เรื่อง ปัจจัยเชิงสาเหตุที่ส่งผลต่อความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์
กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ผู้ศึกษา นางสาววรรณรัตน์ ชูฤทธิ์
หน่วยงาน โรงเรียนเทศบาล ๒ วัดโพธิ์
กลุ่มการศึกษาท้องถิ่นที่ 3 กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย
ปีการศึกษา 2562
บทคัดย่อ
การให้เหตุผลเป็นทักษะกระบวนการที่จำเป็นสำหรับการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ครูผู้สอนควรศึกษาปัจจัยเหล่านั้น เพื่อจะได้นำมาพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาคณิตศาสตร์ให้มีประสิทธิภาพ ในการวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษารูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของปัจจัยที่ส่งผลต่อความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ และตรวจสอบความสอดคล้องของรูปแบบความสัมพันธ์ตามสมมติฐานกับข้อมูลเชิงประจักษ์ กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนประถมศึกษา ปีที่ 6 กลุ่มการศึกษาท้องถิ่นที่ 3 กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย จำนวน 632 คน จากโรงเรียน 10 โรง ได้มาโดยวิธีการสุ่มแบบแบ่งชั้น (Stratified Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 2 ชนิด ประกอบด้วย แบบทดสอบชนิดเลือกตอบจำนวน 3 ฉบับ ๆ ละ 30 ข้อ ฉบับที่ 1 เป็นชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก วัดความรู้พื้นฐานเดิมทางคณิตศาสตร์มีค่าความยากรายข้อตั้งแต่ .49 ถึง .78 ค่าอำนาจจำแนกรายข้อตั้งแต่ .20 ถึง .49 และค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ .77 ฉบับที่ 2 เป็นชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก วัดความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ มีค่าความยากรายข้อตั้งแต่ .35 ถึง .76 ค่าอำนาจจำแนกรายข้อตั้งแต่ .20 ถึง .57 และค่าความเชื่อมั่น ทั้งฉบับเท่ากับ .84 ฉบับที่ 3 เป็นชนิดเลือกตอบ 5 ตัวเลือก วัดความถนัดด้านภาษา และด้านการใช้เหตุผล มีค่าความยากรายข้อตั้งแต่ .47 ถึง .79 ค่าอำนาจจำแนกรายข้อตั้งแต่ .22 ถึง .49 และค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ .80 และ แบบวัดปัจจัยเชิงสาเหตุที่ส่งผลต่อความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์เป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ (Rating Scale) 1 ฉบับ แบ่งออกเป็น 4 ตอน ได้แก่ ตอนที่ 1 การเรียนรู้เชิงประสบการณ์ จำนวน 40 ข้อ ตอนที่ 2 การรับรู้ความสามารถของตนเองด้านคณิตศาสตร์ จำนวน 15 ข้อ ตอนที่ 3 เจตคติต่อวิชาคณิตศาสตร์ จำนวน 15 ข้อ และตอนที่ 4 พฤติกรรมการสอนของครูคณิตศาสตร์ จำนวน 15 ข้อ รวมทั้งฉบับ 85 ข้อ มีค่าอำนาจจำแนกรายข้อ (rxy) ตั้งแต่ .27 ถึง .73 ค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับตั้งแต่ .87 ถึง .95 การวิเคราะห์ข้อมูลใช้เทคนิคการวิเคราะห์เส้นทาง (Path Analysis) ด้วยโปรแกรมสำเร็จรูป
ผลการวิจัยปรากฏ ดังนี้
1. พฤติกรรมการสอนของครูคณิตศาสตร์ ความรู้พื้นฐานเดิมทางคณิตศาสตร์ เจตคติต่อวิชาคณิตศาสตร์ ความถนัดด้านภาษา ความถนัดด้านการใช้เหตุผล และการเรียนรู้เชิงประสบการณ์ มีความสัมพันธ์ทางบวกกับความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนการรับรู้ความสามารถของตนเองด้านคณิตศาสตร์ มีความสัมพันธ์ทางลบ
2. รูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุร่วมกันอธิบายความแปรปรวนของความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ได้ร้อยละ 35 ปัจจัยเชิงสาเหตุที่มีน้ำหนักความสำคัญรวมต่อความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์สูงที่สุด คือ พฤติกรรมการสอนของครูคณิตศาสตร์ รองลงมา คือ เจตคติต่อวิชาคณิตศาสตร์ ความถนัดด้านการใช้เหตุผล การเรียนรู้เชิงประสบการณ์ ความถนัดด้านภาษา และการรับรู้ความสามารถของตนเองด้านคณิตศาสตร์ มีขนาดน้ำหนักความสำคัญเท่ากับ .389, .283, .197, .121, .116 และ -.320 ตามลำดับ
3. ปัจจัยเชิงสาเหตุที่มีอิทธิพลทางตรงต่อความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ ได้แก่ ความถนัดด้านภาษา ความถนัดด้านการใช้เหตุผล การเรียนรู้เชิงประสบการณ์ ปัจจัยเชิงสาเหตุที่มีอิทธิพลทางตรงและทางอ้อม ได้แก่ พฤติกรรมการสอนของครูคณิตศาสตร์ การรับรู้ความสามารถของตนเองด้านคณิตศาสตร์ และเจตคติต่อวิชาคณิตศาสตร์ ปัจจัยเชิงสาเหตุที่มีอิทธิพลทางอ้อม ได้แก่ ความรู้พื้นฐานเดิมทางคณิตศาสตร์
โดยสรุป ผลการศึกษาครั้งนี้ สามารถใช้เป็นข้อสนเทศในการพัฒนาการเรียนการสอน ด้านการใช้เหตุผลวิชาคณิตศาสตร์ ของนักเรียนให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น