บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิจัยรูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาการบริหารงานวิชาการแบบ TIS ของโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น โดยดำเนินการวิจัยแบบวิจัยและพัฒนา (Research and Development) แบ่งขั้นตอนการดำเนินการวิจัยออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ผลการศึกษาสภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาการบริหารงานวิชาการแบบ TIS ของโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น ระยะที่ 2 ผลการพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาการบริหารงานวิชาการแบบ TIS ของโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น และ ระยะที่ 3 ผลการประเมินการใช้รูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาการบริหารงานวิชาการแบบ TIS ของโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ ครูผู้สอน ในโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น จำนวน 13 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 7 คน นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 - 6 จำนวน 9 คน ผู้ปกครองนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 - 6 จำนวน 9 คน ผู้นำชุมชน จำนวน 5 คน ได้มาโดยวิธีการคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้เป็นคู่มือการดำเนินงานและตัวชี้วัดความสำเร็จในการดำเนินงานการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาการบริหารงานวิชาการแบบ TIS ของโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น
ผลการวิจัย พบว่า
1. สภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาการบริหารงานวิชาการแบบ TIS ของโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น พบว่ามีปัญหา 3 ด้านคือ 1) ปัญหาด้านนักเรียน นักเรียนไม่มีระเบียบวินัยในตนเองขาดความสนใจใฝ่รู้ใฝ่เรียน 2) ปัญหาด้านครูคือ ครูไม่ได้จัดการเรียนการสอนแบบบูรณาการยังยึดการสอนแบบเดิมไม่มีนวัตกรรมใหม่ในการสอนและ 3) ปัญหาด้านชุมชน คือ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานไม่เข้าใจบทบาทหน้าที่ตนเอง จากการวิเคราะห์ปัญหาร่วมกันประเด็นที่ต้องการพัฒนามากที่สุดคือปัญหาการพัฒนาคุณภาพการศึกษาและการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งควรนำเอาหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษามาเป็นการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practices) และสร้างชุมชนนักปฏิบัติ (Communities of Practice : CoP) เป็นการให้คนในชุมชนที่มีความรู้ความสามารถในการนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นวิทยากรในการสอนนักเรียนและชุมชนให้เกิดอาชีพใหม่สามารถเลี้ยงตัวเองและครอบครัวได้
2. การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาการบริหารงานวิชาการแบบ TIS ของโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น โดยนำเอาผลจากการศึกษาสภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมและผลจากการศึกษาโรงเรียนที่มีผลงานในการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมที่เป็นเลิศให้เป็นกรอบในการร่างรูปแบบโดยผ่านผู้เชี่ยวชาญ 5 ท่าน ประเมินความเป็นไปได้ความเหมาะสมและความเป็นประโยชน์อยู่ในระดับมากที่สุด มี 2 องค์ประกอบหลักคือ 1) การวิจัยแบบมีส่วนร่วม 7 ขั้นตอน และ 2) การดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมในการดำเนินงาน 19 กิจกรรมย่อย รูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อพัฒนาการบริหารงานวิชาการแบบ TIS ของโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น ที่พัฒนาขึ้นโดยผู้เชี่ยวชาญมีความเป็นไปได้ความเหมาะสมและความเป็นประโยชน์มีค่าอยู่ในระดับมากที่สุด ซึ่งประกอบด้วยการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม 7 ขั้นตอน และแผนการดำเนินงานจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 19 กิจกรรมย่อย
3. ผลการประเมินผลรูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาการบริหารงานวิชาการแบบ TIS ของโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น อยู่ในระดับมากที่สุดโดยผู้ร่วมวิจัยซึ่งประกอบด้วย ครูโรงเรียนเทศบาลบ้านหนองแวง สังกัดเทศบาลนครขอนแก่น นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 - 6 ผู้ปกครองนักเรียน และผู้นำชุมชนมีความพึงพอใจต่อรูปแบบและความพึงพอใจต่อสภาพการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุดส่งผลในการยกระดับคุณภาพการศึกษาคือ
3.1 ระดับบุคคล ได้แก่ นักเรียนมีทักษะชีวิตมีการทำงานเป็นทีมมีความใฝ่เรียนรู้อย่างต่อเนื่องผู้เรียนคิดเป็นทำเป็นผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
3.2 ระดับกลุ่ม ได้แก่ ประสิทธิผลของการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญผลการส่งเสริมพัฒนาสถานศึกษาเพื่อยกระดับมาตรฐานรักษามาตรฐานและพัฒนาสู่ความเป็นเลิศที่สอดคล้องกับแนวทางการปฏิรูปการศึกษา
3.3 ระดับองค์กร ได้แก่ มีระบบการประกันคุณภาพภายใน โดยสถานศึกษาและต้น
สังกัดมีรูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนที่ทำให้จัดการศึกษาได้บรรลุเป้าหมายผ่านการประเมิน สมศ.
คำสำคัญ : การมีส่วนร่วม การพัฒนารูปแบบ, การบริหารจัดการ,การบริหารงานวิชาการแบบ TIS