หัวข้อการวิจัย การพัฒนาชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการ
ทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1
ผู้วิจัย พัทธนันท์ แสงมณีรัตนชัย
ปีการศึกษา 2562
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการพัฒนาชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development : R & D) ใช้แบบกลุ่มเดี่ยวทดสอบสอบก่อนและหลัง (The-onegroup, pretestposttest design) มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการพัฒนาชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์ เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 2) เพื่อพัฒนา และหาประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 3) เพื่อทดลองใช้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 และ 4) เพื่อประเมินและปรับปรุง ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 ในประเด็นต่อไปนี้ 4.1 เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนและหลังเรียนด้วยชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 4.2 เพื่อประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ของเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 ระหว่างการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 และ 4.3 เพื่อศึกษาความพึงพอใจของเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 ที่มีต่อการจัดประสบการณ์โดยใช้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนา ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 โดยกลุ่มเป้าหมายในการศึกษาครั้งนี้ คือ เด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 โรงเรียนเทศบาล 2 วัดพระทรง (สุทธิวิเทศอุปถัมภ์) ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2562 จำนวน 16 คน ในการทดลองใช้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 ใช้เวลาในการจัดประสบการณ์ 7 สัปดาห์ สัปดาห์ละ 5 วัน วันละ 30 นาที รวม 35 วัน จำนวน 35 แผน ผู้วิจัย ได้ดำเนินการวิจัยตามขั้นตอน 4 ขั้นตอน คือขั้นตอนที่ 1 การวิจัย (Research) : การศึกษาข้อมูลพื้นฐานและความต้องการ ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนา (Development) : การพัฒนาและหาประสิทธิภาพชุดกิจกรรม ขั้นตอนที่ 3 การวิจัย (Research) : การทดลองใช้ชุดกิจกรรม ขั้นตอนที่ 4 การพัฒนา (Development) : การประเมินและปรับปรุงแก้ไขชุดกิจกรรม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับ เด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 แผนการจัดประสบการณ์โดยใช้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนา ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 แบบประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 และแบบสอบความพึงพอใจของเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 ที่มีต่อการจัดประสบการณ์โดยใช้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูล โดยคำนวณหาค่าเฉลี่ย ( ) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ( ) และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) แล้วนำเสนอแบบพรรณนาความ
ผลวิจัยพบว่า
1. ข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 ที่ได้จากครูปฐมวัย ผู้บริหารสถานศึกษา และผู้ที่เกี่ยวข้อง พบว่า ควรมีเนื้อหาที่เหมาะสมกับเด็กปฐมวัย ใช้ภาษาที่เข้าใจง่ายชัดเจน มีภาพประกอบสีสันสวยงาม มีกิจกรรมวิทยาศาสตร์ที่หลากหลาย เน้นพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การจัดประสบการณ์ให้เด็กเรียนรู้ด้วยการกระทำลงมือปฏิบัติจริง และเรียนรู้ จากการค้นพบด้วยตนเอง จัดกิจกรรมให้เด็กเล่นด้วยการให้เด็กได้สัมผัสมากที่สุด เด็กสามารถ สร้างองค์ความรู้ใหม่ได้
2. ได้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 มีองค์ประกอบดังนี้ 1) คำนำ 2) สารบัญ 3) คำแนะนำสำหรับครู 4) ขั้นตอนการจัดกิจกรรมเสริมประสบการณ์ 5) จุดประสงค์การเรียนรู้ 6) กิจกรรมวิทยาศาสตร์ 7) ใบกิจกรรม 8) การประเมินใบกิจกรรม 9) การประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 10) การบันทึกพฤติกรรมในแบบประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 11) แบบประเมินทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตร์ 12) บรรณานุกรม และ 13) ประวัติผู้จัดทำ โดยมีประสิทธิภาพเท่ากับ 84.63/85.87 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 80/80 ซึ่งเป็นไปตามสมมติฐานข้อที่ 2
3. ผลการทดลองใช้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2562 โรงเรียนเทศบาล 2 วัดพระทรง (สุทธิวิเทศอุปถัมภ์) เด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 มีคะแนนเฉลี่ยทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สูงกว่าเกณฑ์ที่ตั้งไว้ร้อยละ 70 ทุกคน และจากการประเมินชิ้นงาน พบว่า ผ่านเกณฑ์ การประเมินทุกคน ซึ่งเป็นไปตามสมมติฐานข้อที่ 3
4. ผลการใช้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 พบว่า เด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 มีทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ หลังการจัดประสบการณ์สูงกว่าก่อนการจัดประสบการณ์ โดยภาพรวมมีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 22.81 คิดเป็นร้อยละ 91.24 ได้คะแนนผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70 ทุกคน อยู่ในระดับดีมาก และเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 มีความพึงพอใจต่อการจัดประสบการณ์โดยใช้ชุดกิจกรรมเสริมประสบการณ์เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเด็กปฐมวัย (อนุบาล) ปีที่ 1 โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก ( =2.68, =.18)