บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยยาง มิตรภาพที่ 35 อำเภอทับสะแก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาประจวบคีรีขันธ์ เขต 1 โดยใช้รูปแบบการประเมินแบบซีโป (CPOS Evaluation Model) ของเยาวดี รางชัยกุล วิบูลย์ศรี เป็นรูปแบบประเมิน 3 ด้าน คือ 1) ประเมินด้านปัจจัยพื้นฐานด้านสภาวะแวดล้อมของโครงการ ซึ่งได้แก่ การประเมินความต้องการความจำเป็นของโครงการ ความเป็นไปได้ของโครงการ วัตถุประสงค์ของโครงการ และความพร้อมและทรัพยากร 2) ประเมินกระบวนการปฏิบัติระหว่างการดำเนินโครงการ ซึ่งได้แก่การประเมินกิจกรรมของโครงการ ช่วงเวลาการดำเนินการของโครงการ และประเมินเมื่อสิ้นสุดโครงการ ซึ่งได้แก่การประเมินผลผลิตของการดำเนินโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยยาง มิตรภาพที่35 อำเภอทับสะแก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาประจวบคีรีขันธ์ เขต 1 กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้บริหารสถานศึกษา ครู กรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ปกครองนักเรียนและนักเรียน ในปีการศึกษา 2564 จำนวน 323 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบประเมินโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน จำนวน 4 ฉบับ ลักษณะของคำถามเป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) 5 ระดับ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยพบว่า
1. การประเมินด้านปัจจัยพื้นฐานด้านสภาวะแวดล้อมของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยยาง มิตรภาพที่ 35
1.1 การประเมินด้านปัจจัยพื้นฐานด้านสภาวะแวดล้อมของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของผู้บริหาร อยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่ามีข้อที่มีค่าความเหมาะสมระดับมากที่สุดมีคะแนนเท่ากัน 8 ข้อดังนี้ หลักการและเหตุผลของโครงการมีความชัดเจนและเหมาะสม โรงเรียนมีแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม/ปฏิทินการปฏิบัติงานระบบการดูแลนักเรียนอย่างเหมาะสม มีการแต่งตั้งผู้รับผิดชอบและกำหนดบทบาทหน้าที่อย่างชัดเจน โรงเรียนมีการจัดประชุม แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ในเรื่องระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน อย่างสม่ำเสมอ ชุมชนและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องให้ความร่วมมือและสนับสนุนการจัดระบบดูแลช่วยเหลือให้แก่นักเรียน ผู้ปกครอง คณะกรรมการสถานศึกษาและชุมชนพร้อมเข้ามาช่วยเหลือกิจกรรมของโรงเรียนทุกด้านโรงเรียนกำหนดแนวทางสำหรับนักเรียนที่หลากหลายและสามารถปฏิบัติได้จริง
1.2 การประเมินด้านปัจจัยพื้นฐานด้านสภาวะแวดล้อมของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในภาพรวม ตามความคิดเห็นของครู โดยรวมมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่ามีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด 7 ข้อ ระดับมาก 13 ข้อ โดยข้อที่มีความเหมาะสมมากที่สุด คือ ท่านได้รับความรู้และชี้ให้เห็นถึงความสำคัญการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนจากโรงเรียน โรงเรียนมีแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม/ปฏิทินการปฏิบัติงานระบบการดูแลนักเรียนอย่างเหมาะสม
1.3 การประเมินด้านปัจจัยพื้นฐานด้านสภาวะแวดล้อมของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในภาพรวม ตามความคิดเห็นของคณะกรรมการสถานศึกษา โดยรวมมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่ามีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด 4 ข้อ ระดับมาก 16 ข้อ โดยข้อที่มีความเหมาะสมมากที่สุด คือ ผู้ปกครอง คณะกรรมการสถานศึกษาและชุมชนพร้อมเข้ามาช่วยเหลือกิจกรรมของโรงเรียนทุกด้าน
1.4 การประเมินด้านปัจจัยพื้นฐานด้านสภาวะแวดล้อมของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในภาพรวม ตามความคิดเห็นของผู้ปกครอง โดยรวมมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่ามีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด 7 ข้อ ระดับมาก 13 ข้อ โดยโดยข้อที่มีความเหมาะสมมากที่สุด คือ มีงบประมาณสนับสนุนการจัดกิจกรรมในโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน
1.5 การประเมินด้านปัจจัยพื้นฐานด้านสภาวะแวดล้อมของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนในภาพรวม ตามความคิดเห็นของนักเรียน โดยรวมมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่ามีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด คือ มีงบประมาณสนับสนุนการจัดกิจกรรมในโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน
2. ประเมินกระบวนการปฏิบัติระหว่างการดำเนินโครงการะบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยยาง มิตรภาพที่ 35
2.1 การประเมินด้านกระบวนการดำเนินงานโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา โดยรวมมีการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่ามีข้อที่มีค่าความเหมาะสมมากที่สุด คือ มีการนำวัตถุประสงค์ของโครงการมาวิเคราะห์เพื่อวางแผนสู่การปฏิบัติ กิจกรรมของโครงการเหมาะสมกับสภาพของโรงเรียน ทุกกิจกรรมในโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่โรงเรียนจัดขึ้นสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของโครงการ โครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่โรงเรียนจัดขึ้น ส่งเสริมให้นักเรียนรู้จักตนเอง นักเรียนได้พัฒนาศักยภาพตามความสนใจและความถนัดของตนเองนักเรียนได้ คุณครูมีกิจกรรมซ่อมเสริมให้กับนักเรียนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง และกลุ่มมีปัญหา คุณครูประจำชั้นมีข้อมูลสารสนเทศ รวมถึงเอกสารของนักเรียนเป็นรายบุคคล
2.2 การประเมินด้านกระบวนการดำเนินงานโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของครู โดยรวมมีความพร้อมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าข้อที่มีค่าความเหมาะสมมากที่สุด คือ มีการนิเทศ กำกับ ติดตามการดำเนินโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างต่อเนื่อง
2.3 การประเมินด้านกระบวนการดำเนินงานโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของคณะกรรมการสถานศึกษา โดยรวมมีความพร้อมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าข้อที่มีค่าความเหมาะสมมากที่สุด คือ เมื่อนักเรียนป่วย หรือเกิดอุบัติเหตุภายในโรงเรียน มีการนำส่งโรงพยาบาลและแจ้งให้ผู้ปกครองทราบ
2.4 การประเมินด้านกระบวนการดำเนินงานโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของผู้ปกครอง โดยรวมมีความพร้อมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าข้อที่มีค่าความเหมาะสมมากที่สุด คือ คุณครูมีกิจกรรมพิเศษให้กับนักเรียนที่อยู่ในกลุ่มพิเศษ และกลุ่มปกติ
2.5 การประเมินด้านกระบวนการดำเนินงานโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของนักเรียน โดยรวมมีการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าข้อที่มีค่าความเหมาะสมมากที่สุด คือ คุณครูประจำชั้นนำข้อมูลนักเรียนมาคัดกรอง โดยแบ่งเป็นกลุ่มพิเศษ กลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง กลุ่มมีปัญหา
3. ประเมินผลผลิตของการดำเนินโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยยาง มิตรภาพที่ 35
3.1 การประเมินด้านผลผลิตของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา โดยรวมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก (เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด คือ นักเรียนสามารถเรียนรู้ตามศักยภาพของตนเองได้ นักเรียนมีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี โรงเรียนมีเครือข่ายผู้ปกครองนักเรียนที่มีประสิทธิภาพ
3.2 การประเมินด้านผลผลิตของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของครู โดยรวมมีการปฏิบัติอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าข้อที่อยู่ในระดับมากที่สุด คือ นักเรียนมีความรับผิดชอบต่อตนเองและสังคม
3.3 การประเมินด้านผลผลิตของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของคณะกรรมการสถานศึกษา โดยรวมมีความพร้อมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าข้อที่มีความพร้อมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อนักเรียนป่วย หรือเกิดอุบัติเหตุภายในโรงเรียน มีการนำส่งโรงพยาบาลและแจ้งให้ผู้ปกครองทราบ และนักเรียนที่มีฐานะยากจน ได้รับทุนการศึกษาจากโรงเรียน
3.4 การประเมินด้านผลผลิตของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของผู้ปกครอง โดยรวมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่าข้อที่มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด คือ ผู้ปกครอง ชุมชน หน่วยงานภายนอกมี ทัศนคติที่ดีต่อนักเรียน และโรงเรียน
3.5 การประเมินด้านผลผลิตของโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ตามความคิดเห็นของนักเรียน
โดยรวมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่าข้อมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด คือนักเรียนมีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ช่วยเหลือผู้อื่นอย่างสม่ำเสมอ