การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ เพื่อพัฒนารูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 4 และเพื่อศึกษาผลการทดลองใช้รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 4 และเพื่อประเมินรูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ เพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียน โรงเรียนบ้านหนองบัวคำ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 4
วิธีการวิจัยมี 4 ขั้นตอน ดังนี้ 1. ศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ โดยการสังเคราะห์เอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และสัมภาษณ์
ผู้บริหารสถานศึกษาโรงเรียนใกล้เคียง จำนวน 10 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง และนำผลจากการศึกษาเอกสาร งานวิจัย และการสัมภาษณ์มาวิเคราะห์เนื้อหา 2. สร้างรูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ ประเมินความเหมาะสมของรูปแบบและคู่มือการใช้รูปแบบฯ โดยผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 15 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบประเมินความเหมาะสมของรูปแบบ และคู่มือการใช้รูปแบบการวิเคราะห์ข้อมูล ใช้ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และนำไปเปรียบเทียบกับเกณฑ์ระดับคุณภาพ 3. ศึกษาผลการทดลองใช้รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียน ของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ กลุ่มประชากรประกอบด้วยนักเรียนโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 4 ปีการศึกษา 2564 จำนวน 87 คน ครูผู้สอนโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ จำนวน 11 คน และคณะกรรมการบริหารสถานศึกษา จำนวน 8 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบประเมินความคิดเห็นของครู และคณะกรรมการบริหารสถานศึกษา ที่มีต่อการใช้รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และนำไปเปรียบเทียบกับเกณฑ์ระดับคุณภาพ 4. ประเมินรูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการสังเคราะห์เอกสารจากนักวิชาการ งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และจากการสัมภาษณ์ผู้บริหารสถานศึกษาโรงเรียนใกล้เคียง เกี่ยวกับแนวคิด หลักการของชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ พบว่าองค์ประกอบสำคัญของชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ ประกอบด้วย การมีภาวะผู้นำร่วม การมีวิสัยทัศน์และเป้าหมายร่วมกัน การมีระบบทีมร่วมใจ การทบทวนไตร่ตรองผล การสนับสนุน และการเรียนรู้และพัฒนาวิชาชีพ จึงได้นำ 6 องค์ประกอบดังกล่าว มาพัฒนาเป็นรูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ เพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ
2. รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ คือ องค์ประกอบที่ 1 การมีภาวะผู้นำร่วม
องค์ประกอบที่ 2 การมีวิสัยทัศน์และเป้าหมายร่วมกัน องค์ประกอบที่ 3 การมีระบบทีมร่วมใจองค์ประกอบที่ 4 การทบทวนไตร่ตรองผล องค์ประกอบที่ 5 การสนับสนุน องค์ประกอบที่ 6 การเรียนรู้และพัฒนาวิชาชีพ และผลการตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบ โดยผู้เชี่ยวชาญ พบว่า รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ จังหวัดเชียงราย มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด โดยมีค่าเฉลี่ย 4.60 และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.19
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ จังหวัดเชียงราย พบว่า
3.1 คุณภาพผู้เรียนด้านผลสัมฤทธิ์ทางวิชาการของผู้เรียน และ คุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน หลังการใช้รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ สูงกว่าค่าเป้าหมายที่กำหนดตามเกณฑ์คุณภาพภายในด้านคุณภาพผู้เรียน ปีการศึกษา 2564
3.2 ความคิดเห็นของครูที่มีต่อการใช้รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ พบว่าด้านความถูกต้องอยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 5.00 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.00 ด้านความเหมาะสม อยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.82 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.41 ด้านความเป็นไปได้ อยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 5.00 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.00 สำหรับด้านความมีประโยชน์ ครูมีความคิดเห็นว่ารูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ จังหวัดเชียงราย มีประโยชน์ต่อนักเรียน ครู โรงเรียน และชุมชน ร้อยละ 100
3.3 ความคิดเห็นของคณะกรรมการบริหารโรงเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ ด้านความถูกต้อง อยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย 4.82 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.41 ด้านความเหมาะสม อยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย 4.82 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.41 ด้านความเป็นไปได้ อยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย 5.00 และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.00สำหรับด้านความมีประโยชน์ คณะกรรมการบริหารโรงเรียนมีความคิดเห็นว่ารูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ มีประโยชน์ต่อนักเรียน ครู โรงเรียน และชุมชน ร้อยละ 100
4. ผลการประเมินรูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ พบว่า รูปแบบชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนบ้านหนองบัวคำ ที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นมีคุณภาพเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนด