การจัดการเรียนรู้โดยใช้ผังมโนทัศน์ เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
วิชาสังคมศึกษา 2 รหัส ส 31103 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563
โชติมา เพชรเอม
ครู ตำแหน่ง วิทยฐานะชำนาญการ
กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
1. ความสำคัญของปัญหา/ประเด็นที่ต้องการส่งเสริม
เนื่องด้วยปีการศึกษา 2563 ที่ผ่านมาได้ประสบกับสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) โดยกระทรวงศึกษาธิการได้ให้สถานศึกษาในสังกัดและในกำกับปิดเรียนด้วยเหตุพิเศษนี้ พร้อมทั้งให้ส่วนราชการต้นสังกัดกำหนดแนวทางแก้ปัญหาการจัดการเรียนการสอนที่ไม่สามารถเปิดเรียนได้ตามปกติ โดยมีรูปแบบการเรียนการสอน 3 รูปแบบ ดังนี้ 1. การเรียนที่โรงเรียน (ON-SITE) 2. การเรียนผ่านทีวี (ON-AIR) และ 3. การเรียนผ่านอินเทอร์เน็ตและแอปพลิเคชัน (ONLINE) โดยในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2563 โรงเรียนวัฒโนทัยพายัพ จัดอยู่ในประเภทโรงเรียนที่มีจำนวนนักเรียนมากแต่พื้นที่น้อย ให้จัดการเรียนการสอนแบบผสมผสาน ระหว่างการเรียนที่โรงเรียน (ON-SITE) การเรียนผ่านทีวี (ON-AIR) และการเรียนผ่านออนไลน์ (ONLINE) โดยให้นักเรียนสลับกันมาเรียน สลับกันมาสอบที่โรงเรียน โดยโรงเรียนออกข้อสอบคู่ขนาน (Parallel examination)
การจัดการเรียนรู้ของครูควรจัดมวลประสบการณ์การเรียนรู้โดยให้ผู้เรียนมีส่วนรวมในกิจกรรม การจัดการเรียนรู้โดยใช้ผังมโนทัศน์ (Concept Mapping) อาจจะช่วยแก้ปัญหาการจัดการเรียนรู้ได้ เพราะผู้เรียนมีส่วน ในการเลือกสื่อ หรือ เนื้อความตาม ความสนใจของตนเอง ทำให้ผู้เรียน เรียนอย่างมีความสุข เกิดความมั่นใจตามศักยภาพของแต่ละบุคคล การจัดการเรียนรู้โดยใช้ผังมโนทัศน์ เป็นการจัดกิจกรรมการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการวิเคราะห์ให้เกิดความเข้าใจโดยยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง
เมื่อพิจารณาจากหลักการของการจัดการเรียนรูโดยใช้ผังมโนทัศนจะเห็นวาผู้เรียนเปนศูนย์กลางทุกขั้นตอนในการดำเนินกิจกรรม ส่งผลให้ผู้เรียนสามารถสรุปองค์ความรู้ได้ด้วยตนเอง ดังนั้น ผู้วิจัยจึงสนใจศึกษาการจัดการเรียนรู้โดยใช้ผังมโนทัศน์ เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาสังคมศึกษา 2 รหัส ส 31103 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 กับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4
2. วัตถุประสงค์ของการวิจัย
เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาสังคมศึกษา 2 รหัส ส 31103 โดยการจัดการเรียนรู้โดยใช้ผังมโนทัศน์
3. ขอบเขตการวิจัย
3.1 กลุ่มเป้าหมาย
ประชากรที่ใช้ศึกษา เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัฒโนทัยพายัพ จังหวัดเชียงใหม่ ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 2 ห้องเรียน ได้แก่ 4/2,4/4 รวม 75 คน
3.2 ตัวแปรที่ศึกษา
ตัวแปรอิสระ
ได้แก่ การจัดการเรียนรู้โดยใช้ผังมโนทัศน์
ตัวแปรตาม
ได้แก่ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาสังคมศึกษา 2 เรื่องรูปแบบการปกครอง
4. เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย
4.1 วิธีการหรือนวัตกรรมที่ใช้ในการแก้ปัญหา/ส่งเสริมการเรียนรู้
การจัดการเรียนรู้โดยใช้ผังมโนทัศน์
4.2 เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล
- แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้ผังมโนทัศน์
- แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาสังคมศึกษา 2 เรื่องรูปแบบการปกครอง
5. วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล
1. ทดสอบก่อนการเรียน (Pretest) กับนักเรียนกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมดวย แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ผูวิจัยสรางขึ้น และผานการตรวจสอบคุณภาพแลว
2. ดําเนินการทดลอง โดยผูวิจัยทําการสอนทั้งกลุมควบคุมและกลุมทดลองดวยตนเอง ใชเนื้อหาเดียวกัน คือ เรื่องรูปแบบการปกครอง ใชวิธีการจัดการเรียนรูดังตอไปนี้ กลุ่มทดลอง ไดรับการจัดการเรียนรูโดยใชผังมโนทัศน์
3. เมื่อสอนแลว ทําการทดสอบหลังการทดลอง (Posttest) กับนักเรียนกลุ่มทดลองดวยแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาสังคมศึกษา 2 เรื่องรูปแบบการปกครอง
4. ตรวจแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แลวนําผลที่ไดมาวิเคราะห์โดยใช้วิธีการทางสถิติเพื่อทดสอบสมมติฐาน
6. การวิเคราะห์ข้อมูล (ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ความถี่/จำนวน การวิเคราะห์เนื้อหา เป็นต้น)
เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์การเรียนวิชาสังคมศึกษา 2 เรื่องรูปแบบการปกครอง ในกลุมทดลองที่ไดรับการจัดการเรียนรูโดยใชผังมโนทัศนประกอบการจัดการเรียนรู้ก่อนการทดลองและหลังการทดลองโดยใช t-test for Independent Sample
7. สรุปผล อภิปราย และข้อเสนอแนะ
ตารางที่ 1 ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าสถิติทดสอบที และระดับนัยสำคัญทางสถิติของการทดสอบเปรียบเทียบคะแนนสอบก่อนและหลังเรียนของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 (n= 75)
การทดสอบ
S.D.
t Sig.(1-tailed)
ก่อนเรียน 7.01 1.56 10.29 3.16 28.24 0.0000
หลังเรียน 17.31 2.91
จากตาราง 1 พบว่า การทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีคะแนนเฉลี่ย เท่ากับ 7.01 คะแนน และ 17.31 คะแนน ตามลำดับ และเมื่อเปรียบเทียบระหว่างคะแนนก่อนและหลังเรียน พบว่า คะแนนสอบหลังเรียนของนักเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
สรุปผลการวิจัย
นักเรียนที่ไดรับการจัดการเรียนรูโดยใชผังมโนทัศนมีผลสัมฤทธิ์หลังการเรียนสูงขึ้น อย่างมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01
อภิปรายผลการวิจัย
จากผลการทดลองพบว่า หลังไดรับการจัดการเรียนรูโดยใช้ผังมโนทัศนนักเรียนมี ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ทั้งนี้เปนผลเนื่องมาจากการสอน วิชาสังคมศึกษา 2 เรื่องรูปแบบการปกครอง โดยการจัดการเรียนรูโดยใชผังมโนทัศนนั้น เปนการฝกทักษะการคิด วิเคราะห์ จําแนก แล้วสรุปองค์ความรู้ความคิดรวบยอดเปนแผนผังมโนทัศน์
ข้อเสนอแนะ
การสอนเขียนผังมโนทัศนควรเริ่มให้แนวทางการเขียน จากเรื่องที่มีความหลากหลาย และมีเนื้อหาเขาใจงาย จากนั้นจึงเพิ่มเนื้อหาใหมากขึ้น เพื่อพัฒนาความเขาใจลักษณะของผังมโนทัศนและวิธีเขียนผังมโนทัศน
8. ประโยชน์ที่ได้รับ
การจัดการเรียนรู้โดยใช้ผังมโนทัศน์สามารถพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนได้
บรรณานุกรม
กฤษลดา ขำหลงวรสิริ. (2552). การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาภาษาไทยเรื่องชนิดของ
คำของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนวัดเขียนเขต ที่ได้รับการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ผัง
มโนทัศน์กับการจัดการเรียนรู้ตามคู่มือครู. ปริญญานิพนธ์ กศ.ม. (การมัธยมศึกษา).
กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย หาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. อาจารย์ที่ปรึกษาสารนิพนธ์:
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ขจรศรี ชาติกานนท์
ภัทราภรณ พิทักษ์ธรรม. (2543). การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ความสามารถด้านการคิด
วิเคราะหและเจตคติต่อวิชาสังคมศึกษาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่5 ที่ไดรับ การสอน
แบบสืบเสาะหาความรูโดยใชกิจกรรมสรางแผนภูมิมโนทัศน์กับการสอนตาม คูมือครู. ปริญญานิพนธ์ กศ.ม. (การมัธยมศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณทิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
มหิศร นันทโลหิต. (2550) . การเปรียบเทียบความเข้าใจในการอ่านและความสามารถทางการเขียน
ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 ที่ไดรับการสอนโดยใชผังมโนทัศน์กับการสอนแบบปกติ.
ปริญญานิพนธ์ กศ.ม. (การมัธยมศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ค้นหาทุกอย่างในเว็บครูบ้านนอก :
ตั้งกระทู้คำถามใหม่
กลับหน้าที่แล้ว
