บทคัดย่อ
การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิด วิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 2 โรงเรียนนครนนท์วิทยา 4 วัดบางแพรกเหนือ
ชนิดาภา วชิรบูรณ์สุข
ครู วิทยฐานะครูชานาญการพิเศษ 2564
การวิจัยเรื่องการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะ การคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนนครนนท์วิทยา 4 วัดบางแพรกเหนือ เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development: R&D) โดยมีวัตถุประสงค์ของการวิจัย คือ 1) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน ในการจัดการเรียนการสอนวิชาคณิตศาสตร์ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนนครนนท์วิทยา 4 วัดบางแพรกเหนือ 2) เพื่อสร้างและพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนา ทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 2 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะการ คิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่2 และ 4) เพื่อประเมินผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะ การคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเป็นกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ คือนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/1 โรงเรียนนครนนท์วิทยา 4 วัดบางแพรกเหนือ ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564 จานวน 1 ห้องเรียน รวม 20 คน ซึ่งได้มาจากวิธีสุ่มตัวอย่างแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) ตัวแปรอิสระ (Independent Variables) ได้แก่ รูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ตัวแปรตาม (Dependent Variables) ได้แก่การคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่ การทาโครงงานคณิตศาสตร์ รูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิด วิเคราะห์ รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ ใช้ระยะในการทดลองสอนด้วยรูปแบบการเรียน การสอน เรียนรู้ รวมทั้งสิ้น 20 ชั่วโมง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) รูปแบบการเรียนการสอน 2) แผนการจัดการเรียนรู้ 3) แบบทดสอบวัดความสามารถการคิดวิเคราะห์ ชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จานวน 40 ข้อ และ 4) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการเรียนการสอน
จานวน 30 ข้อ สาหรับการวิเคราะห์ข้อมูล ใช้ค่าเฉลี่ย (Χ ) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และ การทดสอบค่าทีแบบกลุ่มตัวอย่างไม่อิสระ ค่าดัชนีประสิทธิผลและการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis)
ผลการศึกษาพบว่า
1. ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐานในการจัดการเรียนการสอนวิชาคณิตศาสตร์ นักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนนครนนท์วิทยา 4 วัดบางแพรกเหนือ สาเหตุของปัญหาการพัฒนา ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ทางคณิตศาสตร์ จากการสนทนากลุ่ม พบว่า มีสาเหตุมาจาก 3 ประการ ประการแรกคือ นักเรียนมีปัญหาด้านทักษะการคิดวิเคราะห์ทางคณิตศาสตร์ ขาดการ บูรณาการความรู้ต่างๆที่ทาให้เกิดทักษะการคิดวิเคราะห์ทางคณิตศาสตร์และนามาสู่การนาความรู้ ทางคณิตศาสตร์มาใช้ในชีวิตประจาวัน ประการที่สอง กระบวนการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะ การคิดวิเคราะห์ยังขาดการนาพัฒนาสื่อการเรียนการสอนที่หลากหลายเพื่อกระตุ้นให้นักเรียนเกิดการ สร้างองค์ความรู้ใหม่ และประการสุดท้าย คือ กิจกรรมที่ฝึกให้นักเรียนพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ ค่อนข้างน้อย ทาให้นักเรียนขาดความสนใจในการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ และส่งผลให้ผู้เรียนขาดความ รับผิดชอบต่อหน้าที่ได้รับมอบหมาย ทาให้การงานไม่สาเร็จตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ จากความต้องการ ดังกล่าวจึงทาให้เกิดรูปแบบการสอนวิชาคณิตศาสตร์ โดยพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
2. ผลการสร้างและพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนา ทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 2
2.1 ได้รูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิด วิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ มีองค์ประกอบของรูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model ได้แก่ หลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการเรียนการสอน สาระการเรียนรู้ และ ขั้นตอนการจัดกิจกรรม 7 ขั้น ได้แก่ 1) โดยรูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนา ทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ และได้นวัตกรรม ได้แก่ เล่มที่ 1 จาได้ไหมรูปเรขาคณิต เล่มที่ 2 ปริซึมและทรงกระบอกน่าสนใจ เล่มที่ 3 สนุกหาพื้นผิว ปริมาตร ปริซึม ทรงกระบอก และแปลงเรขาคณิต เล่มที่ 4 บันทึกจดจาแผนผังรูปเรขาคณิต เล่มที่ 5
ขั้นกระตุ้นเร้าใจให้เรียนรู้ (Stimulation=S)2)ขั้นการ
จัดการสอน (Handler = H) 3) ขั้นการทากิจกรรม ( Activity = A) 4) ขั้นที่ 4 ขั้นบันทึกจดจา ( Note = N ) 5) ขั้นที่ 5 ขั้นออกแบบความคิด ( Idea = I) 6) ขั้นที่ 6 ขั้นลงมือทา (doing = d)และ 7) ขั้นสรุป (abstract =a)โดยรูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนา ทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ และได้นวัตกรรม ได้แก่ เล่มที่ 1 จาได้ไหมรูปเรขาคณิต เล่มที่ 2 ปริซึมและทรงกระบอกน่าสนใจ เล่มที่ 3 สนุกหาพื้นผิว ปริมาตร ปริซึม ทรงกระบอก และแปลงเรขาคณิต เล่มที่ 4 บันทึกจดจาแผนผังรูปเรขาคณิต เล่มที่ 5
มาออกแบบโครงการเรขาคณิตกัน เล่มที่ 6 ประยุกต์ทาโครงงานรูปเรขาคณิต และเล่มที่ 7 สรุป องค์ความรู้การคิดวิเคราะห์สู่การทาโครงงานเรขาคณิต
2.2 ผลการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะ การคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 2 ให้มีประสิทธิภาพ 80/80 พบว่า ผลการทดลองแบบรายบุคคล มีค่าประสิทธิภาพเท่ากับ 84.38/90.00 ผลการทดลองแบบกลุ่มเล็ก มีค่าประสิทธิภาพเท่ากับ 83.54/89.44 และผลการ ทดลองแบบภาคสนาม มีค่าประสิทธิภาพเท่ากับ 85.35/88.75 ซ่ึงเป็นไปตามเกณฑ์ท่ีกาหนดไว้
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพ่ือพัฒนาทักษะ การคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีท่ี 2
3.1 ประสิทธิภาพของรูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนา ทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีท่ี 2 จากการทดลองกับกลุ่มตัวอย่าง มีค่าประสิทธิภาพเท่ากับ 84.22/89.38 ซ่ึงเป็นไปตามเกณฑ์ ท่ีกาหนดไว้
3.2 ดัชนีประสิทธิผลของรูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพ่ือพัฒนา ทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนช้ันมัธยมศึกษา ปีท่ี 2 มีค่าเท่ากับ 0.8200 ซึ่งหมายความว่านักเรียนท่ีได้ใช้รูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ มีความก้าวหน้า เพิ่มขึ้น 0.82 หรือคิดเป็นร้อยละ 82.00
4. ผลการประเมินผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพ่ือพัฒนา ทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีท่ี 2
4.1 คะแนนเฉล่ียของผลพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิต ก่อนเรียน มีคะแนน เท่ากับ 15.85 คะแนน และมีคะแนนหลังเรียนเท่ากับ 35.75 คะแนนเมื่อเปรียบเทียบระหว่างคะแนนสอบ ท้ังสองครั้ง พบว่า คะแนนหลังเรียนสูงกว่าคะแนนก่อนเรียนอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับ .05
4.2 นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการเรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอน Shanida Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์รูปเรขาคณิตสู่การทาโครงงานคณิตศาสตร์ สาหรับนักเรียน ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 2 ภาพรวมอยู่ในระดับมากท่ีสุด