ครูบ้านนอก

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี โดยใช้กรอบคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารเป็น 3 ด้าน ประกอบด้วย คือ 1. ด้านบุคลิกภาพ 2. ด้านความสามารถ 3. ด้านทักษะทางสังคม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามลักษณะแบบสอบถามแบบตรวจสอบรายการ(Check List) โดยเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา,ครูผู้สอนและบุคลากรสายสนับสนุนในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี มีค่า IOC เท่ากับ 0.60-1.00 ระดับความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.91 ได้กลุ่มตัวอย่างแต่ละสถานศึกษารวมทั้งหมด จำนวน 286คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยสรุปได้ ดังนี้

คุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี โดยภาพรวม อยู่ในระดับมากที่สุด โดยเรียงค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย ได้แก่ มากที่สุดคือด้านบุคลิกภาพ รองลงมาด้านความสามรถ และน้อยที่สุดคือ ด้านทักษะทางสังคม

1. ด้านบุคลิกภาพ โดยภาพรวม อยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อจำแนกเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือ ผู้บริหารมีความมั่นใจและเชื่อมั่นในตนเอง

2. ด้านความสามารถ โดยภาพรวมเมื่อจำแนกเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือผู้บริหารมีการใช้ภาษาเพื่อการสื่อสารในการบริหารงานสถานศึกษาได้อย่างดี

3. ด้านทักษะทางสังคม โดยภาพรวมเมื่อจำแนกเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือ ผู้บริหารมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีเป็นที่ยอบรับของสังคม

คำสำคัญ : คุณลักษณะภาวะผู้นำ, ผู้บริหารสถานศึกษา, คณะกรรมการการอาชีวศึกษา.

Abstract

His research The purpose of this study was to study the leadership qualities of school administrators. Office of the Vocational Education Commission Udon Thani Province Using the leadership qualities framework of management is 3 aspects: 1. Personality 2. Ability 3. Social skills. he research instrument was a questionnaire, which was a questionnaire. The questionnaire was used to collect data from the sample group, ie, administrators, teachers, and support staff in the school. Office of the Vocational Education Commission Udon Thani Province. The IOC was 0.60-1.00. The reliability level was 0.91. The samples were 286 persons each. Data were analyzed using frequency, percentage, mean and standard deviation.

The results are as follows.

Leadership Characteristics of School Administrators. Office of the Vocational Education Commission Udon Thani Province as a whole is at the highest level. The average is from the least to the most personality. The third car And the least is. Social skills.

1. Personality at the highest level When classified as a single item, the highest mean score was Management is confident and self-confident.

2. As a whole, it was found that the most average items were the administrators using the language for communication in school administration.

3. Social skills Overall, when classified as a single item, it was found that the items with the highest mean were: Management has a good relationship with the society.

Keywords : Leadership Features, Education Manager, Committee on Vocational

Education.

ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี (ม.ป.ป. : 2) ปัจจุบันเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และเทคโนโลยี มีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การที่จะพัฒนาประเทศไทย ให้ก้าวหน้านั้น พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 ได้กำหนดไว้ การศึกษานับว่ามีบทบาทสำคัญอย่างยิ่ง เพราะการศึกษาคือ กระบวนการเรียนรู้เพื่อความเจริญงอกงามของบุคคลและสังคม โดยการถ่ายทอดความรู้ การฝึก การอบรม การสืบสานทางวัฒนธรรม การสร้างสรรค์จรรโลงความก้าวหน้าทางวิชาการ การสร้างองค์ความรู้อันเกิดจากสภาพแวดล้อม สังคม การเรียนรู้และปัจจัยเกื้อหนุนให้บุคคลเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต ความมุ่งหมายของการจัดการศึกษาต้องเป็นไป เพื่อพัฒนาคนไทย ให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา ความรู้ และคุณธรรม มีจริยธรรมและวัฒนธรรมในการดำรงชีวิต และสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข

สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา (2555, หน้า 3) การจัดการอาชีวศึกษาและการฝึกอบรมวิชาชีพต้องเป็นการจัดการศึกษาในด้านวิชาชีพที่สอดคล้องกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 (พ.ศ.2555-2559) และแผนการศึกษาแห่งชาติ ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2552-2559 โดยกำหนดให้การผลิตและการพัฒนากำลังคนในด้านวิชาชีพ ระดับฝีมือ ระดับเทคนิค และระดับเทคโนโลยี รวมทั้งเป็นการยกระดับการศึกษาวิชาชีพให้สูงขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงาน โดยนำความรู้ในทางทฤษฎีอันเป็นสากลและภูมิปัญญาไทยมาพัฒนาผู้รับการศึกษาให้มีความรู้ ความสามารถในทางปฏิบัติและมีสมรรถนะ จนสามารถนำไปประกอบอาชีพในลักษณะผู้ปฏิบัติหรือประกอบอาชีพโดยอิสระได้ สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ เป็นหน่วยงานหลักในการจัดการศึกษาสายวิชาชีพ เพื่อเป็นพลังขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคม เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ และภูมิภาค มีภารกิจจัดและส่งเสริมการอาชีวศึกษา และการฝึกอบรมวิชาชีพ โดยคำนึงถึงคุณภาพและความเป็นเลิศทางวิชาชีพ และยกระดับคุณภาพมาตรฐานกำลังคน สายอาชีพสู่สากล ขยายโอกาสทางการศึกษา สายอาชีพให้ทั่วถึงเสมอภาค เป็นแกนกลางในการจัดอาชีวศึกษาระดับฝีมือ เทคนิค และเทคโนโลยี สร้างเครือข่ายความร่วมมือและการมีส่วนร่วม วิจัย สร้างนวัตกรรม จัดการองค์ความรู้ เพื่อการพัฒนาอาชีพ ส่งเสริม พัฒนาครูและบุคลากรอาชีวศึกษาให้เป็นเลิศ

ธีระ รุญเจริญ (2550, หน้า 42) การบริหารสถานศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาจะต้องมีคุณลักษณะ ภาวะผู้นำ จึงจะสามารถบริหารสถานศึกษาให้บรรลุวัตถุประสงค์ตามที่กำหนดไว้ การจะเป็นผู้นำที่มีประสิทธิภาพจำเป็นต้องมีคุณลักษณะภาวะผู้นำที่ดี มีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้ร่วมงานโดยให้ผู้ร่วมงานเข้าใจและปฏิบัติภารกิจจนประสบความสำเร็จ ดังนั้นผู้บริหารจะต้องมีอุดมการณ์ มีวิสัยทัศน์กว้างไกล มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และกล้าเผชิญกับเหตุการณ์ มีความสามารถในการใช้คุณลักษณะภาวะผู้นำเพื่อการบริหารสถานศึกษาอย่างเหมาะสม ในการสร้างความสัมพันธ์ที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงให้บรรลุเป้าหมายร่วมกันกับทุกคน ใช้ศิลป์และกระบวนการของอิทธิพลต่อบุคคลหรือทีมงานสามารถทำให้ผู้ร่วมงานเกิดความศรัทธา มีความเชื่อถือ มีความเชื่อมั่นในการปฏิบัติงาน ตลอดทั้งสามารถสร้างสภาวะแวดล้อม สนับสนุนให้เกิดความร่วมมือกันสร้างประโยชน์ในการปฏิบัติหน้าที่

สัมมา รธนิธย์ (2553, หน้า 15) ผู้นำมีความสำคัญต่อผู้ร่วมงานโดยจะต้องทำให้ผู้ร่วมงานเกิดการยอมรับอิทธิพลและโน้มน้าวให้ผู้ร่วมงานปฏิบัติตามผู้นำ ทั้งนี้ศักยภาพของผู้นำนั้นมีผลต่อผู้ร่วมงานในด้านความเชื่อมั่น ความนับถือ กำลังใจ และความอบอุ่นในการร่วมงาน ดังนั้น ภาวะผู้นำจึงเป็นพลังให้เกิดการร่วมมือร่วมใจไปสู่การเปลี่ยนแปลง ประสานให้ความสะดวก เป็นผู้ติดต่อดูแลให้ความสนับสนุนและช่วยเหลือ ให้ผู้ร่วมงานสามารถปฏิบัติงานได้บรรลุตามจุดมุ่งหมายที่กำหนดได้ ภาวะผู้นำจึงมีผลกระทบต่อผู้ร่วมงาน องค์กร สิ่งแวดล้อม ในอันที่จะก่อให้เกิดประสิทธิภาพหรือความล้มเหลว ผู้นำที่ดีต้องเป็นผู้สร้างบรรยากาศในการทำงาน ทำให้กลุ่มคนรวมตัวกันได้ ผู้ใต้บังคับบัญชาหรือผู้ร่วมงานมีความพึงพอใจในการทำงานเป็นทีม ซึ่งส่งผลให้องค์กรประสบความสำเร็จบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้

สต๊อกดิลล์ (Stogdill. 1989 : 196 - 198) คุณลักษณะผู้นำที่มีประสิทธิผลในรูปของการจัดการตามแนวคิด ของสต๊อกดิลล์ นั้น แบ่งออกเป็น 3 ด้าน คือ 1) ด้านบุคลิกภาพ เป็นลักษณะโดยรวมของแต่ละบุคคล ทั้งลักษณะภายในและภายนอก และปัจจัยต่าง ๆ อันมีอิทธิพลต่อความรู้สึกของผู้พบเห็น 2) ด้านความสามารถ เป็นความชำนาญในการปฏิบัติงานในด้านต่าง ๆ ให้เป็นผลสำเร็จได้ดียิ่งกว่าผู้มีโอกาสเท่า ๆ กัน และ03)0ด้านทักษะทางสังคม เป็นความสามารถที่รู้จักเข้าใจความรู้สึก ความต้องการทางจิตใจ หรือความต้องการต่าง ๆ ของคนที่เราเกี่ยวข้องด้วย

สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา (2552, หน้า 3) สถานศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา ในจังหวัดอุดรธานี ได้จัดการศึกษาตามนโยบายและการบริหารงานตามระเบียบของสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา ว่าด้วยการบริหารสถานศึกษา พ.ศ. 2552 แบ่งการบริหารงานออกเป็นก4กฝ่าย ประกอบด้วย ฝ่ายบริหารทรัพยากร ฝ่ายวิชาการฝ่ายแผนงานและความร่วมมือ และฝ่ายพัฒนากิจการนักเรียนนักศึกษา โดยมีผู้อำนวยการและรองผู้อำนวยการทำหน้าที่เป็นผู้บริหารสถานศึกษา ดังนั้นผู้บริหารสถานศึกษา ต้องมีคุณลักษณะภาวะผู้นำ เพื่อให้ผู้ร่วมงานสามารถปฏิบัติงานได้บรรลุตามจุดมุ่งหมายของสถานศึกษา และในการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษา ถ้าขาดคุณลักษณะผู้นำด้านใดด้านหนึ่งแล้ว ยากที่จะทำให้สถานศึกษาประสบความสำเร็จตามเป้าหมายของสถานศึกษาได้ ดังนั้นผู้บริหารสถานศึกษาจำเป็นต้องมีคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา ซึ่งเป็นองค์ประกอบที่สำคัญต่อความสำเร็จของการปฏิบัติงานในสถานศึกษา และเพื่อให้การบริหารในทุกหน่วยงานสามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ

จากสภาพและปัญหาดังกล่าว ผู้วิจัยในฐานะที่เป็นบุคลากรนอกหน่วยงานนี้ จึงมีความสนใจที่จะศึกษาคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี เพื่อนำไปใช้เป็นแนวทางในการให้ผู้บริหารและผู้ที่เกี่ยวข้องได้นำผลจากการวิจัยไปใช้ในการวางแผนพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี เพื่อนำไปสู่การบริหารงานให้เกิดประสิทธิผลในการพัฒนาสถานศึกษายิ่งขึ้นไป

วัตถุประสงค์ของการวิจัย

เพื่อศึกษาคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี

ขอบเขตการวิจัย

1. ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง

1.1 ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา ครูผู้สอนและบุคลากรสายสนับสนุนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี จำนวน 1,110 คน

1.2 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา,ครูผู้สอนและบุคลากรสายสนับสนุนในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี โดยกำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างตามตารางของเครจซี่และมอร์แกน (Krejcie and Morgan. 1970 : 67 – 68) และการสุ่มอย่างง่าย (Simple Random Sampling) ได้กลุ่มตัวอย่างแต่ละสถานศึกษา จำนวน 286 คน

2. ตัวแปรที่ใช้ในการวิจัย

2.1 ข้อมูลส่วนตัว ได้แก่ข้อมูลส่วนบุคคล ซึ่งประกอบด้วย

1) เพศ

2) อายุ

3) วุฒิการศึกษา

4) ตำแหน่งหน้าที่

2.2 คุณลักษณะภาวะผู้นำ ได้แก่ คุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี จำแนกออกเป็น 3 ด้าน ดังนี้

1) ด้านบุคลิกภาพ (Personal Traits)

2) ด้านความสามารถ (Ability)

3) ด้านทักษะทางสังคม (Sociability)

3. ระยะเวลาในการศึกษา ภาคการศึกษาที่ 1 ปีการศึกษา 2560

วิธีการดำเนินการวิจัย

ศึกษาคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี ประชากร คือ ผู้บริหารสถานศึกษา ครูผู้สอนและบุคลากรสายสนับสนุนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี มีโรงเรียนในสังกัด จำนวน 286 คน ประกอบด้วย ผู้บริหาร ครูผู้สอน บุคลากรสายสนับสนุน สถานศึกษาขนาดเล็ก 2 วิทยาลัย จำนวน 49 คน สถานศึกษาขนาดกลาง 4 วิทยาลัย จำนวน 121 คน และสถานศึกษาขนาดใหญ่ 3 วิทยาลัย จำนวน 116 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม จำนวน 45 ข้อ มีค่า IOC เท่ากับ 1.00 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย (Mean) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

สรุปผลการศึกษา

1. ข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ตอบแบบสอบถาม

ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็นเพศชายคิดเป็นร้อยละ 51.0 อายุระหว่าง 31 - 40 ปี คิดเป็นร้อยละ 47.9 วุฒิการศึกษาปริญญาตรี คิดเป็นร้อยละ 49.0 ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่มีตำแหน่งหน้าที่ครูผู้สอน คิดเป็นร้อยละ 51.4

2. ข้อมูลเกี่ยวกับคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี

ระดับคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี โดยภาพรวมและเป็นรายด้านทุกด้าน อยู่ในระดับมากที่สุด ผลปรากฏดังนี้

คุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี โดยภาพรวม อยู่ในระดับมากที่สุด โดยเรียงค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย ได้แก่ มากที่สุดด้านบุคลิกภาพ รองลงมาด้านความสามรถ และน้อยที่สุดคือ ด้านทักษะทางสังคม

2.1 ด้านบุคลิกภาพ โดยภาพรวม อยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อจำแนกเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือ ผู้บริหารมีความมั่นใจและเชื่อมั่นในตนเอง รองลงมาคือผู้บริหารมีคุณลักษณะ บุคลิกภาพ ท่าทางเหมาะสมกับการเป็นผู้บริหารสถานศึกษา และข้อที่มีค่าเฉลี่ยน้อยที่สุดคือผู้บริหารมีความตื่นตัวรอบรู้ทันต่อเหตุการณ์ และมีความกระตือรือร้นในการทำงานอยู่เสมอ

2.2 ด้านความสามารถ โดยภาพรวม อยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อจำแนกเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือผู้บริหารมีการใช้ภาษาเพื่อการสื่อสารในการบริหารงานสถานศึกษาได้อย่างดี รองลงมาคือผู้บริหารมีการใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมสำหรับการบริหารจัดการในสถานศึกษา และข้อที่มีค่าเฉลี่ยน้อยที่สุดคือผู้บริหารเป็นผู้ที่มีวิสัยทัศน์ และมีมโนทัศน์ที่ดี และสามารถบริหารจัดการแบบองค์รวมได้

2.3 ด้านทักษะทางสังคม โดยภาพรวม อยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อจำแนกเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือ ผู้บริหารมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีเป็นที่ยอบรับของสังคม รองลงมาคือ ผู้บริหารมีมารยาททางสังคมที่เหมาะสม และข้อที่มีค่าเฉลี่ยน้อยที่สุดคือ ผู้บริหารให้ความร่วมมือกับหน่วยงานหรือองค์กรภายนอก

3. แนวทางในการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี

3.1 ด้านบุคลิกภาพ

ควรมีความตื่นตัวรอบรู้ทันต่อเหตุการณ์ปัจจุบัน มีความกระตือรือร้นในการทำงานอยู่เสมอ ต้องมีความฉลาดทางอารมณ์อย่างเหมาะสม มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตใจที่ดี และมีความมุ่งมั่นที่จะทำงานให้ประสบความสำเร็จ

3.2 ด้านความสามารถ

เป็นผู้มีวิสัยทัศน์ มีมโนทัศน์ที่ดี สามารถบริหารจัดการแบบองค์รวม สามารถแก้ไขปัญหาความขัดแย้ง ระหว่างเพื่อนร่วมงานหรือผู้ใต้บังคับบัญชาได้ ใช้ดุลยพินิจที่ดีและมีวิจารณญาณในการตัดสินใจบริหารสถานศึกษา มีความรู้ ความสามารถในการเป็นนักพัฒนา การบริหารจัดการองค์กรได้ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และพัฒนาสถานศึกษา

3.3 ด้านทักษะทางสังคม

ควรให้ความร่วมมือกับหน่วยงานหรือองค์กรภายนอก ยกย่องให้เกียรติและแสดงออกซึ่งความไว้วางใจผู้อื่นได้อย่างเหมาะสม ต้องตรงต่อเวลาในการปฏิบัติงาน รับฟังปัญหาและสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษาได้ มีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดีและร่วมกิจกรรมต่างๆ ในสังคมและชุมชนได้ดี

อภิปรายผล

จากการวิเคราะห์ข้อมูลเกี่ยวกับคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี พบประเด็นที่น่าสนใจ ผู้วิจัยจึงนำมาอภิปรายผลดังนี้

1. คุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด คือ ภาวะผู้นำที่เป็นแบบอย่างในทุกด้าน เพื่อสร้างความศรัทธาให้เกิดขึ้นแก่ผู้ใต้บังคับบัญชา ซึ่งสามารถส่งผลต่อคุณภาพของงานได้ หากผู้นำมีคุณลักษณะภาวะผู้นำที่ดี ที่ส่งผลต่อความสำเร็จในสถานศึกษาแล้ว ย่อมเป็นแบบอย่างที่ดีให้แก่บุคลากรที่จะประพฤติ ปฏิบัติตาม อันส่งผลต่อความสำเร็จของสถานศึกษา โดยเรียงค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย ได้แก่ มากที่สุดด้านบุคลิกภาพ รองลงมาด้านความสามารถ และน้อยที่สุดคือ ด้านทักษะทางสังคม โดยอภิปรายตามด้านต่างๆ ดังนี้

ทั้งนี้เนื่องจากในปัจจุบันผู้บริหารสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษาต้องสอบคัดเลือกตามหลักเกณฑ์และวิธีการคัดเลือกบุคคลเพื่อบรรจุแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งรองผู้อำนวยการสถานศึกษาและผู้อำนวยการสถานศึกษา ซึ่งต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถและประสบการณ์ในการบริหารสถานศึกษา และต้องผ่านการอบรมหลักสูตรการพัฒนาผู้บริหารสถาน ศึกษาก่อนการบรรจุแต่งตั้งตามที่สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการกำหนดขึ้น เพื่อให้ผู้บริหารมีความรู้ความสามารถ มีทักษะการบริหารสถานศึกษา มีทักษะทางสังคม และทักษะการพัฒนาบุคลิกภาพ เป็นที่ยอมรับของสังคม และเกิดประโยชน์สูงสุดต่อทางราชการ ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของทฤษฎีคุณลักษณะภาวะผู้นำของสต็อกดิลล์ (Stogdill. 1989, หน้า 196) ได้กล่าวไว้ว่า คุณลักษณะภาวะผู้นำที่มีประสิทธิผลในรูปของการจัดการ ประกอบด้วย 3 ด้าน คือ ด้านบุคลิกภาพ ด้านความสามารถ และด้านทักษะทางสังคม ทั้งนี้เนื่องจากผู้บริหารสถานศึกษาจะต้องมีคุณลักษณะภาวะผู้นำตามที่ ธีระ รุญเจริญ (2550, หน้า 142) ได้กล่าวไว้ว่า การบริหารสถานศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาจะต้องมีคุณลักษณะภาวะผู้นำ จึงจะสามารถบริหารสถานศึกษาให้บรรลุวัตถุประสงค์ตามที่กำหนดไว้ การจะเป็นผู้นำที่มีประสิทธิภาพจำเป็นต้องมีคุณลักษณะภาวะผู้นำที่ดี มีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้ร่วมงานโดยให้ผู้ร่วมงานเข้าใจและปฏิบัติภารกิจจนประสบความสำเร็จ ดังนั้นผู้บริหารจะต้องมีอุดมการณ์ มีวิสัยทัศน์กว้างไกล มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และกล้าเผชิญกับเหตุการณ์ มีความสามารถในการใช้คุณลักษณะภาวะผู้นำเพื่อการบริหารสถานศึกษาอย่างเหมาะสม ในการสร้างความสัมพันธ์ที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงให้บรรลุเป้าหมายร่วมกันกับทุกคน และสอดคล้องกับงานวิจัยของ ทองสุข สะอาดปรุ (2556, หน้า บทคัดย่อ) ได้วิจัยเรื่อง การศึกษาคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารโรงเรียนตามทัศนะของครูและผู้บริหารโรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 1-7 ผลการวิจัย พบว่า 1) คุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารโรงเรียน ในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 1-7 ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก

ข้อเสนอแนะ

1. ข้อเสนอแนะในการนำผลการวิจัยไปใช้

ข้อเสนอแนะทีได้จากการวิจัยเรื่อง การศึกษาคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี มีดังนี้

1.1 ด้านบุคลิกภาพ ผู้บริหารควรควรมีความตื่นตัวรอบรู้ทันต่อเหตุการณ์ปัจจุบัน มีความกระตือรือร้นในการทำงานอยู่เสมอ ต้องมีความฉลาดทางอารมณ์อย่างเหมาะสม มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตใจที่ดี และมีความมุ่งมั่นที่จะทำงานให้ประสบความสำเร็จ

1.2 ด้านความสามารถ ผู้บริหารควรเป็นผู้มีวิสัยทัศน์ มีมโนทัศน์ที่ดี สามารถบริหารจัดการแบบองค์รวม สามารถแก้ไขปัญหาความขัดแย้ง ระหว่างเพื่อนร่วมงานหรือผู้ใต้บังคับบัญชาได้ ใช้ดุลยพินิจที่ดีและมีวิจารณญาณในการตัดสินใจบริหารสถานศึกษา มีความรู้ ความสามารถในการเป็นนักพัฒนา การบริหารจัดการองค์กรได้ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และพัฒนาสถานศึกษา 1.3 ด้านทักษะทางสังคม ผู้บริหารควรให้ความร่วมมือกับหน่วยงานหรือองค์กรภายนอก ยกย่องให้เกียรติและแสดงออกซึ่งความไว้วางใจผู้อื่นได้อย่างเหมาะสม ต้องตรงต่อเวลาในการปฏิบัติงาน รับฟังปัญหาและสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษาได้ มีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดีและร่วมกิจกรรมต่างๆในสังคมและชุมชนได้ดี

2. ข้อเสนอแนะในการวิจัยครั้งต่อไป

การวิจัยครั้งต่อไปเกี่ยวกับคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา ผู้ที่สนใจควรศึกษาในเรื่องต่อไปนี้

2.1 คุณลักษณะภาวะผู้นำของครูหรือนักศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรม

การการอาชีวศึกษา ในอาชีวศึกษาอื่น

2.2 คุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาด้านมนุษยสัมพันธ์ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี

2.3 คุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี

2.4 ปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จังหวัดอุดรธานี

2.5 คุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาด้านอื่นๆ ที่ผู้สนใจต้องการศึกษา

เอกสารอ้างอิง

ทองสุข สะอาดปรุ. (2556). การศึกษาคุณลักษณะภาวะผู้นำของผู้บริหารโรงเรียนตามทัศนะของ

ครูและผู้บริหารโรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา

เขต 1 – 7. วิทยานิพนธ์ ค.ม. (การบริหารการศึกษา). นครราชสีมา : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา.

ธีระ รุญเจริญ. (2550). ความเป็นมืออาชีพในการจัดและบริหารการศึกษายุคปฏิรูปการศึกษา. กรุงเทพฯ : ข้าวฟ่าง.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี. (ม.ป.ป.).

สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา. (2552). ระเบียบสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา

ว่าด้วยการบริหารสถานศึกษา พ.ศ. 2552. กรุงเทพฯ : สำนักงานฯ.

________. (2555). สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา. กรุงเทพฯ : สำนักงานฯ.

สัมมา รธนิธย์. (2553). ภาวะผู้นำของผู้บริหาร. กรุงเทพฯ : ข้าวฟ่าง.

Krejcie, R.V. and Morgan, D.W. (1970). “Determining Sample Size for Research

Activities”Journal of Education and Psychological Measurement. 30 (3) :

607-610.

Stogdill, R.M. (1989). Handbook of Leadership : Survey of Theory and Research.

New York : The Free Press.

เว็บน่าสนใจ