บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาคุณลักษณะผู้บริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21 สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครพนม เขต 2 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้สอน จำนวน 380 คน โดยวิธีสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถาม แบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ มีความเชื่อมั่น 0.975 สถิติที่ใช้ ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ ( EFA)
ผลการวิจัยพบว่า คุณลักษณะของผู้บริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21 สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครพนม เขต 2 มีทั้งหมด 5 ด้าน ได้แก่
1) ด้านผู้นำการเปลี่ยนแปลง มีตัวบ่งชี้ คือ เป็นตัวแบบที่ดีในการดำเนินชีวิต เป็นผู้นำด้านการจัดระบบและเป็นผู้นำทางวิชาการ เป็นนักคิด นักวางแผนเชิงรุก มีการวางแผนอย่างรอบคอบ และทำงานเป็นทีม สามารถปรับตัวเท่าทันความเปลี่ยนแปลงและทันต่อยุคโลกาภิวัฒน์ กล้าตัดสินใจและกล้าลงมือทำ สามารถปรับปรุงพัฒนารูปแบบการทำงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น มีการสร้างและประสานภาคีเครือข่ายเพื่อความร่วมมือในการจัดการศึกษาของสถานศึกษาและสามารถใช้ภาษาอังกฤษได้
2) ด้านคุณธรรมนำสังคม มีตัวบ่งชี้ คือ มีคุณธรรม จริยธรรมตามระบบธรรมาภิบาล มีความมุ่งมั่นและทุ่มเทอย่างจริงจัง เพื่อให้งานบรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ มีจรรยาบรรณต่อวิชาชีพ มีความสามารถวิเคราะห์ภาพอนาคต โดยอาศัยข้อมูลทางการบริหารได้ เป็นผู้ที่มีความเชื่อมั่นในสัญชาตญาณของตนเอง มีสำนึกในความรับผิดชอบต่อหน้าที่
3) ด้านบุกเบิกอย่างสร้างสรรค์ มีตัวบ่งชี้ คือ สามารถใช้สื่อเทคโนโลยีในศึกษาค้นคว้าหาความรู้ เรียนรู้ในสิ่งใหม่ๆและเป็นผู้ที่รักการเรียนรู้ตลอดชีวิต มีการประสานงานเชื่อมโยงต่อกลุ่มคนที่เหมาะสมและมีสัมมาคาระ เป็นผู้ที่สามารถใช้คำพูดเชิงบวกในการสื่อสารเชิงสร้างสรรค์ รู้เท่าทันเหตุการณ์ในอนาคตได้ใกล้เคียงความเป็นจริงและมีทัศนะคติเชิงบวก สามารถตัดสินใจดำเนินการบริหารองค์กรให้เป็นในทิศทางที่ถูกต้องเหมาะสมได้ มีความกล้าที่จะเผชิญกับสถานการณ์ที่ยากลำบาก บำรุงขวัญและกำลังใจผู้ใต้บังคับบัญชาด้วยหลักการเชิงบวก มีน้ำใจเอื้อเฟื้อ เสียสละแบ่งปัน ไม่มีจิตใจคับแคบเห็นแก่ตัว ชอบค้นหาสิ่งใหม่ ๆ ไม่หยุดนิ่งอยู่กับที่
4) ด้านวิสัยทัศน์ก้าวไกล มีตัวบ่งชี้ คือ มีความพร้อมในการแข่งขันในทุกระดับ ผลักดันให้บุคลากรในโรงเรียนสร้างสรรค์งานให้มีคุณภาพและมาตรฐาน มีวิสัยทัศน์ที่กว้างไกลและคำนึงถึงประโยชน์ของนักเรียนเป็นหลัก มีบุคลิกภาพที่ดี สามารถบริหารความขัดแย้งระหว่างบุคคลและประสานประโยชน์ให้เกิดกับองค์กร สามารถมองเห็นภาพรวมในเชิงบริหารทั้งระบบ
5) ด้านแรงบันดาลใจ มีตัวบ่งชี้ คือ มีความค้นหาความเข้าใจและปฏิบัติอย่างเข้าใจกับคนอื่น สามารนำองค์กรก้าวหน้าอย่างไม่หยุดยั้ง เป็นนักสร้างแรงบันดาลใจ