การวิจัย เรื่อง รูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา ตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18
โดย ว่าที่ร้อยเอก ดร. อาจินต์ จรูญผล ผู้อำนวยการโรงเรียนแสนสุข จังหวัดชลบุรี
บทคัดย่อ
การวิจัย เรื่อง รูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา ตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18 ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษารูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18 3) เพื่อศึกษาการใช้และประเมินความเหมาะสมของรูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18 และ 4) เพื่อประเมินผลและความพึงพอใจต่อการใช้รูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18 โดยผู้วิจัยได้ดำเนินการวิจัย 4 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 การศึกษารูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โดยสังเคราะห์เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง นโยบาย ยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก และใช้ข้อมูลเชิงประจักษ์จากสถานศึกษาต้นแบบของโครงการโรงเรียนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โรงเรียนมาตรฐานสากล โรงเรียนส่งเสริมทักษะวิชาชีพโรงเรียนคุณธรรม และโรงเรียนที่ใช้การบริหารจัดการด้วยระบบคุณภาพที่เน้นการมีส่วนร่วม กลุ่มผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา รองผู้บริหาร และครูผู้รับผิดชอบโครงการในโรงเรียนต้นแบบ จำนวน 5 โรงเรียน โรงเรียนละ 3 คน จำนวนทั้งสิ้น 15 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนารูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก ของโรงเรียนแสนสุข สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18 โดยใช้เทคนิคการวิจัยแบบเดลฟาย 3 รอบ จากผู้เชี่ยวชาญจำนวน 17 คน ขั้นตอนที่ 3 การศึกษาการใช้รูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18 และการประเมินความเหมาะสมต่อการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหาร คณะครู และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 91 คน โดยใช้การสุ่มแบบแบ่งชั้น (Stratified Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบประเมินความเหมาะสม จำนวน 65 ข้อ มีค่าดัชนีความสอดคล้องรายข้ออยู่ระหว่าง 0.801.00 และความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ .86 และขั้นตอนที่ 4 การประเมินผลเชิงประจักษ์และความพึงพอใจต่อผลการดำเนินงานตามรูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข โดยแบ่งกลุ่มตัวอย่าง ออกเป็น 2 กลุ่ม ดังนี้ กลุ่มที่เกี่ยวข้องกับการบริหารโรงเรียน ได้แก่ ผู้บริหาร ครู และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 91 คน เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล เป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า จำนวน 22 ข้อ มีค่าดัชนีความสอดคล้องรายข้ออยู่ระหว่าง 0.67 1.00 ค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ .91 และกลุ่มผู้รับบริการ ได้แก่ นักเรียนและผู้ปกครองนักเรียนจำนวน 344 คน เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล เป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า จำนวน 20 ข้อ มีค่าดัชนีความสอดคล้องรายข้ออยู่ระหว่าง 0.67 1.00 ค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ .94 โดยใช้การสุ่มแบบแบ่งชั้น (Stratified Random Sampling) สรุปผลวิจัยดังนี้
1. ผลการศึกษารูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก ประกอบด้วย มิติการบริหารจัดการด้วยระบบคุณภาพที่เน้นการมีส่วนร่วม ประกอบด้วย 7 ด้าน ดังนี้ 1) ด้านการนำองค์การ 2) ด้านการวางแผนกลยุทธ์องค์การ 3) ด้านการเน้นผู้เรียนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 4) ด้านการวิเคราะห์และการจัดการความรู้ 5) ด้านการพัฒนาบุคลากร 6) ด้านกระบวนการจัดการ และ7) ด้านผลลัพธ์ และมิติการบริหารหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้ โดยบูรณาการหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานของโรงเรียนกับยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก ซึ่งประกอบด้วย 4 ด้าน ดังนี้ 1) ด้านการมีความรู้และคุณลักษณะพื้นฐานตามที่หลักสูตรกำหนด 2) ด้านการพัฒนาผู้เรียนให้มีทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 3) ด้านการมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพสุจริต และ 4) ด้านการดำรงชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
2. ผลการพัฒนารูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18 โดยใช้เทคนิคแบบเดลฟาย (3 รอบ) โดยผู้เชี่ยวชาญ สรุปได้ว่าองค์ประกอบทุกด้าน ทั้งมิติการบริหารจัดการด้วยระบบคุณภาพที่เน้นการมีส่วนร่วม และมิติการบริหารหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้ มีค่ามัธยฐาน (Mdn) มากกว่า 3.50 และพิสัยควอไทล์น้อยกว่า 1.50
3. ผลการใช้รูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข โดยใช้กระบวนการปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน พบว่าทั้งมิติการบริหารจัดการด้วยระบบคุณภาพที่เน้นการมีส่วนร่วม และมิติการบริหารหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้ มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก
4. ผลการศึกษาความพึงพอใจต่อรูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โรงเรียนแสนสุข สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18 ของผู้ที่เกี่ยวข้องโดยรวมอยู่ในระดับมาก นอกจากนี้พบว่าผลการประเมินเชิงประจักษ์ตามตัวชี้วัดของโรงเรียนด้านคุณภาพผู้เรียน ด้านการบริหารจัดการ และด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญมีผลการพัฒนาสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง
คำสำคัญ รูปแบบการบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา / ยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่ / เขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก/ทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21