ชื่อเรื่องการวิจัย การพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) โรงเรียนบ้านโนนสวรรค์ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1
ชื่อผู้วิจัย นางธัญสรณ์ ไหมทอง
ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะผู้อำนวยการชำนาญการ
สถานศึกษา โรงเรียนบ้านโนนสวรรค์ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1
ปีที่พิมพ์ 2565
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพ ปัญหาและความต้องการเกี่ยวกับการพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) 2) เพื่อพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) 3) เพื่อติดตามและประเมินผลการพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) และ 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของบุคลากร ที่มีต่อการพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) โดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการ 4 ขั้นตอนหลัก คือ ขั้นที่ 1 การวางแผน (Planning) ขั้นที่ 2 การปฏิบัติตามแผนที่กำหนด (Action) ขั้นที่ 3 การสังเกตผลที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติงาน (Observation) และขั้นที่ 4 การสะท้อนผลหลังจากการปฏิบัติงาน (Reflection) ซึ่งผู้เกี่ยวข้องกับงานวิจัยในครั้งนี้ ประกอบด้วย กลุ่มผู้ร่วมวิจัย ได้แก่ ผู้วิจัยในฐานะผู้บริหารโรงเรียน ผู้ร่วมวิจัย จำนวน 12 คน เป็นบุคลากรโรงเรียนบ้านโนนสวรรค์ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 และผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ วิทยากร จำนวน 2 คน และนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 ถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 172 คน กลยุทธ์ในการพัฒนาครูด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) 2 กิจกรรม คือ การประชุมเชิงปฏิบัติการและการนิเทศภายใน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถาม จำนวน 2 ฉบับ แบบทดสอบ จำนวน 2 ฉบับ แบบสังเกต จำนวน 1 ฉบับ แบบสัมภาษณ์ จำนวน 2 ฉบับ แบบประเมิน จำนวน 2 ฉบับ และแบบบันทึก จำนวน 2 ฉบับ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้เทคนิคการตรวจสอบข้อมูลสามเส้า (Triangulation Technique) วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ แล้วนำเสนอในรูปความเรียง การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ ใช้ค่าสถิติ ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่าที t-test (Dependent Samples Test)
ผลการวิจัยสรุปได้ ดังนี้
1. ผลการวิเคราะห์สภาพ ปัญหาและความต้องการพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) โรงเรียนบ้านโนนสวรรค์ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 ด้านพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ ครูบางส่วนยังขาดความรู้ความเข้าใจในกระบวนการและเทคนิคพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) สอนโดยเน้นเนื้อหาและการจำ เพราะมีความต้องการให้นักเรียนได้รับความรู้ทางทฤษฎีให้มากที่สุดเพื่อการสอบแข่งขันในระดับต่างๆ ครูมีการเตรียมการสอนน้อย มักใช้ประสบการณ์การสอนมานานจึงมักสอนตามตำราและความเคยชิน นักเรียนมีส่วนร่วมในการจัดการเรียนรู้น้อย ส่วนใหญ่จะปฏิบัติตามที่ครูบอก การประเมินตนเองเกี่ยวกับความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ในภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง ด้านตวามต้องการการพัฒนาตนเองของบุคลากร ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด และรูปแบบการพัฒนาบุคลากรให้มีความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด และรูปแบบที่ต้องการในการพัฒนา คือ การประชุมเชิงปฏิบัติการ
2. ผลการศึกษาการดำเนินการพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) โรงเรียนบ้านโนนสวรรค์ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 โดยมีการดำเนินการพัฒนาโดยการประชุมเชิงปฏิบัติการ พบว่า ค่าเฉลี่ยของคะแนนการทดสอบหลังการประชุมเชิงปฏิบัติการสูงกว่าก่อนการประชุมเชิงปฏิบัติการ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ผลการประเมินผลการประชุมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง การพัฒนาบุคลากรด้านการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก ทำให้บุคลากรได้รับความรู้ความเข้าใจในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ได้แก่ การออกแบบการจัดการเรียนรู้ แนวทางการผลิตสื่อ-นวัตกรรมในการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) แนวทางการจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) และแนวทางการนิเทศภายใน การวัดผลประเมินผลในการจัดกิจกรรมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)
3. ผลติดตามและประเมินผลการพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) โรงเรียนบ้านโนนสวรรค์ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 โดยใช้วิธีการนิเทศภายในแบบเพื่อนนิเทศเพื่อน (Peer Coaching) ซึ่งมีตัวบ่งชี้ความเหมาะสมของแผนการจัดการเรียนรู้ วิธีการให้ความรู้และการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ พบว่า มีค่าเฉลี่ย 13.92 ซึ่งมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด การสังเกตพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) วงรอบที่ 1 ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก และในวงรอบที่ 2 ครูมีความสามารถในพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) เพิ่มขึ้นอยู่ในระดับมากที่สุด ซึ่งบุคลากรสามารถจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ได้ถูกต้องครบตามองค์ประกอบ ครูใช้เทคนิคและวิธีการสอนที่กระตุ้นให้ผู้เรียนค้นพบและสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง และกระตุ้นความคิด จิตนาการและการแสดงออกของผู้เรียน ครูใช้วิธีการสอนที่หลากหลายและเน้นให้ผู้เรียนได้ฝึกปฏิบัติ
4. ผลการศึกษาความพึงพอใจของบุคลากรที่มีต่อการพัฒนาบุคลากรด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) โรงเรียนบ้านโนนสวรรค์ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก