ชื่อเรื่อง การพัฒนาหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
ชื่อผู้วิจัย นางสุวรรณศรี จีรวิทย์ ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
สถานศึกษา โรงเรียนอนุบาลสกลนคร สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสกลนครเขต 1
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
ปีที่ศึกษา 2562
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 2) ศึกษาผลการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ ดังนี้ 2.1) ศึกษาความสามารถในการทำโครงงานวิทยาศาสตร์ของนักเรียนที่ได้เรียนรู้ตามหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ 2.2) เพื่อเปรียบเทียบผลการเรียนรู้ก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียนที่ได้เรียนรู้ตามหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ 2.3) เพื่อเปรียบเทียบทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียนที่ได้เรียนรู้ตามหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ และ 4) เพื่อศึกษาเจตคติทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนที่ได้เรียนรู้ตามหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ โดยทดลองใช้หลักสูตรกับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนอนุบาลสกลนคร อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร จำนวน 41 คน ปีการศึกษา 2562 เป็นเวลา 40 ชั่วโมง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 2) แบบสอบถามความต้องการนักเรียน 3) แบบสัมภาษณ์ความคิดเห็น สำหรับศึกษานิเทศก์ ผู้เชี่ยวชาญด้านหลักสูตร ผู้เชี่ยวชาญด้านการสอนโครงงาน 4) ประเด็นสนทนากลุ่ม 5) แบบประเมินความสามารถในการทำโครงงานวิทยาศาสตร์จำนวน 15 ข้อ 6) แบบทดสอบวัดผลการเรียนรู้ จำนวน 50 ข้อ 7) แบบทดสอบวัดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ จำนวน 50 ข้อ 8) แบบประเมินเจตคติทางวิทยาศาสตร์ จำนวน 30 ข้อ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบโดยใช้สถิติ t-test ชนิดกลุ่มตัวอย่างไม่เป็นอิสระจากกัน (Dependent samples) และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มีหลักการที่มุ่งพัฒนาความสามารถและทักษะของผู้เรียนเรื่อง การจัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์ โดยมีจุดหมายการเรียนรู้เป็นเป้าหมายสำหรับพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ทักษะและความสามารถปฏิบัติโครงงานวิทยาศาสตร์ สามารถต่อยอดและเพิ่มพูนความรู้และมีเจตคติที่ดีต่อการจัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์ เป็นหลักสูตรที่ผสมผสานความรู้ ทักษะ/กระบวนการ สมรรถนะสำคัญ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 จัดการเรียนรู้แบบการสืบเสาะหาความรู้ โดยนักเรียนสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเองใช้ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ผลิตชิ้นงานตามข้อสงสัย ซึ่งตอบสนองความจำเป็นและความต้องการในชีวิตประจำวัน และส่งเสริมให้นักเรียนได้พัฒนาและเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต โดยมุ่งเน้นนักเรียนเป็นสำคัญบนพื้นฐานความเชื่อว่า ทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้เต็มตามศักยภาพ มีสาระการเรียนรู้เกี่ยวกับ 1) ที่มาของโครงงาน
2) เริ่มต้นคิดแก้ปัญหาโครงงาน 3) ออกแบบก่อนทำโครงงาน 4) ลงมือทำโครงงาน และ
5) การนำเสนอผลงานโครงงาน องค์ประกอบของหลักสูตรประกอบด้วย บทนำ วิสัยทัศน์ หลักการ จุดหมาย สมรรถนะ คุณลักษณะที่พึงประสงค์ ผังมโนทัศน์หลักสูตรสถานศึกษา สาระการเรียนรู้และมาตรฐานการเรียนรู้ โครงสร้างหลักสูตรสถานศึกษา คำอธิบายรายวิชา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ แนวการจัดการเรียนรู้ การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ แหล่งการเรียนรู้และแผนการจัดการเรียนรู้ หลักสูตรมีความเหมาะสมและสอดคล้องโดยมีค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) อยู่ระหว่าง 0.67-1.00
2. ผลการทดลองใช้หลักสูตรที่พัฒนาขึ้น มีผลดังนี้
2.1 ความสามารถในการทำโครงงานวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนที่เรียนรู้ตามหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โดยเฉลี่ยอยู่ในระดับดีมาก ( = 3.75)
2.2 ผลการเรียนรู้ของนักเรียนที่เรียนรู้ตามหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 สูงขึ้นกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
2.3 ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนที่เรียนรู้ตามหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 สูงขึ้นกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
2.4 เจตคติทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนที่เรียนรู้ตามหลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติม เริ่มต้นกับโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษา
ปีที่ 4 โดยเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก ( = 2.66, S.D= 0.48)