บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการในการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน โรงเรียนบ้านผักไหม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 2) กำหนดแนวทางในการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน โรงเรียนบ้านผักไหม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 3) ติดตามผลการใช้แนวทางในการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน โรงเรียนบ้านผักไหม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 ใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) ดำเนินการ 2 วงรอบ แต่ละวงรอบประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ ขั้นการวางแผน ขั้นการปฏิบัติการ ขั้นการสังเกตการณ์ และขั้นการสะท้อนกลับ ซึ่งผู้มีส่วนร่วมในการวิจัยประกอบด้วยผู้วิจัยและครูผู้สอนโรงเรียนบ้านผักไหม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 9 คน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูล จำนวน 43 คนและกลุ่มเป้าหมายในการส่งเสริม คือ นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 2 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนบ้านผักไหม จำนวน 138 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถาม แบบประเมิน และแบบบันทึกการสังเกต การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติ ค่าเฉลี่ย ค่าร้อยละ ค่าร้อยละความก้าวหน้า และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพปัญหาและความต้องการในการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน โรงเรียนบ้านผักไหม พบว่า
1.1 สภาพการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน พบว่า โรงเรียนมีแหล่งเรียนรู้คือ ห้องสมุดโรงเรียนที่มีความพร้อมในการให้บริการแก่นักเรียน โรงเรียนมีการจัดการเรียนการสอนที่เอื้ออำนวยต่อการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียนเฉพาะการเรียนการสอนที่จัดตามชั่วโมงเรียนปกติของแต่ละชั้นเท่านั้น ส่วนกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านที่โรงเรียนจัดขึ้นมีจำนวนน้อย
1.2 ปัญหาในการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน พบว่านักเรียนไม่ให้ความสำคัญกับการอ่าน อ่านไม่ออก อ่านไม่คล่อง ทำให้ไม่ชอบอ่านหนังสือ โรงเรียนขาดการดำเนินงานส่งเสริมนิสัยรักการอ่านอย่างต่อเนื่องและจริงจัง และสื่อเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทมากกว่าหนังสือ
1.3 ความต้องการในการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน พบว่า ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายต้องการให้นักเรียนมีนิสัยรักการอ่านมากขึ้น โดยต้องการให้โรงเรียนมีการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียนที่หลากหลาย น่าสนใจ โดยบุคลากรทุกฝ่ายมีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียนอย่างต่อเนื่อง
2. แนวทางในการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน โรงเรียนบ้านผักไหม ประกอบด้วยการประชุมเชิงปฏิบัติการ การจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน 2 ระดับ และการนิเทศติดตามให้คำชี้แนะ
3. ผลการติดตามการส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน โรงเรียนบ้านผักไหม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 1 พบว่าการจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมนิสัยรักการอ่านของนักเรียน สามารถจัดกิจกรรมให้นักเรียนเกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการอ่านในทางที่ดีขึ้น และทำให้เป็นผู้มีนิสัยรักการอ่านมากขึ้น นักเรียนมีระดับนิสัยรักการอ่านหลังได้รับการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่าน 2 ระดับ สูงกว่าก่อนได้รับการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่าน โดยนักเรียนมีระดับนิสัยรักการอ่านโดยภาพรวมหลังการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่าน จากผลการประเมินพฤติกรรม โดยครูและผลการประเมินพฤติกรรมโดยการประเมินตนเองของนักเรียนอยู่ในระดับมากและมากที่สุดตามลำดับ