ครูบ้านนอก

ชื่อผู้วิจัย นางสาวกรวรรณ ยืนนาน

ปีที่ดำเนินการ 2564

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการบริหารศูนย์การเรียนรู้ 2) พัฒนารูปแบบ 3) ทดลองใช้รูปแบบ และ 4) ประเมินผลรูปแบบ การวิจัยมี 4 ขั้นตอน ประกอบด้วย ขั้นที่ 1 ศึกษาสภาพการบริหารศูนย์การเรียนรู้ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครู คณะกรรมการสถานศึกษา ปราชญ์ชาวบ้าน และผู้นำชุมชน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถาม ขั้นที่ 2 การพัฒนารูปแบบ โดยผู้ทรงคุณวุฒิ เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์ ขั้นที่ 3 การทดลองใช้รูปแบบ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครู คณะกรรมการสถานศึกษา ปราชญ์ชาวบ้าน และผู้นำชุมชน และขั้นที่ 4 การประเมินผลรูปแบบ ผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ ผู้ทรงคุณวุฒิ เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพื้นฐาน ได้แก่ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก 2) รูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง พบว่า รูปแบบ มี 3 ส่วน ได้แก่ ส่วนที่ 1 ส่วนนำ ประกอบด้วย แนวคิด หลักการ วัตถุประสงค์ ส่วนที่ 2 การบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 5 ขั้นตอน กระบวนการบริหาร 4 ขั้นตอน และส่วนที่ 3 เงื่อนไขความสำเร็จ 3) การทดลองใช้รูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง พบว่า รูปแบบมีความเหมาะสม นำไปใช้ได้จริง และเกิดประโยชน์ต่อการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ และ 4) การเพื่อประเมินผลรูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด

สรุปและอภิปรายผล

1. การศึกษาสภาพการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของโรงเรียนบ้านเขานาใน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุราษฎร์ธานี เขต 2 โดยภาพรวมมีสภาพการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง อยู่ในระดับมาก ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากการบริหารศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงของโรงเรียนบ้านเขานาใน เป็นศูนย์ฝึกอบรมที่มุ่งมั่นส่งเสริมการเรียนรู้และบริการวิชาการ เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น และส่งเสริมการสืบสานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้ และฝึกอบรมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีการจัดกิจกรรมบริการวิชาการแก่ท้องถิ่น รวมทั้งการจัดทำฐานการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จึงส่งผลให้มีสภาพการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงอยู่ในระดับมาก ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของ กรมพัฒนาชุมชน (2560 : 26) ที่กล่าวว่า ศูนย์เรียนรู้และขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เป็นศูนย์กลางรวบรวมข้อมูลข่าวสารความรู้ของชุมชนที่จะนำไปสู่การส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้สำหรับประชาชนในชุมชน เป็นแหล่งเสริมโอกาสในการเรียนรู้ การถ่ายทอดการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ การสืบทอดภูมิปัญญา วัฒนธรรม ค่านิยม และเอกลักษณ์ของชุมชน อีกทั้งเป็นแหล่งบริการชุมชนด้านต่างๆ เช่น การจัดกิจกรรมที่สอดคล้องกับความต้องการเรียนรู้ของชุมชน โดยเน้นกระบวนการเรียนรู้เพื่อวิถีชีวิตของคนในชุมชนเพื่อให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมก่อให้เกิดชุมชนแห่งการเรียนรู้และมุ่งการพัฒนาแบบพึ่งตนเอง เป็นศูนย์เรียนรู้และขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

2. การพัฒนารูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของโรงเรียนบ้านเขานาใน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุราษฎร์ธานี เขต 2 ประกอบด้วย 3 ส่วน ได้แก่ ส่วนที่ 1 ส่วนนำ ประกอบด้วย แนวคิด หลักการ และวัตถุประสงค์ของรูปแบบ ส่วนที่ 2 เนื้อหา ได้แก่ การบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประกอบด้วย (1) ด้านการเตรียมความพร้อม (2) ด้านการจัดแหล่งเรียนรู้/ฐานการเรียนรู้ (3) การจัดกิจกรรมโรงเรียนและกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน (4) การดำเนินการเปลี่ยนแปลง และ (5) การสร้างเครือข่ายและขยายผลและ กระบวนการบริหาร ประกอบด้วย (1) การวางแผน (2) การดำเนินการ (3) การประเมินผล และ (4) การปรับปรุง ส่วนที่ 3 เงื่อนไขความสำเร็จ ทั้งนี้อาจเนื่องจากผู้วิจัยได้นำผลจากการสังเคราะห์แนวคิด ทฤษฎี ศึกษาเอกสารรวมทั้งงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง รูปแบบและการพัฒนารูปแบบ รวมไปถึงศึกษาสภาพการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ทำให้ได้รูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ที่มีกระบวนการที่ชัดเจน ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของ ทิศนา แขมมณี (2561 : 221-222) ที่กล่าวว่า องค์ประกอบของรูปแบบ ประกอบด้วยปรัชญา ทฤษฎี หลักการ แนวคิดหรือความเชื่อที่เป็นพื้นฐานหรือเป็นหลักของรูปแบบนั้นๆ การบรรยายและอธิบายสภาพหรือลักษณะที่สอดคล้องกับหลักการที่ยึดถือ การจัดองค์ประกอบและความสัมพันธ์ขององค์ประกอบของระบบให้สามารถนำผู้เรียนไปสู่เป้าหมายของระบบหรือกระบวนการนั้นๆ และอธิบายหรือการให้ข้อมูลเกี่ยวกับวิธีสอนเทคนิคต่างๆ อันจะช่วยให้กระบวนการนั้นๆ เกิดประสิทธิภาพสูงสุด สอดคล้องกับงานวิจัยของ อลิสา อินทร์ประเสริฐ (2564 : 23-26) ได้ศึกษา การพัฒนารูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของสถานศึกษาในภาคตะวันออก สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ผลการการศึกษารูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับองค์ประกอบขั้นตอน 5 องค์ประกอบ คือ (1) องค์ประกอบขั้นตอนการเตรียมความพร้อมในการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในศูนย์การเรียนรู้ (2) องค์ประกอบขั้นตอนการจัดกิจกรรมโรงเรียนและกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน (3) องค์ประกอบขั้นตอนการดำเนินการเปลี่ยนแปลง (4) องค์ประกอบขั้นตอนการจัดระบบการเรียนรู้และ (5) องค์ประกอบขั้นตอนการสร้างเครือข่ายและขยายผล 3) การพัฒนารูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ผู้ทรงคุณวุฒิและผู้เชี่ยวชาญ ยืนยันและเห็นชอบทั้ง 5 องค์ประกอบขั้นตอน

3. การทดลองใช้รูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของโรงเรียนบ้านเขานาใน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุราษฎร์ธานี เขต 2 รูปแบบมีความเหมาะสม นำไปใช้ได้จริง และเกิดประโยชน์ต่อการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ทั้งนี้อาจเนื่องจากการดำเนินการตามรูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ต้องขับเคลื่อนด้วยบุคลากร นักเรียน ผู้ปกครอง และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ในการดำเนินการที่มีประสิทธิภาพต้องมีหลักการปฏิบัติงานที่บูรณาการจากการมีส่วนร่วมในการพัฒนาทั้งระบบ ยึดหลักความเข้าใจ เข้าถึง และพัฒนา และการบริหารอย่างพอเพียง จึงจะส่งผลให้การดำเนินงานตามรูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สามารถขับเคลื่อนได้ทุกกระบวนการและองค์ปกระกอบ สอดคล้องกับงานวิจัยของ นันทวดี พุ่มเกิด (2562 : 13) ได้ศึกษา รูปแบบการบริหารสถานศึกษาพอเพียงสู่ศูนย์การเรียนรู้ตามหลัก ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา ที่พบว่าผู้บริหาร ครู นักเรียนและผู้ปกครอง มีความคิดเห็นว่ารูปแบบการบริหารสถานศึกษาสถานศึกษาพอเพียงสู่ศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงทางด้านการศึกษา ของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สามารถนำไปใช้ในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาได้อย่างเหมาะสม

4. การเพื่อประเมินผลรูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของโรงเรียนบ้านเขานาใน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุราษฎร์ธานี เขต 2 โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ทั้งนี้อาจเนื่องจากในการพัฒนารูปแบบการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ผู้วิจัยได้ดำเนินการตามขั้นตอนการพัฒนารูปแบบ โดยศึกษาค้นคว้า แนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ผ่านกระบวนการต่างๆ มาอย่างเหมาะสม ตั้งแต่ในกระบวนการวิเคราะห์เอกสารที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญทั้งใน ระดับนโยบาย และผู้บริหารโรงเรียน ที่มีประสบการณ์ในการบริหารสถานศึกษา ที่ผ่านการประเมินเป็นศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงทางด้านการศึกษา และนำร่างรูปแบบเสนอผู้ทรงคุณวุฒิที่มีความรู้ และประสบการณ์ ด้านการบริหารศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อให้ข้อคิดเห็น ข้อเสนอแนะ เพื่อนำมาปรับปรุงร่างรูปแบบจนได้รูปแบบที่สอดคล้องกับสภาพความจริงและบริบทของโรงเรียน ส่งผลให้ผลการประเมินผลรูปแบบอยู่ในระดับมากที่สุด สอดคล้องกับแนวคิดของ ชิรวัฒน์ นิจเนตร (2560 : 86 - 87) ที่กล่าวว่า การพัฒนารูปแบบ ประกอบด้วยการศึกษารวบรวมข้อมูลสถานการณ์บริบทและปัญหาที่เกี่ยวข้องและยกร่างหรือสร้างรูปแบบซึ่งมักจะยกร่างขึ้นจากข้อมูลที่รวบรวมได้จากการศึกษาเอกสารการสัมภาษณ์การสนทนากลุ่มและการวิเคราะห์เนื้อหาแต่งานวิจัยบางเรื่องมีการเก็บข้อมูลเชิงปริมาณจากแบบสอบถามที่กำหนดรายละเอียดของรูปแบบแล้วนำไปวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจและสร้างรูปแบบด้วยการวิเคราะห์เส้นทางเก็บข้อมูลต่างๆที่เกี่ยวข้องแล้วนำมายกร่างรูปแบบส่วนในขั้นตอนการตรวจสอบรูปแบบที่พัฒนาขึ้นมานั้นก็ใช้เทคนิควิธีได้หลายแบบโดยอาจจะให้ผู้เชี่ยวชาญช่วยวิเคราะห์จากหลักฐานเชิงประจักษ์ทั้งเชิงปริมาณและคุณลักษณะใช้วิธีการประเมินโดยผู้ทรงคุณวุฒิเช่นการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญวิธีการแบบชาติพันธุ์วรรณนาการรับฟังความคิดเห็นจากเวทีสาธารณะการสนทนากลุ่มฯแต่วิธีการตรวจสอบรูปแบบที่น่าเชื่อถือมากที่สุดคือการนำรูปแบบไปทดลองใช้และวัดประสิทธิภาพของรูปแบบว่าใช้ได้ผลจริงหรือไม่เกิดผลลัพธ์ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้เพียงใด สอดคล้องกับงานวิจัยของ จำเริญรัตน์ จิตต์จิรจรรย์ (2559) ได้ศึกษา การพัฒนารูปแบบการประยุกต์ใช้ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อพัฒนาตนเองในการศึกษาของนักศึกษาสถาบันอุดมศึกษาใน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่พบว่า รูปแบบโดยรวมมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด หากพิจารณาแต่ละองค์ประกอบของรูปแบบ พบว่า องค์ประกอบด้านวัตถุประสงค์มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด เป็นลำดับแรก ส่วนองค์ประกอบ ของรูปแบบด้านเงื่อนไข การนำรูปแบบสู่การปฏิบัติมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากเป็นลำดับสุดท้าย

เว็บน่าสนใจ