ผู้วิจัย นางหมอกฟ้า ที่รัก
ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
สังกัด โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม องค์การบริหารส่วนจังหวัดขอนแก่น
กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย
ปีที่ศึกษา 2563
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม 2) พัฒนาและหาประสิทธิภาพรูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ E1/E2 (80/80) และ 3) ประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/3 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดขอนแก่น จำนวน 1 ห้องเรียน จำนวน 45 คน ซึ่งได้มาโดยการสุ่มตัวอย่างแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย 1) แบบวิเคราะห์เอกสาร 2) แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม 3) แบบสัมภาษณ์ 4) รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม 5) เครื่องมือประกอบการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม ประกอบด้วย คู่มือการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้และแผนการจัดการเรียนรู้ 6) เครื่องมือที่ใช้ในการประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม จำนวน 5 ฉบับ ดังนี้ 6.1) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 6.2) แบบทดสอบวัดความคิดสร้างสรรค์ทางวิทยาศาสตร์ 6.3) แบบประเมินความคิดสร้างสรรค์ทางวิทยาศาสตร์ 6.4) แบบประเมินนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ 6.5) แบบสอบถามความพึงพอใจ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบสมมติฐานด้วย t-test (Dependent Samples) และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
สรุปผลการวิจัย
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม จากการวิเคราะห์เอกสาร การสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์ครูผู้สอน พบว่า นโยบายการจัดการศึกษามีความคาดหวังในการจัดการเรียนรู้ให้ผู้เรียนมีทักษะในศตวรรษที่ 21 เน้นทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เน้นการปฏิบัติงานของผู้เรียน มุ่งส่งเสริมให้ผู้เรียนได้พัฒนาความคิดและพัฒนาความสามารถในการสร้างนวัตกรรมแต่สภาพการจัดการเรียนรู้ปัจจุบันยังมุ่งเน้นความคิดรอบยอดในเนื้อหาบทเรียน ส่งผลให้ผู้เรียนไม่มีความกระตือรือร้นในการเรียน เป็นเหตุให้นักเรียนจำนวนมากขาดทักษะการสร้างสรรค์และนวัตกรรม ซึ่งเกิดจากความสามารถในการใช้กระบวนการทางความคิดสร้างสรรค์ ครูผู้สอนจึงต้องการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model ที่เน้นให้ผู้เรียนพัฒนาความคิดสร้างสรรค์และสร้างนวัตกรรมผ่านการลงมือปฏิบัติจริง
2. ผลการพัฒนาและหาประสิทธิภาพรูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม พบว่า รูปแบบการจัดการเรียนรู้ SIPEP Model ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการ 2) วัตถุประสงค์ 3) กระบวนการจัดการเรียนรู้ ประกอบด้วย 5 ขั้น ดังนี้ ขั้นที่ 1 จุดประกายความสนใจ (Spark interest) ขั้นที่ 2 ค้นคว้าหาความรู้ (Inquiry) ขั้นที่ 3 วางแผนและออกแบบ (Plan and Design) ขั้นที่ 4 สร้างสรรค์และปรับปรุง (Establish and Improve) ขั้นที่ 5 นำเสนอ ประเมินและสรุป (Presentation Evaluation and Summarize) 4) การวัดและประเมินผล 5) ปัจจัยสนับสนุน และ 6) เงื่อนไขสำคัญในการนำรูปแบบไปใช้ โดยรูปแบบการจัดการเรียนรู้ SIPEP Model ที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพ 80.81/80.90 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนด 80/80
3. ผลการประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียน เมืองพลพิทยาคม มีดังนี้
3.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหลังเรียนโดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.2 ความคิดสร้างสรรค์ทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนหลังเรียนโดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคมสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.3 พัฒนาการความคิดสร้างสรรค์ทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนที่เรียนโดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม มีพัฒนาการสูงขึ้น
3.4 พัฒนาการนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนที่เรียนโดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม มีพัฒนาการสูงขึ้น
3.5 ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วย SIPEP Model เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม อยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.68, S.D. = 0.36)