คำชี้แจงการใช้นวัตกรรม
หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด ทรายขาวบ้านฉัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนบ้านควนลังงา เล่มที่ 1 อุทยานแห่งชาติน้ำตกทรายขาว จัดทำขึ้น เพื่อให้นักเรียนได้อ่านจับใจความสำคัญเกี่ยวกับสถานที่ท่องเที่ยวในท้องถิ่น อุทยานแห่งชาติน้ำตกทรายขาว โดยผ่านการทำกิจกรรมท้ายเล่มในหลากหลายรูปแบบ ที่มุ่งให้นักเรียนได้เรียนรู้วิธีการจับใจความสำคัญจากสิ่งที่อ่านได้ โดยขั้นตอนการจัดการเรียนการสอนจะใช้การจัดการเรียนรู้แบบ SQ4R ซึ่งจะมีขั้นตอนการสอน ดังนี้
1. ขั้นนำ คือ การจัดบรรยากาศให้นักเรียนรู้สึกผ่อนคลาย เตรียมความพร้อมของนักเรียนทั้งด้านร่างกายและจิตใจโดยการใช้กิจกรรมต่าง ๆ เพื่อทำการเชื่อมโยงประสบการณ์เดิม และเตรียมพร้อมให้รับประสบการณ์ใหม่ให้แก่นักเรียน กิจกรรม ที่นำมาใช้ในขั้นนี้ได้แก่ เกม เพลง การสนทนาพูดคุย แจ้งจุดประสงค์ วิธีการสอน ภาระงาน/ชิ้นงาน และวิธีการวัดประเมินผลให้นักเรียนทราบ
2. ขั้นสอน เป็นการสอนแบบ SQ4R โดยมีขั้นตอนการสอน 6 ขั้น คือ
2.1 Survey (S) การสำรวจหรือการอ่านเนื้อหาอย่างคร่าว ๆ เพื่อหาจุดสำคัญเรื่องการอ่านในขั้นนี้ไม่ควรใช้เวลานานเกินไป อ่านอย่างคร่าว ๆ จะทำให้ผู้อ่านเรียบเรียงแนวคิดต่าง ๆ ได้
2.2 Question (Q) การตั้งคำถามจะทำให้ผู้อ่านมีความอยากรู้อยากเห็นดังนั้นจึงเพิ่มความเข้าใจในการอ่านมากยิ่งขึ้น คำถามจะช่วยให้ผู้อ่านระลึกถึงความรู้เดิม ที่มีอยู่เกี่ยวกับ เรื่องที่อ่าน คำถามจะช่วยให้ผู้อ่านเข้าใจเรื่องได้เร็วและที่สำคัญที่สุดคือคำถามจะต้องสัมพันธ์กับเรื่องราวที่ควรอ่านในเวลาเดียวกันก็ควรต้องถามตัวเองว่าใจความสำคัญที่ผู้เขียนกำลังพูดถึงอยู่นั้น คืออะไร ทำไมจึงสำคัญ สำคัญอย่างไร และเกี่ยวข้องกับอะไรหรือใครบ้าง ตอนไหนและเมื่อไร อย่างไรก็ตามพยายามตั้งคำถาม ให้ได้เพราะจะช่วยให้การอ่านในขั้นต่อไปเป็นไปอย่างมีจุดมุ่งหมายและสามารถจับประเด็น ได้ถูกต้อง
2.3 Read (R1) การอ่านข้อความในบทหรือตอนนั้น ๆ ซ้ำอย่างละเอียดและในขณะเดียวกันก็ค้นหาคำตอบสำหรับการตั้งคำถามที่ตั้งไว้ ในขั้นนี้จะได้การอ่าน เพื่อจับใจความและจับประเด็นสำคัญ ๆ โดยแท้จริง ขณะที่อ่านอยู่ถ้านึกคำถามได้อีกก็อาจใช้วิธีการจดบันทึกลงในที่ว่างริมหน้าหนังสือก่อนแล้วตั้งใจอ่านต่อไปจนกว่าจะได้คำตอบที่ต้องการ
2.4 Record (R2) ให้ผู้เรียนจดบันทึกข้อมูลต่าง ๆ ที่ได้จากขั้นตอนที่ 3 ในส่วนที่สำคัญและสิ่งที่จำเป็นโดยใช้ข้อความอย่างรัดกุมหรือย่อ ๆ ตามความเข้าใจของผู้เรียน
2.5 Recite (R3) ผู้เรียนสรุปใจความสำคัญ โดยพยายามใช้ภาษา ของตนเองเพื่อง่ายต่อการจดจำถ้ายังไม่แน่ใจในบทใดหรือตอนใดให้กลับไปอ่านซ้ำใหม่
2.6 Reflect (R4) ให้ผู้เรียนวิเคราะห์ วิจารณ์ บทอ่านที่ผู้เรียนได้อ่านแล้วแสดงความคิดเห็นสอดคล้องหรือไม่สอดคล้องต่อบทอ่านที่ผู้เรียนอ่านบางครั้ง อาจขยายความสิ่งที่ได้อ่านโดยการเชื่อมโยงความคิดจากบทอ่านกับความรู้เดิมโดยใช้ภาษาอย่างถูกต้อง
3. ขั้นสรุป คือ นักเรียนได้นำเสนอภาระงาน/ชิ้นงาน ผ่านกระบวนการพูดเล่าเรื่อง นำเสนอผลงาน หรือการนำเสนอแบบอื่น ๆ เพื่อให้เพื่อนได้ร่วมชื่นชมและประเมินผลงานที่เกิดขึ้น
โดยหนังสือส่งเสริมการ ชุด ทรายขาวบ้านฉัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนบ้านควนลังงา มีจำนวน 5 เล่ม คือ เล่มที่ 1 อุทยานแห่งชาติน้ำตกทรายขาว เล่มที่ 2 โอทอป(OTOP) ทรายขาว เล่มที่ 3 ทุเรียนทรายขาว เล่มที่ 4 วัดทรายขาว เล่มที่ 5 มัสยิดนัจมุดดิน
นายดลฮาหริด เจะสะตำ
ผู้จัดทำ