บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ที่มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์มาตรฐาน 80/80 3) เพื่อนำรูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ไปทดลองใช้ และ 4) เพื่อประเมินประสิทธิภาพของรูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โดยมีรายละเอียดคือ 4.1) เพื่อเปรียบเทียบคะแนนจากแบบประเมินพฤติกรรมด้านคุณธรรม 7 ด้าน ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ก่อนและหลัง ด้วยรูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" และ 4.2) ศึกษาความคิดเห็นของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ที่มีต่อการใช้รูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนเทศบาล 1 (กบินทร์ราษฎรอำรุง) สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลตำบลกบินทร์ ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 32 คน ซึ่งได้มาโดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) โดยใช้หน่วยสุ่มคือห้องเรียน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วย 1) รูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 และ 2) แผนการจัดการเรียนรู้ เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ที่ใช้รูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 21 แผน ใช้เวลา 21 ชั่วโมง เครื่องมือที่ใช้ ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย 1) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ ก่อนเรียนและหลังเรียน จำนวน 30 ข้อ และ 2) แบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 10 ข้อ การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้ค่าเฉลี่ย ค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที (t-test Dependent Samples)
ผลการวิจัย พบว่า
การวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 สรุปผลการวิจัยได้ดังนี้
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานสำหรับการพัฒนารูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" พบว่า นโยบายการจัดการศึกษาของประเทศไทยต้องการให้ ผู้เรียนมีทักษะในการเรียนรู้ตลอดชีวิต มีความรู้พื้นฐานทั้ง 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ มีทักษะพื้นฐานตามสมรรถนะที่สำคัญ 5 ประการ ประกอบด้วย ความสามารถในการสื่อสาร ความสามารถในการคิด ความสามารถในการแก้ปัญหา ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิตและความสามารถในการใช้เทคโนโลยี มีทักษะชีวิตและทักษะการทำงาน 4 ประการ ประกอบด้วย การตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น การคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจและแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ การจัดการกับอารมณ์และความเครียด และการสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น มีคุณธรรม จริยธรรม ตามคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8 ประการ ประกอบด้วย รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ซื่อสัตย์สุจริต มีวินัยใฝ่เรียนรู้ อยู่อย่างพอเพียง มุ่งมั่นในการทำงาน รักความเป็นไทย และมีจิตสาธารณะ นอกจากนี้ยังมีนโยบายส่งเสริมให้ผู้เรียนมีจิตสำนึกที่ถูกต้องเกี่ยวกับการเมืองการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข รู้จักรักษาและส่งเสริมสิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ ความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาค และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ มีความภาคภูมิใจในความเป็นไทย รู้จักรักษาผลประโยชน์ส่วนรวมและของประเทศชาติ รวมทั้งส่งเสริมศาสนา ศิลปะ จากการวิเคราะห์สภาพที่คาดหวังของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 พบว่าสภาพที่คาดหวังที่ต้องการให้ผู้เรียนควรมีประกอบไปด้วยคุณลักษณะ 13 ประการ ได้แก่ 1) มีทักษะในการเรียนรู้ต่อเนื่องตลอดชีวิต 2) มีทักษะในการเรียนรู้ต่อเนื่องตลอดชีวิต 3) มีทักษะการคิดวิเคราะห์และแก้ปัญหา 4) มีทักษะการสื่อสาร 5) รับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นและทักษะการร่วมมือ 6) จิตใจมีคุณธรรม ซื่อสัตย์ และมีระเบียบวินัย 7) เรียนรู้ในศาสตร์วิทยาการสามารถประกอบอาชีพได้หลากหลาย 8) รับผิดชอบต่อสังคม เคารพกฎหมาย และหลักสิทธิมนุษยชน 9) มีค่านิยมที่รับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม 10) เรียนรู้การรองรับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากภูมิอากาศและภัยพิบัติ 11) มีความรู้และทักษะในการดูแลสุขภาพของ ตนเอง ครอบครัว และชุมชน 12) มีนิสัย ใฝ่เรียนรู้และรัก การอ่าน 13) ภูมิใจในวัฒนธรรมไทยและยอมรับความแตกต่างของความคิด
2. รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ประกอบด้วยองค์ประกอบ 3 องค์ประกอบ คือ องค์ประกอบเชิงหลักการและวัตถุประสงค์ องค์ประกอบเชิงกระบวนการและองค์ประกอบเชิงเงื่อนไข การนำรูปแบบไปใช้ องค์ประกอบเชิงกระบวนการมีการดำเนินงาน 4 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นตั้งคำถาม Q - Question 2) ขั้นวางแผนค้นหาคำตอบ P- Plan 3) ขั้นดำเนินการค้นหาคำตอบ A - Activity 4) ขั้นสรุปและนาเสนอผลการค้นคว้า R - Report ผลการตรวจคุณภาพจากผู้เชี่ยวชาญ 5 คน ได้ค่าความเหมาะสมสอดคล้องมีค่าเฉลี่ย ตั้งแต่ 4.80 5.00 และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ตั้งแต่ 0.00-0.45 ซึ่งแสดงว่ารูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3ที่พัฒนาขึ้นมีความเหมาะสมสอดคล้องเชิงโครงสร้าง สามารถนำไปทดลองใช้ได้ และผลการหาประสิทธิภาพ (E1/E2) โดยการทดลองกับกลุ่มตัวอย่างได้ค่าประสิทธิภาพของรูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โดยภาพรวมเท่ากับ 85.08/83.00 เป็นไปตามเกณฑ์ 80/80
3. หลังการเรียนการสอนโดยใช้รูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 นักเรียนมีพฤติกรรมด้านคุณธรรม 7 ด้าน ของกลุ่มตัวอย่าง โดยภาพรวมอยู่ในระดับสูงมากและสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. นักเรียนมีความคิดเห็นต่อรูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โดยภาพรวมมีความเห็นด้วยอยู่ในระดับมาก ( = 4.37,S.D.= 0.87) เป็นไปตามสมมติฐานการวิจัยข้อที่ 3 ประเด็นที่นักเรียนมีความเห็นด้วยสูงสุดได้แก่ ข้อที่ 9 คือ รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" ช่วยส่งเสริมคุณธรรมให้แก่ผู้เรียนได้ ( = 4.50,S.D.= 0.82) รองลงมาได้แก่ ข้อที่ 10 คือ นักเรียนปรับตัวเข้ากับสังคมและใช้ในชีวิตประจำวันได้ ( =4.47,S.D.=0.78) ส่วนประเด็นที่นักเรียนมีความเห็นด้วยอันดับสุดท้าย คือข้อที่ 5 นักเรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้เดิมกับความรู้ใหม่ได้ด้วยตนเอง ( = 4.23,S.D.= 0.90)
4.1 หลังการเรียนการสอนโดยใช้รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 นักเรียนกลุ่มขยายผลมีพฤติกรรมด้านคุณธรรม 7 ด้าน โดยภาพรวมอยู่ในระดับสูงมากและสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ.05
4.2 รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โดยภาพรวมของนักเรียนกลุ่มขยายผลก่อนและหลังการเรียนการสอน ผลการหาประสิทธิภาพ (E1/E2) ได้ค่าประสิทธิภาพของรูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โดยภาพรวมเท่ากับ 84.90/83.57 เป็นไปตามเกณฑ์ 80/80
4.3 นักเรียนมีความคิดเห็นต่อรูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" ด้วยรูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โดยภาพรวมมีความเห็นด้วยอยู่ในระดับมาก ( = 4.43, S.D.= 0.84) เป็นไปตามสมมติฐานการวิจัยข้อที่ 3 ประเด็นที่นักเรียนมีความเห็นด้วยสูงสุดได้แก่ ข้อที่ 9 คือ รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมคุณธรรม เรื่อง สอนหนูเป็นเด็กดี ด้วยกระบวนการ "QPAR" ช่วยส่งเสริมคุณธรรมให้แก่ผู้เรียนได้ ( = 4.60, S.D.= 0.72) รองลงมาได้แก่ ข้อที่ 3 คือ นักเรียนมีโอกาสสนทนาซักถามเมื่อเกิดข้อสงสัยหรือไม่เข้าใจ ( = 4.33, S.D.= 0.96) ส่วนประเด็นที่นักเรียนมีความเห็นด้วยอันดับสุดท้าย คือ ข้อที่ 8 นักเรียนสามารถสรุปและนำเสนอผลการค้นคว้าได้ ( = 4.27, S.D.= 0.87)