนักเรียนที่เรียนด้วยแผนการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะ เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ในภาพรวม พบว่า มีค่าเฉลี่ยของคุณภาพในระดับดี (x̄ = 3.99, s.d.= 0.19)
7. ผลการวิเคราะห์ความพึงพอใจของนักเรียนหลังจากการเรียนด้วยการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะ เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 พบว่าความพึงพอใจของนักเรียนหลังจากการเรียนด้วยการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ศิลปะ เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สำหรับนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โดยรวม อยู่ในระดับมากที่สุด (x̄ = 4.67, s.d.= 0.13) ถือว่าผ่านเกณฑ์ของระดับความพึงพอใจที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบที่กำหนดไว้ทั้งในภาพรวม และรายด้าน ซึ่งถือว่าผ่านเกณฑ์ทั้งในภาพรวมและรายด้าน