บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานผ่านกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) 2) เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาผ่านการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานผ่านกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) และ 3) เพื่อประเมินความพึงพอใจของนักเรียนจากการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานผ่านกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนวัดทรงธรรม ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2562 จำนวน 45 คน เครื่องมือที่ใช้ ในการวิจัย ได้แก่ 1) การปฏิบัติการ คือ แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานผ่านกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) 2) สะท้อนผลการปฏิบัติการ คือ แบบสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ของนักเรียน 3) ประเมินประสิทธิภาพการจัดการเรียนรู้ คือ แบบประเมินการจัดการเรียนรู้ แบบทดสอบวัดทักษะการคิดแก้ปัญหา และแบบประเมินความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย ร้อยละ ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์ข้อมูลผลการวิจัยพบว่า
1) นักเรียนเกิดการเรียนรู้จากการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานผ่านกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน
(5 STEPs) ในระดับมาก (X ̅ = 4.36 , ร้อยละ 87.20, SD. = 0.19) โดย 3 อันดับแรก ได้แก่ ขั้นตอนที่ 5 การเรียนรู้เพื่อตอบแทนสังคม นักเรียนเกิดการเรียนรู้ในระดับมากที่สุด (X ̅ = 4.63, ร้อยละ 92.60) ขั้นตอนที่ 4 การเรียนรู้เพื่อการสื่อสาร นักเรียนเกิดการเรียนรู้ในระดับมาก (X ̅ = 4.45, ร้อยละ 89.00) และขั้นตอนที่ 3 การเรียนรู้เพื่อสร้างองค์ความรู้ นักเรียนเกิดการเรียนรู้ในระดับมาก (X ̅ = 4.36, ร้อยละ 87.20) ตามลำดับ
2) ก่อนการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานผ่านกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหา นักเรียนผ่านเกณฑ์จำนวน 2 คน คิดเป็นร้อยละ 4.44 มีคะแนนทักษะการคิดแก้ปัญหาเฉลี่ย 6.02 คะแนน คิดเป็นร้อยละ 30.10 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 2.51 และหลังการพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาผ่าน
การจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานผ่านกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) นักเรียนผ่านเกณฑ์จำนวน 29 คน คิดเป็นร้อยละ 64.44 มีคะแนนทักษะการคิดแก้ปัญหาเฉลี่ย 12.22 คะแนน คิดเป็นร้อยละ 61.10 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 2.78 ซึ่งผ่านเกณฑ์ที่กำหนด คือ นักเรียนร้อยละ 60 มีคะแนนทักษะการคิดแก้ปัญหาร้อยละ 60 ขึ้นไป
3) ความพึงพอใจของนักเรียนต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานผ่านกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) อยู่ในระดับมาก (X ̅ = 4.01, ร้อยละ 80.20, S.D. = 0.38) โดย 3 อันดับแรก ได้แก่ ด้านการวัดและประเมินผล พึงพอใจในระดับมาก (X ̅ = 4.38, ร้อยละ 87.60) ด้านชุมชน/แหล่งเรียนรู้ พึงพอใจในระดับมาก (X ̅ = 4.33, ร้อยละ 86.60) และด้านครูผู้สอน พึงพอใจในระดับมาก (X ̅ = 3.95, ร้อยละ 79.00) ตามลำดับ