บทคัดย่อ
การวิจัยและพัฒนาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรม การพัฒนาศักยภาพการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างทักษะทางอาชีพของนักเรียน ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น สำหรับบุคลากรในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน แบ่งการดำเนินงานออกเป็น 3 ขั้นตอน
ขั้นตอนที่ 1 การสร้างและตรวจสอบคุณภาพของหลักสูตรฝึกอบรม เป็นการเขียนโครงร่างหลักสูตรให้สอดคล้องกับข้อมูลที่ได้จากการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน ได้องค์ประกอบของหลักสูตร คือ ความเป็นมาของหลักสูตรฝึกอบรม หลักการของหลักสูตรฝึกอบรม จุดมุ่งหมายของหลักสูตรฝึกอบรม หัวข้อวิชาการของหลักสูตรฝึกอบรม โครงสร้างของหลักสูตรฝึกอบรม ขอบข่ายเนื้อหาสาระของหลักสูตรฝึกอบรม ขั้นตอนการดำเนินการของหลักสูตรฝึกอบรม รูปแบบกิจกรรมการฝึกอบรม สื่อการฝึกอบรม การวัดและประเมินผลการฝึกอบรม พร้อมทั้งเอกสารประกอบหลักสูตรฝึกอบรม ได้แก่ คู่มือหลักสูตรสำหรับผู้ฝึกอบรม คู่มือหลักสูตรสำหรับผู้เข้ารับการฝึกอบรม จากนั้นนำโครงร่างหลักสูตรไปให้ผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 คน พิจารณาประเมินความเหมาะสมและความสอดคล้อง พบว่า ทุกองค์ประกอบของหลักสูตรมีความเหมาะสมและความสอดคล้องกันทุกประเด็น
ภาพโดยรวมทั้งหมดมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.43, S.D.= 0.12) ค่าดัชนีความสอดคล้อง มีค่าระหว่าง 0.80 - 1.00 และค่าดัชนีความสอดคล้องโดยรวมเท่ากับ 0.90
ขั้นตอนที่ 2 การทดลองใช้หลักสูตรฝึกอบรม เป็นการนำหลักสูตรไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่างซึ่งเป็นครูผู้สอนงานอาชีพในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุโขทัย เขต 2 จำนวน 40 คน ใช้ระยะเวลาทดลอง 3 วัน โดยใช้รูปแบบการทดลองแบบกลุ่มเดียวทำการทดสอบก่อนและหลังทดลองใช้หลักสูตร วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพื้นฐาน และสถิติอ้างอิง t- test Dependent พบว่า ผู้เข้าอบรมมีคะแนนการพัฒนาศักยภาพการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างทักษะทางอาชีพของนักเรียน ด้านความรู้ความเข้าใจ เจตคติ และทักษะการปฏิบัติ หลังทดลองสูงกว่าก่อนทดลองใช้หลักสูตรฝึกอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และมีค่าเฉลี่ยของคะแนนการสังเกตพฤติกรรมผู้เข้ารับการฝึกอบรม มีค่าเท่ากับ 2.83 อยู่ในระดับดีมาก สูงกว่าเกณฑ์ รวมถึงค่าเฉลี่ยความเหมาะสมของการใช้หลักสูตรมีค่าเท่ากับ 4.40 อยู่ในระดับมาก และสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนด คือ ตั้งแต่ 3.50 ขึ้นไป นอกจากนั้นมีข้อคิดเห็นเพิ่มเติมจากผู้เข้ารับการฝึกอบรมว่าควรเพิ่มระยะเวลาในการฝึกปฏิบัติ โดยเฉพาะการดำเนินการจัดกิจกรรมการฝึกอบรมของวิทยากรในหน่วยการเรียนรู้ การจัดทำโครงงานเพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ทางอาชีพ ซึ่งผู้รายงานนำไปปรับปรุงหลักสูตรต่อไป
ขั้นตอนที่ 3 การประเมินผลและปรับปรุงหลักสูตรฝึกอบรม จากผลการทดลองใช้หลักสูตร ที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ในการประเมินประสิทธิผลของหลักสูตร ผู้รายงานได้ดำเนินการ ปรับปรุงหลักสูตร โดยปรับปรุงด้านความเหมาะสมของเนื้อหาและปรับปรุงภาษาในแต่ละองค์ประกอบ ของหลักสูตรให้เหมาะสมและสอดคล้องกัน แล้วจัดทำเป็นหลักสูตร และเอกสารประกอบหลักสูตรฉบับสมบูรณ์ สำหรับนำไปใช้ในการจัดกิจกรรมฝึกอบรมต่อไป
บทสรุป แสดงให้เห็นว่าหลักสูตรที่ผู้รายงานพัฒนาขึ้นมีจุดเด่นในการเสริมสร้างศักยภาพครู
เพื่อให้ครูได้ถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านงานอาชีพสู่นักเรียน ซึ่งหลักการของหลักสูตรฝึกอบรมเน้นการพัฒนาความรู้ ทักษะ และเจตคติ ในการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างทักษะทางอาชีพ โดยผู้เข้ารับการฝึกอบรมได้ปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพการจัดการเรียนรู้ด้วยตนเอง ตามลำดับขั้นตอนของเนื้อหาและกิจกรรมในแต่ละหน่วยการเรียนรู้ มีการสร้างประสบการณ์โดยการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมเกิดประสบการณ์ตรงด้านความรู้ ความเข้าใจเนื้อหาสาระของหลักสูตรฝึกอบรม ด้วยวิธีการต่าง ๆ ที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมในแต่ละหน่วยการเรียนรู้ของหลักสูตร ตามกำหนดเวลาที่กำหนดไว้ กระตุ้นให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรม ได้สรุปความคิดรวบยอดในองค์ความรู้ และทักษะการปฏิบัติในสิ่งที่ได้เรียนรู้ไปแล้ว เพื่อใช้ในการวางแผนกำหนดวิธีที่จะปฏิบัติ ในสถานศึกษาตามสภาพจริงภายหลังการฝึกอบรม ทำให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมได้มีโอกาสปรับปรุงผลงานให้อยู่ในระดับมาก ซึ่งหลักสูตรที่พัฒนาขึ้นนั้นมีการเชื่อมโยงเนื้อหาที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์ มีความชัดเจนในการจัดหน่วยฝึกอบรมและเอกสารประกอบการฝึกอบรม กิจกรรมการฝึกอบรมที่จัดวางไว้เป็นลำดับและมีขั้นตอนที่ต่อเนื่อง ทำให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมเกิดการเรียนรู้อย่างมีความหมาย มองเห็นภาพรวมของการพัฒนาหลักสูตร สามารถนำความรู้ที่ได้รับจากการฝึกอบรมไปพัฒนาการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างทักษะทางอาชีพให้กับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้นได้เป็นอย่างดี