บทสรุปสำหรับผู้บริหาร
รายงานผลการประเมินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงใหม่ เขต 5 มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อประเมินด้านบริบทของโครงการ (Context Evaluation) 2)เพื่อประเมินด้านปัจจัยนำเข้าของโครงการ (Input Evaluation) 3) เพื่อประเมินด้านกระบวนการของโครงการ (Process Evaluation) 4) เพื่อประเมินด้านผลผลิตของโครงการ (Product Evaluation) ดังนี้ 4.1 ผลการประเมินตนเองตามมาตรฐานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ของกระทรวงศึกษาธิการ ได้แก่ (1) มาตรฐานด้านการป้องกัน (2) มาตรฐานด้านการค้นหา (3) มาตรฐานด้านการรักษา (4) มาตรฐานด้านการเฝ้าระวัง และ (5) มาตรฐานด้านการบริหารจัดการ 4.2 ผลการประเมินความพึงพอใจของผู้มีส่วนเกี่ยวข้องที่มีต่อโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก และ 5) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนและหลังดำเนินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มประชากรที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ ครูผู้สอนโรงเรียนบ้านห้วยไม้หก
จำนวน 17 คน คณะกรรมการสถานศึกษาโรงเรียนบ้านห้วยไม้หก จำนวน 7 คน นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก จำนวน 124 คน และ ผู้ปกครองนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียน จำนวน 112 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามการประเมินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าความถี่ (Frequency) ค่า ร้อยละ (Percentage) ค่าเฉลี่ย (Mean) และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)
ผลการศึกษาพบว่า
1. ผลการประเมินด้านบริบทของโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ พบว่า โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ เรียงลำดับสูงสุดสามอันดับแรก ได้แก่ มีการนำนโยบายเกี่ยวกับการป้องกันสารเสพติด อบายมุข ของกระทรวงศึกษาธิการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมาใช้เพื่อการดำเนินโครงการได้เหมาะสม อยู่ในระดับมาก รองลงมาคือ วัตถุประสงค์ของโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข มีความชัดเจนและเข้าใจง่าย อยู่ในระดับมาก และเป้าหมายของโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ครอบคลุมนักเรียนกลุ่มเป้าหมาย อยู่ในระดับมาก ลำดับต่ำสุดได้แก่ มีระบบข้อมูลสารสนเทศ ที่จำเป็นต่อการดำเนินโครงการอย่างเพียงพอ อยู่ในระดับมาก
2. ผลการประเมินด้านปัจจัยนำเข้าของโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ พบว่า โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ เรียงลำดับสูงสุดสามอันดับแรก ได้แก่ จำนวนบุคลากรที่ใช้ในการดำเนินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข มีความเหมาะสม อยู่ในระดับมาก รองลงมาคือ บุคลากรในโรงเรียนมีความรู้ ความสามารถ และศักยภาพในการดำเนินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข อยู่ในระดับมาก และบุคลากรผู้รับผิดชอบโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข มีความรู้เกี่ยวกับการจัดกิจกรรมป้องกันสิ่งเสพติดในสถานศึกษา อยู่ในระดับมาก ลำดับต่ำสุดได้แก่ วัสดุด้านเทคโนโลยีที่ใช้สำหรับจัดกิจกรรมในโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข มีความเหมาะสมและเพียงพอ อยู่ในระดับมาก
3. ผลการประเมินด้านกระบวนการของโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ พบว่า โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ เรียงลำดับสูงสุดสามอันดับแรก ได้แก่ มีการประชุมปรึกษาหารือเพื่อวางแผนการดำเนินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข อยู่ในระดับมาก รองลงมาคือ มีการ บูรณาการการจัดกิจกรรมและการจัดการเรียนการสอน อยู่ในระดับมาก และมีการแบ่งหน้าที่รับผิดชอบงานอย่างชัดเจนและเหมาะสม อยู่ในระดับมาก ลำดับต่ำสุดได้แก่ มีการจัดกิจกรรมเสริมหลักสูตรเกี่ยวกับการป้องกันแก้ปัญหายาเสพติด อยู่ในระดับมาก
4. ผลการวิเคราะห์การประเมินด้านผลผลิตของโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ดังนี้
4.1 ผลการประเมินตามมาตรฐานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ของกระทรวงศึกษาธิการ รายด้าน พบว่า โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน เรียงลำดับสูงสุด ได้แก่ มาตรฐานด้านการบริหารจัดการ อยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านและรายข้อ ดังนี้ มาตรฐานด้านการป้องกัน พบว่า โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อเรียงลำดับสูงสุด ได้แก่ โรงเรียนดำเนินการโครงการห้องเรียนสีขาว มาตรฐานด้านการค้นหา พบว่า โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อเรียงลำดับสูงสุด ได้แก่ โรงเรียนมีการออกเยี่ยมบ้านนักเรียนอย่างต่อเนื่อง มาตรฐานด้านการรักษา พบว่า โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อเรียงลำดับสูงสุด ได้แก่ โรงเรียนมีคลีนิกเสมารักษ์ (จิตสังคมบำบัดในสถานศึกษา) มาตรฐานด้านการเฝ้าระวัง พบว่า โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อเรียงลำดับสูงสุด ได้แก่ สถานศึกษามีการปรับปรุงสภาพแวดล้อมภายในสถานศึกษา จัดบรรยากาศภายในสถานศึกษาให้มีระเบียบเรียบร้อย สะอาด และปลอดภัย มาตรฐานด้านการบริหารจัดการ พบว่า โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อเรียงลำดับสูงสุด ได้แก่ โรงเรียนมีคณะกรรมการดำเนินงานและมีห้องปฏิบัติกิจกรรม
4.2 ผลการประเมินเกี่ยวกับความพึงพอใจของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ เรียงลำดับสูงสุดสามอันดับแรก ได้แก่ การมีส่วนร่วมในการดำเนินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขของโรงเรียน อยู่ในระดับมาก รองลงมาคือ โครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขของโรงเรียน ได้ส่งเสริมให้มีทักษะชีวิตและมีความสามารถในการปรับตัว อยู่ในระดับมาก และข่าวสารประชาสัมพันธ์การดำเนินงานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขของโรงเรียน อยู่ในระดับมาก ส่วนลำดับต่ำสุด ได้แก่ นักเรียนได้รับการพัฒนาอย่างรอบด้าน อยู่ในระดับมาก
5. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนจากการดำเนินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ พบว่า ค่าเฉลี่ยของผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนใน 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ โรงเรียนบ้านห้วยไม้หก อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ก่อนการดำเนินโครงการฯ (ปีการศึกษา 2562) เทียบกับหลังดำเนินโครงการ (ปีการศึกษา 2563) โดยภาพรวม มีอยู่ 7 กลุ่มสาระการเรียนรู้ที่เพิ่มขึ้น โดยกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่เพิ่มขึ้นสูงสุดเป็นอันดับแรกคือ กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ รองลงมาคือกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม และกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ตามลำดับ และมี 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้ที่ลดลงคือ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาอังกฤษ
ข้อเสนอแนะเพื่อการนำไปใช้
1. จากการศึกษาครั้งนี้สามารถได้ข้อมูลสารสนเทศเพื่อนำไปกำหนดเป้าหมายในการดำเนินงานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ของโรงเรียนบ้านห้วยไม้หก เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนอย่างชัดเจน ดังนั้นสถานศึกษาควรกำหนดเป้าหมายในการดำเนินโครงการให้มีความสอดคล้องกับกิจกรรมเพื่อให้นักเรียนมีคุณภาพมากยิ่งขึ้น
2. จากการศึกษาครั้งนี้สามารถใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานที่ทำให้โรงเรียนทราบผลการดำเนินงานเพื่อนำไปปรับปรุงแก้ไขพัฒนาโครงการต่อไปได้ ดังนั้น โรงเรียนบ้านห้วยไม้หกควรนำผลการประเมินในแต่ละด้านไปปรับใช้ และพัฒนาโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
3. จากการศึกษาครั้งนี้ได้ข้อมูลสารสนเทศในการกำหนดแผนการดำเนินการในทุกองค์ประกอบของโครงการ ให้สอดคล้องกับเป้าหมายและเป็นไปตามยุทธศาสตร์ที่กำหนด ดังนั้น ในการดำเนินงานครั้งต่อไป ควรประชุมวางแผนร่วมกันระหว่างผู้บริหาร ครู คณะกรรมการสถานศึกษา ผู้ปกครองนักเรียน ชุมชน และนักเรียน เพื่อให้สามารถกำหนดแผนการดำเนินการในทุกองค์ประกอบของโครงการ ให้สอดคล้องกับเป้าหมายและเป็นไปตามยุทธศาสตร์ที่กำหนดไว้ได้
ข้อเสนอแนะเพื่อการศึกษาครั้งต่อไป
1. ควรนำผลจากการประเมินครั้งนี้ไปเป็นแนวทางในการพัฒนารูปแบบการจัดกิจกรรมของโครงการให้เหมาะสมกับนักเรียน และสอดคล้องกับความต้องการของผู้ปกครอง ชุมชน และท้องถิ่นให้มากยิ่งขึ้น
2. ควรมีการประเมินโครงการโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขของโรงเรียนบ้านห้วยไม้หก โดยใช้รูปแบบการประเมินอื่น เช่น รูปแบบการประเมินของไทเลอร์ รูปแบบการประเมินของโพรวัส รูปแบบการประเมินของอัลคิน เป็นต้น