บทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน และแนวทางการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ 2) เพื่อสร้างรูปแบบการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ และ 4) เพื่อประเมินรูปแบบการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ครั้งนี้ จำนวน 116 คน ประกอบด้วย ผู้บริหาร จำนวน 1 คน ครูผู้สอน จำนวน 8 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 7 คน นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จำนวน 50 คน และผู้ปกครองนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จำนวน 50 คน ในปีการศึกษา 2563 ของโรงเรียน
บ้านไร่เจริญ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาศรีสะเกษ เขต 4 ได้มาโดยวิธีการเลือกแบบเจาะจง (Purposive sampling) ดำเนินการตามแบบแผนการวิจัยและพัฒนา (Research and development : R & D) แบ่งขั้นตอนการวิจัยออกเป็น 4 ขั้นตอน คือ การศึกษาข้อมูลพื้นฐาน การสร้างรูปแบบ การทดลองใช้รูปแบบ และการประเมินผลการใช้รูปแบบการบริหาร เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสอบถามชนิดมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ แบบสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูล วิเคราะห์โดยการหาความถี่ ค่าเฉลี่ย ร้อยละและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน โดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูป และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาสภาพปัจจุบันและแนวทางการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ พบว่า ภาพรวม มีการดำเนินการอยู่ในระดับมาก และความต้องการพัฒนาโดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า ต้องการพัฒนาให้ครบทุกด้าน โดยเรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย ด้านผู้เรียนเป็นสุข รองลงมาคือ โรงเรียนเป็นสุข และชุมชนเป็นสุข ส่วนด้านที่มีค่าเฉลี่ยน้อยสุดมี 2 ด้าน คือ สภาพแวดล้อมเป็นสุข และครอบครัวเป็นสุข
2. ผลการสร้างรูปแบบ พบว่า รูปแบบการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียน
สุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ มีองค์ประกอบ 5 องค์ประกอบ คือ หลักการและเหตุผลของรูปแบบ วัตถุประสงค์ของรูปแบบ กระบวนการบริหารงาน แนวทางการประเมิน และเงื่อนไขความสำเร็จ กระบวนการบริหารงานดำเนินการตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ ได้รูปแบบการบริหาร SAMAPI Model ได้แก่ 1) หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economy : S) 2) ความเป็นเลิศทางวิชาการ (Academic Excellence : A) 3) หลักการบริหารของ 4M (Man, Money, Materials, Management) 4) การลงมือปฏิบัติ (Active Learning : A) 5) การทบทวนหลังปฏิบัติงาน (After Action Review : AAR) 6) กระบวนการชุมชนการเรียนรู้ (Professional Learning Community : PCL) 7) กระบวนการเรียนรู้แบบ PBL (Problem-based Learning) 8) สมดุล และยั่งยืน (Infinity : I) ผลการประเมินรูปแบบตามความคิดเห็นของผู้ทรงคุณวุฒิ โดยภาพรวม มีความเหมาะสม ความถูกต้อง และมีความเป็นไปได้ในการนำไปใช้ประโยชน์
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ ในปีการศึกษา 2562 พบว่า นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น คิดเป็นร้อยละ 77.11 ความพึงพอใจของผู้บริหาร ครู คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียน ต่อการดำเนินงานตามรูปแบบการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ อยู่ในระดับมากที่สุด
4. ผลการประเมินรูปแบบการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ ในปีการศึกษา 2563 พบว่า นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น คิดเป็นร้อยละ 86.56 ความพึงพอใจของผู้บริหาร ครู คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียน ต่อการดำเนินงานตามรูปแบบการบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดโรงเรียนสุขภาวะ เพื่อพัฒนาคุณภาพของโรงเรียนบ้านไร่เจริญ อยู่ในระดับมากที่สุด