บทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาหน่วยการเรียนรู้วิชาภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เรื่อง ร่ายสุภาษิต ให้มีรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการสหวิทยาการ ได้แก่ บูรณาการภายในกลุ่มสาระบูรณาการใช้ทักษะชีวิต และบูรณาการใช้ทักษะการสื่อสาร ซึ่งเป็นทักษะที่จำเป็นในยุคศตวรรษที่ 21 โดยใช้กระบวนการจัดการเรียนรู้และสื่อการเรียนรู้ที่หลากหลาย 2) เพื่อศึกษาผลจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบบูรณาการ ได้แก่ ผลการทดสอบหลังเรียนเปรียบเทียบกับก่อนเรียนและผลการประเมินสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 2 ด้าน คือ ความสามารถด้านทักษะชีวิตและความสามารถด้านการสื่อสาร และ 3) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของผู้เรียนที่เรียนวิชาภาษาไทย หน่วยการเรียนรู้แบบบูรณาการ เรื่อง ร่ายสุภาษิต โดยมีประชากรและกลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนที่กำลังศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนลานทรายพิทยาคม อำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์ ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2561 จำนวน 63 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาในครั้งนี้ คือ (1) แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชาภาษาไทยแบบบูรณาการ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง ร่ายสุภาษิต จำนวน 15 แผน ได้แก่ 1) คำศัพท์แสนสนุก 2) ความหมายโดยนัย 3) ความหมายโดยตรง 4) แต่งร่ายง่ายนิดเดียว 5) เขียนนิทานข้อคิดสะเทือนใจ 6) นิทานจรรโลงใจให้เพื่อนอ่าน 7) คำมูล คำประสม คำซ้อน 8) คำมูล คำประสม คำซ้อน (ต่อ) 9) ตัวอย่างเรื่องเล่าน่าฟัง เกิดพลังความคิด 10) ฟังการพูดสื่อสาร สร้างแรงบันดาลใจ 11) แรงบันดาลใจสั่งให้เขียน 12) การเขียนบรรยายประสบการณ์ 13) เล่าเรื่องอย่างไรให้น่าฟัง 14) พลังกล้าหาญ บันดาลให้พูด และ 15) การฝึกพูดเล่าเรื่องเชิงสร้างสรรค์ (2) คู่มือการใช้แผนการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการ หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง ร่ายสุภาษิต (3) แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง ร่ายสุภาษิต เพื่อวัดความรู้ด้านวรรณคดีและหลักภาษาไทย เป็นข้อสอบชุดเดียวกันแต่สลับข้อกัน จำนวน 40 ข้อ (4) แบบประเมินสมรรถนะสำคัญของผู้เรียนตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ.2551 จำนวน 2 ด้าน คือ 1) ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต และ 2) ความสามารถในการสื่อสาร (4) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบ Active Learning หลังเรียนหน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง ร่ายสุภาษิต จำนวน 1 ฉบับ
สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่การแจกแจงความถี่ (Frequency) ร้อยละ (Percentage) ค่าเฉลี่ย (Mean) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) และการทดสอบทางสถิติ ttest
ผลการศึกษาพบว่า
1. ผลการพัฒนาหน่วยการเรียนรู้แบบบูรณาการ เรื่อง ร่ายสุภาษิต มีลักษณะเป็นการบูรณาการแบบสหวิทยาการ (Multidiscipline) และดำเนินกระบวนการวิจัยแบบ Deming Cycle มี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นที่ 1 การวางแผน (Plan) ด้วยการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) เพื่อค้นหาแนวทางที่ดีที่สุดจากครูผู้สอนหลายท่านที่ร่วมกันปฏิบัติหน้าที่ต่างๆ จำนวนหลายครั้ง ได้แก่ ครูผู้ร่วมรู้ (Buddy Teacher) ครูหัวหน้าฝ่ายวิชาการ (Mentor Teacher) ครูผู้เชี่ยวชาญ (Expert Teacher) ให้ความเห็นต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทักษะที่จำเป็นในยุคศตวรรษที่ 21 ขั้นที่ 2 การลงมือทำ (Do) โดยการออกแบบหน่วยการเรียนรู้และพัฒนาแผนการจัดการเรียนรู้เป็นแบบบูรณาการภายในกลุ่มสาระการเรียนรู้ การใช้ทักษะชีวิต และการใช้ทักษะการสื่อสาร กระบวนการการออกแบบหน่วยการเรียนรู้ ประกอบด้วย การวิเคราะห์หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ.2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2560) วิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง กำหนดโครงสร้างการจัดการเรียนรู้ ผังมโนทัศน์ จุดประสงค์การเรียนรู้ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน สาระการเรียนรู้ กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้และการวัดผลประเมินผล นำไปทดลองใช้จัดการเรียนการสอน ขั้นที่ 3 การตรวจสอบ (Check) ดำเนินการประเมินผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อหาแนวทางปรับปรุงและพัฒนา ขั้นที่ 4 การปฏิบัติ (Action) นำองค์ความรู้ที่ได้จากการรับการนิเทศ การให้คำปรึกษา และการตรวจสอบ ผ่านกิจกรรมการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) มาพิจารณาข้อบกพร่อง ปรับปรุงแก้ไขและวางแผนในการดำเนินการในครั้งต่อไป
2. ผลที่เกิดจากการจัดกิจกรรมการสอนแบบบูรณาการพบว่า
2.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียนมีมีค่าเฉลี่ยหลังเรียนร้อยละ 81.42 มีประสิทธิภาพสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ ร้อยละ 26.10 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
2.2 ผลการประเมินสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน จำนวน 2 ข้อ พบว่า นักเรียนมีทักษะในการสื่อสารทั้ง 4 ด้าน เพิ่มขึ้น ร้อยละ 84.45 มีทักษะการใช้ทักษะชีวิตเพิ่มขึ้น ร้อยละ 89.42 มีประสิทธิภาพสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3. ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หลังเรียนวิชาภาษาไทย เรื่อง ร่ายสุภาษิต โดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้แบบ Active Learning พบว่ามีค่าเฉลี่ยโดยรวม เท่ากับ 4.57 อยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อจำแนกเป็นรายด้าน พบว่า คาบที่ 1 คำศัพท์แสนสนุก มีค่าเฉลี่ยสูงสุด 4.79 และ ข้อ 5 ความหมายโดยนัย มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับต่ำสุด อยู่ในระดับ มาก มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.35