ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้
ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน
ผู้วิจัย นายวรภัทร ธนะวัง ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา
วิทยฐานะ ผู้อำนวยการชำนาญการพิเศษ
โรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2
อำเภอปัว จังหวัดน่าน
ปีที่วิจัย 2562
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน โดยดำเนินการวิจัยแบบวิจัยและพัฒนา (Research and Development) แบ่งขั้นตอนการดำเนินการวิจัยออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ผลการศึกษาสภาพปัจจุบันปัญหา และความต้องการการบริหารวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน ระยะที่ 2 ผลการพัฒนารูปแบบการบริหารวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน และระยะที่ 3 ผลการประเมิน การใช้รูปแบบการบริหารวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว
จังหวัดน่าน กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ ครูผู้สอน เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้
ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน จำนวน 12 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 7 คน นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 9 คน ผู้ปกครองนักเรียนชั้นประถมศึกษา
ปีที่ 4 ถึง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 9 คน ผู้นำชุมชน จำนวน 5 คน ได้มาโดยวิธีการคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้เป็นคู่มือการดำเนินงานและตัวชี้วัดความสำเร็จในการดำเนินงานการบริหารวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียน ไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน
ผลการวิจัย พบว่า
1. สภาพปัจจุบันปัญหา และความต้องการการบริหารงานวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน พบว่า มีปัญหา 3 ด้าน คือ 1) ปัญหาด้านนักเรียน นักเรียนไม่มีระเบียบวินัยในตนเอง ขาดความสนใจใฝ่รู้ ใฝ่เรียน 2) ปัญหาด้านครู คือ ครูไม่ได้ จัดการเรียนการสอนแบบ Active learning หรือแบบบูรณาการ ตามแนวทักษะการเรียนรู้ ในศตวรรษที่ 21 ยังยึดการสอนแบบเดิม ไม่มีนวัตกรรมใหม่ในการสอนที่เป็นสื่อดิจิทัล และ 3) ปัญหาด้านชุมชน คือ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานไม่เข้าใจบทบาทหน้าที่ตนเอง จากการวิเคราะห์ปัญหาร่วมกัน ประเด็นที่ต้องการพัฒนามากที่สุด คือ ปัญหาการพัฒนาคุณภาพการศึกษาและ การมีส่วนร่วม โดยเฉพาะอย่างยิ่งควรนำเอาหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษามาเป็นการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practices) และสร้างชุมชนนักปฏิบัติ (Communities of Practice : COP) เป็นการให้คนในชุมชนที่มีความรู้ความสามารถในการนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นวิทยากรในการสอนนักเรียนและชุมชน ให้เกิดอาชีพใหม่สามารถเลี้ยงตัวเองและครอบครัวได้
2. การพัฒนารูปแบบการบริหารงานวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน โดยนำเอาผลจากการศึกษาสภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการ การบริหารงานวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ที่มีผลงาน ในการบริหารวิชาการแบบมีส่วนร่วมที่เป็นเลิศ ให้เป็นกรอบในการร่างรูปแบบ โดยผ่านผู้เชี่ยวชาญ 5 ท่าน ประเมินความเป็นไปได้ความเหมาะสมและความเป็นประโยชน์อยู่ในระดับมากที่สุด มี 2 องค์ประกอบหลัก คือ 1) การวิจัยแบบมีส่วนร่วม 7 ขั้นตอน และ 2) การดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมในการดำเนินงาน 19 กิจกรรมย่อย รูปแบบการบริหารงานวิชาการแบบ มีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน โดยผ่านการพิจารณาจากผู้เชี่ยวชาญว่า มีความเป็นไปได้ความเหมาะสมและความเป็นประโยชน์มีค่าอยู่ในระดับมากที่สุด ซึ่งประกอบด้วยการวิจัยปฏิบัติการ แบบมีส่วนร่วม 7 ขั้นตอน และแผนการดำเนินงานจัดกิจกรรม การเรียนรู้ 19 กิจกรรมย่อย
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารงานวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน อยู่ในระดับมากที่สุด โดยผู้ร่วมวิจัย ซึ่งประกอบด้วย ครูโรงเรียน
ไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่านนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ผู้ปกครองนักเรียน และคณะกรรมการสถานศึกษาและผู้นำชุมชน มีความพึงพอใจต่อรูปแบบ และความพึงพอใจต่อสภาพการมีส่วนร่วม
ของชุมชน โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ส่งผลในการยกระดับคุณภาพการศึกษาได้ดี
4. ผลการประเมินผลรูปแบบการบริหารงานวิชาการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะ การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่าน อยู่ในระดับมากที่สุด โดยผู้ร่วมวิจัย ซึ่งประกอบด้วย ครูโรงเรียนไตรประชาวิทยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 2 อำเภอปัว จังหวัดน่านนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ผู้ปกครองนักเรียน คณะกรรมการสถานศึกษาและผู้นำชุมชน มีความพึงพอใจต่อรูปแบบและความพึงพอใจต่อสภาพการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ส่งผลในการยกระดับคุณภาพการศึกษา คือ
4.1 ระดับบุคคล ได้แก่ นักเรียนมีทักษะชีวิต มีการทำงานเป็นทีม มีความใฝ่รู้ เรียนรู้
อย่างต่อเนื่อง ผู้เรียนคิดเป็น ทำเป็น มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น
4.2 ระดับกลุ่ม ได้แก่ ประสิทธิผลของการจัดการเรียนการสอน ที่เน้นผู้เรียน
เป็นสำคัญ ผลการส่งเสริมพัฒนาสถานศึกษา เพื่อยกระดับมาตรฐาน รักษามาตรฐานและพัฒนา สู่ความเป็นเลิศที่สอดคล้องกับแนวทางการปฏิรูปการศึกษา
4.3 ระดับองค์กร ได้แก่ มีระบบการประกันคุณภาพภายใน โดยสถานศึกษาและ
ต้นสังกัด มีรูปแบบการบริหารงานวิชาการแบบมีส่วนร่วม สู่การพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษ ที่ 21 ที่ทำให้จัดการศึกษาได้บรรลุเป้าหมายผ่าน การประเมิน สมศ.
คำสำคัญ : การมีส่วนร่วม การพัฒนารูปแบบ, การบริหารวิชาการ, การพัฒนาการเรียนรู้
ในศตวรรษที่ 21