บทคัดย่อ
ชื่อเรื่อง โปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของ
ครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา โรงเรียนเทศบาลห้างฉัตร
ผู้รายงาน นางสุทารัตน์ ยี่แก้ว
สถานที่ทำงาน โรงเรียนเทศบาลห้างฉัตร งานการศึกษา สำนักปลัดเทศบาลตำบลห้างฉัตร
อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง
การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) เพื่อศึกษาองค์ประกอบตัวชี้วัดสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา 2) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและสภาพความต้องการด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิด จิตตปัญญาศึกษา 3) เพื่อพัฒนาโปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา 4) เพื่อศึกษาผลการนำโปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษาไปใช้ การวิจัยแบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาองค์ประกอบตัวชี้วัดสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญและหลักการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา กลุ่มตัวอย่างที่ให้ข้อมูล คือ ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง ขั้นตอนที่ 2 การศึกษาสภาพปัจจุบันและสภาพความต้องการเกี่ยวกับสมรรถนะด้าน การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา กลุ่มตัวอย่าง คือ ครูปฐมวัย จำนวน 7 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถาม ขั้นตอนที่ 3 การพัฒนาโปรแกรม การพัฒนาสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิด จิตตปัญญาศึกษา ผู้ให้ข้อมูล คือ ผู้บริหารสถานศึกษา เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลซึ่งทำหน้าที่ประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของโปรแกรม ได้แก่ ผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบประเมิน ขั้นตอนที่ 4 การศึกษาผลการนำโปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษาไปใช้ กลุ่มผู้ให้ข้อมูล คือ ครูปฐมวัย จำนวน 7 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบทดสอบและแบบประเมิน ความพึงพอใจ สถิติที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าดัชนี ความต้องการจำเป็น และ t-test Dependent ผลการวิจัยปรากฏ ดังนี้
1. องค์ประกอบตัวชี้วัดเกี่ยวกับสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัย มีจำนวน 6 องค์ประกอบ 30 ตัวชี้วัด ดังนี้ 1) การจัดทำฐานข้อมูลเพื่อออกแบบ การเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ มี 5 ตัวชี้วัด 2) การใช้รูปแบบ/เทคนิควิธีการสอนอย่างหลากหลายเพื่อให้ผู้เรียนพัฒนาเต็มตามศักยภาพ มี 5 ตัวชี้วัด 3) การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ปลูกฝัง/ส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์และสมรรถนะของผู้เรียน มี 5 ตัวชี้วัด 4) การใช้หลักจิตวิทยาใน การจัดการเรียนรู้ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างมีความสุขและพัฒนาอย่างเต็มศักยภาพ มี 5 ตัวชี้วัด 5) การใช้แหล่งเรียนรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นในชุมชนในการจัดการเรียนรู้ มี 5 ตัวชี้วัด 6) การพัฒนาเครือข่ายการเรียนรู้ระหว่างโรงเรียนกับผู้ปกครองและชุมชน มี 5 ตัวชี้วัด ผลการประเมินองค์ประกอบมีความเหมาะสมอยู่ใน ระดับมากที่สุด สำหรับหลักการเรียนรู้ตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา คือ สุนทรียสนทนา การเจริญสติ และการฟังอย่างลึกซึ้ง
2. สภาพปัจจุบันของการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิด
จิตตปัญญาศึกษา โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง สำหรับสภาพความต้องการของการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด และลำดับความต้องการจำเป็นในการพัฒนาสมรรถนะครูด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา พบว่า ด้านการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ปลูกฝัง/ส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์และสมรรถนะของผู้เรียน มีความต้องการพัฒนามากที่สุด รองลงมาคือ ด้านการใช้หลักจิตวิทยาในการจัดการเรียนรู้ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างมีความสุขและพัฒนาอย่างเต็มศักยภาพ และด้านการจัดทำฐานข้อมูลเพื่อออกแบบการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ตามลำดับ
3. โปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของ
ครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา ประกอบด้วย 1) หลักการ 2) วัตถุประสงค์ 3) เนื้อหา 4) วิธีการดำเนินการ และ 5) การประเมินผล เนื้อหาประกอบด้วย 3 Module คือ Module 1 การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ Module 2 สมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ Module 3 หลักการเรียนรู้ตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา ผลการประเมินโปรแกรม มีความเหมาะสมและความเป็นไปได้อยู่ใน ระดับมากที่สุด
4. ผลการทดสอบความรู้หลังการอบรมตามโปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะด้านการจัด
การเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา พบว่า หลังการอบรม มีค่าเฉลี่ยของคะแนนสูงขึ้นกว่าก่อนการอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ผลการประเมินสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด และผลการประเมินความพึงพอใจที่มีต่อโปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญของครูปฐมวัยตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา โดยรวม อยู่ในระดับมากที่สุด
คำสำคัญ : โปรแกรม, การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ, จิตตปัญญาศึกษา